Sân chơi khoa học bổ ích

Với nhiều ý tưởng mới, đa dạng lĩnh vực, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật học sinh (HS) trung học cấp tỉnh năm học 2023 - 2024 đã trở thành sân chơi bổ ích, tạo điều kiện cho các HS thể hiện đam mê, bộc lộ khả năng của mình, góp phần thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học trong trường học.  

Nhiều ý tưởng 

Cuộc thi có 147 dự án của 261 HS đến từ 38 đơn vị dự thi (30 trường THPT, 8 phòng giáo dục và đào tạo) với 16 lĩnh vực, tăng 4 dự án, 15 HS, 2 đơn vị dự thi và 2 lĩnh vực so với năm trước. Trong đó, lĩnh vực khoa học xã hội và hành vi tiếp tục chiếm ưu thế với nhiều đề tài đa dạng, gần gũi, thiết thực. Các HS đã tìm tòi giải pháp để nâng cao kỹ năng tự học với những thay đổi trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018; bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa bằng mô hình trường học gắn với di sản; nâng cao nhận thức và xây dựng thói quen đọc sách cho HS; trang bị kỹ năng nhận diện và kiểm soát cảm xúc tiêu cực ở HS; xây dựng văn hóa ứng xử với những tác động tiêu cực của các trang mạng xã hội; giúp HS dân tộc thiểu số hòa nhập khi bước vào cấp học mới… Các lĩnh vực khác cũng đa dạng đề tài, như: Mô hình trí tuệ nhân tạo phát hiện u não qua ảnh chụp MRI; công trình vệ sinh thông minh cho công trường, sự kiện và thành phố hiện đại; máy xử lý rác hữu cơ dùng cho hộ gia đình; thiết lập công thức phối chế thức uống trái cây học đường giàu dinh dưỡng…

Học sinh thuyết trình về dự án.

Em Mấu Hoàng Nhật My - HS lớp 8 Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Cam Ranh cho biết, trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, em nhận thấy cha mẹ và người dân vẫn còn sử dụng nhiều loại thuốc trừ sâu hóa học, tiềm ẩn tác hại đối với sức khỏe người sử dụng. Qua quan sát và tìm hiểu, em và bạn Bo Bo Cao Hồng Đăng Khôi - HS lớp 9 cùng trường nhận thấy lá lốt là loài cây phổ biến ở Việt Nam và chứa những hợp chất có khả năng chống lại sâu bệnh gây hại. Từ đó, cả hai đã nảy ra ý tưởng nghiên cứu chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật từ cây lá lốt. Kết quả khảo sát cho thấy, mức độ hiệu quả của chế phẩm đạt hơn 80%. Dự án đã đạt giải nhì, cũng là giải cao nhất của trường tại cuộc thi trong những năm qua.

Đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học

Điểm mới của cuộc thi năm nay là đội ngũ ban giám khảo hầu hết đều là các chuyên gia đầu ngành của nhiều lĩnh vực, đến từ đông đảo các trường đại học, học viện, viện nghiên cứu trên địa bàn tỉnh. Từ đó, đảm bảo việc đánh giá khách quan, chính xác chất lượng các sản phẩm, dự án. Ông Võ Hoàn Hải - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo đánh giá, các đơn vị tham gia cuộc thi đã có sự chuẩn bị chu đáo, mang đến nhiều dự án có ý tưởng hay, mới lạ, hàm lượng khoa học cao, thể hiện sự sáng tạo của HS trong việc tìm câu trả lời cho những vấn đề thiết thực trong cuộc sống. Các HS đã biết chọn đối tượng nghiên cứu, tiến hành quy trình nghiên cứu bài bản và tìm ra hướng giải quyết khả thi hơn, bài viết giới thiệu dự án có sự đầu tư công phu hơn; nhiều HS rất mạnh dạn, tự tin khi thuyết trình về dự án của mình. Qua đó, ban giám khảo nhận thấy nhiều em rất có tiềm năng và triển vọng trong công tác nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, cần tiếp tục được trau dồi, bồi dưỡng.

Sau cuộc thi, Sở Giáo dục và Đạo tạo đã phát động Cuộc thi Khoa học kỹ thuật HS trung học năm học 2024 - 2025. Theo đó, các trường cần tiếp tục quan tâm, đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học trong HS, đưa nội dung này trở thành một hoạt động thường xuyên, giao nhiệm vụ cho giáo viên trao đổi, thảo luận về những vấn đề thời sự, nảy sinh trong thực tiễn để định hướng cho HS hình thành ý tưởng nghiên cứu. Hy vọng, với sự lan tỏa và chuẩn bị chu đáo từ các đơn vị, cuộc thi năm sau sẽ tiếp tục thu hút nhiều dự án tham gia với chất lượng cao hơn.

Kết quả, có 74 dự án của 130 HS đạt giải, trong đó có 6 giải nhất, 15 giải nhì, 21 giải ba và 32 giải tư. Các dự án đạt giải nhất gồm: Phát triển kỹ năng tranh luận và tư duy phản biện của HS trung học trên địa bàn tỉnh (Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn, TP. Nha Trang); Máy lọc không khí và quản lý môi trường từ rêu cạn (Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi, Nha Trang); Marinet - Ứng dụng công nghệ AI và Blockchain để hỗ trợ ngư dân trong quá trình đánh bắt, sơ chế, bảo quản và phân phối thủy sản (Trường THPT Lý Tự Trọng, Nha Trang); Hệ thống lưu giữ xe ô tô tự động (Trường THPT Nguyễn Thiện Thuật, Nha Trang); Thay đổi nhận thức khi sử dụng trí tuệ nhân tạo để tăng hiệu quả học tập của HS (Trường THCS Trần Nhân Tông, huyện Diên Khánh); Giải pháp đưa dự án “Người dân Khánh Hòa nói tiếng Anh” đạt hiệu quả tại các trường THPT trên địa bàn huyện Cam Lâm (Trường THPT Trần Bình Trọng, Cam Lâm). Trong đó, 2 dự án của trường Lê Quý Đôn và Nguyễn Văn Trỗi được chọn tham gia cuộc thi cấp quốc gia tổ chức vào tháng 3-2024.

H.NGÂN