Lây nhiễm HIV trong nhóm MSM: Có xu hướng gia tăng

Hiện nay, tỷ lệ lây nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) trong nước nói chung và Khánh Hòa nói riêng đang có xu hướng gia tăng. Điều đáng báo động là trong số người nhiễm HIV có học sinh, sinh viên.

Nguy cơ lây nhiễm cao

Nhận định về hình thái lây nhiễm HIV trên địa bàn tỉnh trong những năm gần đây, bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh cho biết, điều đáng lo ngại hiện nay là số người nhiễm HIV có xu hướng dịch chuyển từ nhóm bán dâm, tiêm chích ma túy… sang nhóm MSM và ngày càng trẻ hóa.

Theo số liệu của CDC tỉnh, năm 2022, trên địa bàn tỉnh có 133 ca nhiễm HIV mới, trong đó có hơn 50% ca nhiễm thuộc nhóm MSM. 9 tháng năm 2023, toàn tỉnh ghi nhận 94 trường hợp nhiễm HIV mới, trong đó nhóm MSM chiếm tới 50%. Điều đáng báo động, trong số người nhiễm HIV hiện nay, nhóm 20-29 tuổi chiếm hơn 56%, nhóm 13-19 tuổi chiếm 3,5%, trong đó có nhiều học sinh, sinh viên. Theo những đồng đẳng viên đang hoạt động ở các nhóm CBO (tổ chức dựa vào cộng đồng) trên địa bàn tỉnh, do sự kỳ thị cao nên nhiều MSM vẫn sống khép mình, không dám bộc lộ thân phận, không dám tiếp cận với các dịch vụ y tế để xét nghiệm HIV. Trong khi đó, ở nhóm này nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục cao gấp nhiều lần so với các đối tượng khác, là nguồn lây rất lớn cho cộng đồng.

Cán bộ y tế Trung tâm Y tế thị xã Ninh Hòa chuẩn bị thuốc điều trị ARV cho người nhiễm HIV.

 Nhiều đồng đẳng viên chia sẻ, nhiều trường hợp khi tiếp cận tư vấn đã đồng ý đi xét nghiệm HIV, nhưng khi có kết quả xét nghiệm dương tính, những người này không còn liên lạc được, nhất là học sinh, sinh viên. Anh N.H.C -  đồng đẳng viên ở TP. Nha Trang chia sẻ: “Do sợ bị kỳ thị, khó kiếm được bạn tình nên khi biết mình bị nhiễm HIV, một số MSM sẽ giấu kết quả. Khi quan hệ tình dục, để bạn tình không nghi ngờ, họ không sử dụng bất cứ biện pháp phòng vệ nào. Do đó, làm tăng số người nhiễm HIV trong nhóm MSM. Ngoài ra, với người đồng tính nhiễm HIV có vợ, họ sẽ đồng thời lây cho cả vợ và bạn tình của mình”.

Một khảo sát của Cục Phòng, chống HIV/AIDS trong giới MSM cho kết quả: Từ 8 đến 11% số người được khảo sát từng có quan hệ tình dục tập thể; tỷ lệ dùng bao cao su chỉ chiếm từ 52 đến 76%; tỷ lệ từng dùng ma túy từ 9 đến 22%. Cũng theo thông tin từ Cục Phòng, chống HIV/AIDS, nam quan hệ tình dục đồng giới có nguy cơ lây nhiễm HIV cao gấp 28 lần so với người bình thường. Do quan hệ đồng giới nam qua đường hậu môn, không sử dụng chất bôi trơn và bao cao su nên dễ gây trầy xước niêm mạc hậu môn - đây là vùng da rất mỏng, nhiều mao mạch, từ đó vi rút HIV dễ dàng xâm nhập từ người bệnh sang người lành.

Đẩy mạnh truyền thông ở nhóm MSM

Những năm qua, CDC đã kết hợp với các đơn vị liên quan tổ chức nhiều hoạt động, chương trình phòng, chống HIV/AIDS, trong đó tập trung nhiều vào nhóm MSM. Theo đó, CDC đã vận động tối đa hệ thống đồng đẳng viên tiếp cận nhóm MSM để trang bị kiến thức phòng, chống lây nhiễm HIV cho họ. Đồng thời, sử dụng nhiều hình thức tư vấn online để giúp những người trong nhóm MSM chú ý quan hệ tình dục an toàn, tránh lây nhiễm HIV cho bạn tình. Riêng ở nhóm MSM là học sinh, sinh viên, CDC đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh tổ chức các buổi truyền thông phòng, chống HIV/AIDS; tìm hiểu về cộng đồng người đồng giới thông qua nhiều hình thức như: Sân khấu hóa, sáng tác tranh, áp phích, biểu ngữ, khẩu hiệu hành động... Bên cạnh truyền thông trực tiếp, CDC còn cấp phát các loại tờ rơi, sách nhỏ, sách mỏng tuyên truyền phòng, chống lây nhiễm HIV bằng hình ảnh sinh động, dễ nhớ…, giúp các đối tượng có thể cất giữ những tài liệu để xem lại lúc cần, hoặc truyền tay cho người khác, qua đó góp phần đưa nội dung tuyên truyền đi sâu vào cuộc sống... Từ đầu năm đến nay, ngành Y tế của tỉnh đã tổ chức 15 buổi truyền thông nhóm về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) cho nhóm MSM trong cộng đồng, với hơn 270 người tham dự. Các buổi truyền thông đã lồng ghép kiến thức phòng, chống lây nhiễm HIV nói chung và nguy cơ lây nhiễm cao trong nhóm MSM nói riêng.

Cùng với việc phát bao cao su, chất bôi trơn cho nhóm MSM, trên địa bàn tỉnh đã triển khai chương trình điều trị dự phòng trước phơi nhiễm cho nhóm người có nguy cơ cao, qua đó đã có hơn 270 người tham gia điều trị. Phương pháp điều trị này có kết quả rất khả quan về khả năng dự phòng. Hiện nay, nhóm khách hàng sử dụng PrEP khá đa dạng, trong đó tới 80% là MSM.

Bác sĩ Tôn Thất Toàn cho biết: “Trong những năm tiếp theo, bên cạnh các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS đã triển khai, trung tâm sẽ đẩy mạnh công tác truyền thông phòng, chống HIV ở nhóm MSM, trong đó tập trung vào chương trình điều trị PrEP. Qua đó, góp phần hạn chế thấp nhất số ca nhiễm HIV trong nhóm này”.

C.ĐAN