Chưa thu hút và hiệu quả như mong đợi

Nghiên cứu khoa học (NCKH) là một hoạt động quan trọng của sinh viên (SV) các trường đại học, cao đẳng, giúp nâng cao và củng cố kiến thức đã học, phát triển khả năng tư duy, rèn luyện các kỹ năng mềm…; đồng thời phát huy được tính tích cực, chủ động, tự giác trong việc chiếm lĩnh tri thức. Tuy nhiên, hoạt động này chưa thu hút đông đảo SV tham gia và phát huy hiệu quả như mong đợi.

 

Hội thảo “Hoạt động NCKH của SV trong các trường sư phạm – Thực trạng và giải pháp” với sự tham gia của các cán bộ, giảng viên các trường sư phạm.

 

Biến đào tạo thành quá trình tự đào tạo

Vừa qua, tại Nha Trang, Hội thảo “Hoạt động NCKH của SV trong các trường sư phạm – Thực trạng và giải pháp” được tổ chức với mục đích tìm hiểu, tháo gỡ những khó khăn của SV trong quá trình NCKH.

Theo NGƯT-TS. Đặng Lộc Thọ, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm (CĐSP) Trung ương (Hà Nội), NCKH không chỉ giúp SV chủ động tiếp nhận kiến thức, phát triển tư duy sáng tạo, phát triển nhiều kỹ năng và quan trọng hơn còn rèn luyện phương pháp tự học, tự nghiên cứu. Đào tạo nguồn nhân lực thông qua hoạt động NCKH là hướng đào tạo hiện đại của các cơ sở giáo dục hiện nay.

Khi NCKH, SV sẽ được tiếp cận với đề tài NC quy mô nhỏ. Thông qua NCKH, SV sẽ phát hiện và khắc phục được những lỗ hổng về kiến thức. NCKH đòi hỏi SV phải có kiến thức chuyên môn nhất định và như vậy, không còn cách nào khác phải tự học, tự tích lũy kiến thức.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện đề tài sẽ nảy sinh nhiều hướng giải quyết khác nhau, giúp SV rèn luyện tư duy độc lập, biết bảo vệ lập trường khoa học của mình, phát triển các kỹ năng mềm như làm việc theo nhóm; phát triển kỹ năng tra cứu, phân tích, tổng hợp… Việc bảo vệ một đề tài nghiên cứu trước hội đồng khoa học cũng giúp cho SV có được những trải nghiệm quý báu cần thiết sau khi ra trường, đó là khả năng diễn đạt, thuyết trình trước đông người…

Cần nhiều biện pháp để khuyến khích nghiên cứu khoa học

NCKH là một công việc rất khó khăn, đòi hỏi người thực hiện phải có nhiều kinh nghiệm và vững vàng trong lĩnh vực nghiên cứu. Do vậy, việc SV ít tham gia hoạt động này là điều dễ hiểu.

 

Kỹ năng tự học, tự nghiên cứu là một yêu cầu quan trọng đối với sinh viên.

 

Theo PGS-TS Lê Văn Tiến, Hiệu trưởng Trường CĐSP Trung ương TP. Hồ Chí Minh, để kích thích SV tham gia NCKH, người giáo viên (GV) phải đổi mới phương pháp dạy học, dạy cho SV cách tiếp thu kiến thức. Đồng thời, phải có những điều kiện ràng buộc đi kèm đối với cả SV và GV”.

Ngoài việc nâng cao nhận thức về vai trò, tác dụng của NCKH, các trường sư phạm đồng tình với việc cần bồi dưỡng thường xuyên năng lực NC cho SV, giúp SV có những nền tảng ban đầu thông qua nhiều hình thức NC khác nhau.

ThS. Nguyễn Văn Hảo, Trưởng khoa Nghệ thuật, Trường CĐSP Trung ương – Nha Trang cho rằng, để nâng cao kỹ năng NC cho SV nhất thiết phải thực hiện đa dạng các hoạt động học tập, NC thông qua từng nội dung giảng dạy cụ thể như: thảo luận khoa học, bài tập học phần, bài tập thu hoạch, khóa luận tốt nghiệp… Các hình thức tổ chức học tập, NC nhằm chiếm lĩnh kiến thức tùy thuộc vào từng cấp độ khác nhau và phụ thuộc vào trình độ của từng đối tượng SV. Đây là nền tảng cơ bản để giúp SV rèn luyện kỹ năng tự học, tự NC ngay từ khi bước chân vào giảng đường nhằm đáp ứng tốt hình thức đạo tạo theo hệ thống tín chỉ hiện nay”.

Bên cạnh việc đa dạng các hình thức hoạt động gắn với NCKH, hội thảo còn đề cập đến vai trò của người hướng dẫn trong tất cả các khâu như chọn đề tài, xây dựng đề cương chi tiết, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra từng bước trong quá trình nghiên cứu của SV. Có như vậy, hoạt động NCKH của SV mới được nâng cao và đem lại hiệu quả thiết thực.

Theo ThS Nguyễn Thị Hằng, Phó hiệu trưởng Trường CĐSP Trung Ương - Nha Trang, các cơ sở đào tạo cần xây dựng quy chế về hoạt động NCKH phù hợp với thực tiễn, với tính đặc thù của từng chuyên ngành nhằm khuyến khích SV tích cực hơn trong hoạt động này. Có thể khuyến khích SV bằng cách hỗ trợ kinh phí, cho phép SV sử dụng các phương tiện, cơ sở vật chất hiện có của nhà trường trong suốt quá trình nghiên cứu. Mặt khác, khi tham gia NCKH thì SV sẽ được giảm từ 1-2 học phần trong chương trình đào tạo hiện hành. Ngoài ra, cần thiết phải cấp chứng chỉ công nhận kết quả NCKH nhằm tạo thuận lợi hơn cho SV sau khi tốt nghiệp ra trường...

Long Mỹ