Khơi nguồn sáng tạo trong học sinh

Diễn ra từ ngày 21 đến 23-1, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh năm 2015 dành cho học sinh học đã phát huy tiềm năng của các học sinh trong nghiên cứu khoa học kỹ thuật, sáng tạo ra những sản phẩm thiết thực cho cộng đồng.

Diễn ra từ ngày 21 đến 23-1, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh năm 2015 dành cho học sinh (HS) trung học đã phát huy tiềm năng của các HS trong nghiên cứu khoa học kỹ thuật, sáng tạo ra những sản phẩm thiết thực cho cộng đồng.

Em Võ Thành Đạt (Trường THPT Hoàng Hoa Thám) giới thiệu Dự án Kính thiên văn điều khiển - bắt ảnh bán tự động.

Nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao

Sinh ra và lớn lên ở vựa xoài Cam Lâm, chứng kiến cảnh xoài vào mùa chín rụng bỏ đi, vừa lãng phí vừa gây ô nhiễm môi trường, em Phan Thị Thùy Trang và Ngô Cao Bảo (Trường THPT Trần Bình Trọng) đã nảy ra ý tưởng chế tạo máy làm bánh tráng xoài để tăng thu nhập cho người dân, nâng cao giá trị sản xuất. Từ đó, Dự án “Quy trình làm bánh xoài - đặc sản Cam Lâm” ra đời. Em Ngô Cao Bảo chia sẻ: “Hiện nay, việc người dân làm bánh tráng xoài bằng phương pháp thủ công rất mất thời gian và có thể không đảm bảo vệ sinh. Chúng em đã nghiên cứu và chế tạo máy có thể tách riêng phần thịt và phần hạt xoài, sau đó xay nhuyễn thịt xoài. Trong tương lai, em sẽ nghiên cứu xây dựng một quy trình máy móc khép kín, tự động, từ sơ chế, gọt vỏ, xay nhuyễn, nấu chín cho đến chuyển vào lò sấy, đóng gói bao bì”.

Dự án này là 1 trong 5 dự án đạt giải nhất tại cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp tỉnh dành cho HS trung học vừa qua. Nhiều dự án khác cũng được các học sinh quan sát trong cuộc sống, vận dụng lý thuyết để giải quyết vấn đề thực tiễn. Với Dự án “Thiết kế và xây dựng bộ thí nghiệm cơ học thông minh dành cho HS THPT” (Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn), các học sinh đã cải tiến bộ đồ dùng thí nghiệm sẵn có tại phòng thực hành vật lý của trường, cho phép dùng máy tính điện tử để điều khiển toàn bộ quá trình thực hiện thí nghiệm, ghi chép kết quả, xử lý, phân tích số liệu và xuất kết quả báo cáo… một cách nhanh gọn, chính xác và hiệu quả. Dự án “Cải tiến máy sục khí” (Trường THPT Phan Bội Châu, Cam Ranh) đưa ra sáng kiến cải tiến để tạo ra một loại máy sục khí cho hiệu suất cao, giá thành rẻ, thân thiện với môi trường. Các dự án: “Hệ thống đèn giao thông dành cho người đi bộ” (Trường THPT Lý Tự Trọng, Nha Trang), “Hệ thống hỗ trợ nhận tín hiệu đèn xi nhan vào ban ngày” (Trường THPT Ngô Gia Tự, Cam Ranh), “Sáp khử mùi nhà vệ sinh từ lá dứa” (Trường THPT Nguyễn Trãi, Ninh Hòa), “Hệ thống Lazer - Chuyển động chống trộm” (Trường THPT Ngô Gia Tự)… cũng đều có tính ứng dụng cao.

Góp phần đổi mới phương pháp dạy học

Theo ông Trần Văn Long, Trưởng phòng Quản lý Khoa học - Công tác HS, sinh viên (Sở Giáo dục và Đào tạo), những ý tưởng đề xuất, sáng tạo tại cuộc thi thể hiện sự đầu tư công phu và nghiêm túc của HS đối với các sản phẩm. Điều gây ấn tượng là khi thuyết trình dự án, các em rất chủ động, bản lĩnh để thuyết phục Ban giám khảo và khách tham quan, tự tin trả lời các câu hỏi và biết tiếp thu các góp ý để hoàn chỉnh sản phẩm. Những gian trưng bày sản phẩm được thiết kế đẹp và khoa học đã cho thấy sự đầu tư nghiêm túc của các đơn vị dự thi. Tiêu biểu là một số dự án của các trường THPT: Ngô Gia Tự, Chuyên Lê Quý Đôn, Lý Tự Trọng, Phan Bội Châu, Hoàng Hoa Thám; Phòng Giáo dục và Đào tạo TP. Nha Trang…

Để có được kết quả đó, nhiều trường đã chủ động xây dựng kế hoạch tham gia cuộc thi từ đầu năm học, giúp HS lựa chọn lĩnh vực nghiên cứu, phân công giáo viên có năng lực, nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ HS, dành kinh phí cho công tác nghiên cứu của HS. Một số trường đã tổ chức thi ý tưởng về dự án nghiên cứu của HS, tổ chức thi cấp trường và tuyển chọn dự án tham gia cuộc thi cấp tỉnh.

Theo ông Trần Quang Mẫn - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, cuộc thi đã tạo ra sân chơi bổ ích, trí tuệ dành cho HS, khuyến khích HS trung học nghiên cứu, sáng tạo khoa học, kỹ thuật, vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống. Cuộc thi cũng góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá, phát triển năng lực HS, nâng cao chất lượng trong các cơ sở giáo dục trung học.

Bên cạnh những kết quả tích cực, cuộc thi còn tồn tại một số hạn chế. Đó là còn nhiều đơn vị chưa coi trọng cuộc thi nên không tham gia, hoặc tham gia mang tính hình thức, thiếu đầu tư. Lĩnh vực dự thi chưa cân đối, chủ yếu thiên về kỹ thuật và khoa học tự nhiên. Một số dự án dự thi còn đơn giản, ít hoặc chưa có sự sáng tạo; sản phẩm mới chỉ dừng lại ở ý tưởng nghiên cứu chứ chưa phải là kết quả nghiên cứu khoa học… Hy vọng, cuộc thi tiếp theo sẽ khắc phục được các hạn chế này để thật sự trở thành một sân chơi trí tuệ, bổ ích cho HS trung học.

 
KIM DUNG