Theo Tổ chức Y tế thế giới, sốt xuất huyết hiện lưu hành trên 100 quốc gia tại các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hàng năm, có khoảng 100 triệu trường hợp mắc bệnh, phần lớn là trẻ em dưới 15 tuổi, tỷ lệ tử vong trung bình hàng năm từ 2 - 2,5%.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, sốt xuất huyết (SXH) hiện lưu hành trên 100 quốc gia tại các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hàng năm, có khoảng 100 triệu trường hợp mắc bệnh, phần lớn là trẻ em dưới 15 tuổi, tỷ lệ tử vong trung bình hàng năm từ 2 - 2,5%. Hiện nay, SXH chưa có vắc xin phòng bệnh cũng như thuốc điều trị đặc hiệu, nên các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là diệt muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy và phòng, chống muỗi đốt.
Tại Việt Nam, SXH là một trong những bệnh thuộc chương trình mục tiêu quốc gia. Bệnh lưu hành hàng năm, tập trung chủ yếu tại các tỉnh miền Nam, miền Trung. Trung bình mỗi năm, cả nước ghi nhận khoảng 100.000 trường hợp mắc SXH và có khoảng 100 trường hợp tử vong. Từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận hơn 9.000 trường hợp mắc SXH tại 42 tỉnh, thành phố. Điểm lưu ý là SXH đang gia tăng ở người lớn, nếu trước đây tỷ lệ này chỉ chiếm từ 15 - 20% thì hiện nay tăng lên tới 48%. Bộ Y tế nhận định, hiện nay đang là cao điểm vào mùa dịch, cùng với tập quán trữ nước tại nhiều địa phương nên nguy cơ bùng phát dịch rất lớn. Các hoạt động phòng, chống như diệt lăng quăng/bọ gậy, phun hóa chất diệt muỗi chủ động tại các điểm nguy cơ cao, xử lý ổ dịch ngay khi phát hiện là rất cần thiết.
Tại Khánh Hòa, năm 2013, toàn tỉnh ghi nhận 7.596 trường hợp mắc SXH, có 4 ca chết, phát hiện gần 600 ổ dịch. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 435 trường hợp mắc SXH, giảm 6,6 lần so với cùng kỳ năm 2013, tuy nhiên Khánh Hòa vẫn là một trong những tỉnh có số mắc SXH cao nhất khu vực miền Trung và Tây Nguyên. SXH là bệnh do muỗi truyền, hiện nay thời tiết đang diễn biến thất thường với nhiệt độ tăng, mùa mưa đến sớm, kéo dài và trên diện rộng, tạo điều kiện cho muỗi truyền bệnh phát triển.
Các biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết
| Các nước trong khu vực ASEAN đã chọn ngày 15-6 hàng năm là Ngày ASEAN phòng, chống SXH. Nhân dịp này, Bộ Y tế phát động các cấp, ngành tổ chức, thực hiện các chiến dịch vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng/bọ gậy tại mỗi hộ gia đình, địa bàn dân cư nhằm thực hiện thành công 3 mục tiêu: giảm tỷ lệ mắc, tỷ lệ tử vong và khống chế không để xảy ra dịch SXH trên địa bàn. |
Ở thể nhẹ, bệnh có các biểu hiện: Sốt cao đột ngột 39 - 40oC, kéo dài 2 - 7 ngày; đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu; có thể có nổi mẩn, phát ban; đôi khi có xuất huyết ở da, niêm mạc; đau cơ, đau khớp, mệt mỏi, chán ăn. Ở thể nặng (thường gặp ở trẻ em với tỷ lệ tử vong khá cao) cùng với các dấu hiệu trên còn kèm theo một hoặc nhiều dấu hiệu sau: chấm xuất huyết ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím chỗ tiêm, nôn ra máu, đi ngoài phân đen; đau bụng vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải, buồn nôn, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng, nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Cần làm gì khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết?
Trong gia đình, lớp học có người sốt cao, đặc biệt có nhiều người cùng mắc bệnh thì nên nghĩ ngay đến bệnh SXH và cần khẩn trương đưa người bệnh đến cơ sở y tế để khám và điều trị bệnh, đặc biệt là trẻ em càng phải được quan tâm. Nếu bị nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà bằng cách: Cho người bệnh nằm nghỉ; uống nhiều nước (dung dịch Oresol, nước trái cây); cho ăn nhẹ (cháo, xúp, sữa...). Dùng thuốc hạ sốt (uống paracetamol hoặc đặt viên hạ sốt vào hậu môn, không dùng aspirin để hạ sốt), chườm mát. Theo dõi liên tục, nếu thấy có bất kỳ dấu hiệu xuất huyết nào hoặc diễn biến nặng hơn cần đưa ngay đến bệnh viện.
Cách phòng bệnh sốt xuất huyết
Cách phòng bệnh tốt nhất là loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt muỗi, bọ gậy (lăng quăng) và phòng, chống muỗi đốt. Cụ thể, luôn đậy kín tất cả các vật dụng chứa nước ăn uống sinh hoạt; thả cá vào tất cả các vật dụng chứa nước để diệt bọ gậy; thu gom, hủy các vật dụng phế thải xung quanh nhà như chai lọ vỡ, ống bơ, vỏ dừa...; dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến; thay nước, thau rửa chum, vại, lu hàng tuần; bỏ muối vào các bát nước kê chân chạn... Phòng, chống muỗi đốt bằng cách mặc quần áo dài che kín tay chân; ngủ trong màn (mùng) kể cả ban ngày; dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi; dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi; cho người bị SXH nằm trong màn, tránh muỗi đốt để không lây bệnh sang người khác.
Bs Tôn Thất Toàn
(Trung tâm Truyền thông GDSK tỉnh)
