Hướng tới loại trừ HIV/AIDS vào năm 2030 

Dịch bệnh HIV/AIDS đến nay vẫn chưa có thuốc điều trị. Căn bệnh thế kỷ này không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe lâu dài của người nhiễm, mà còn gây nhiều tác động xấu tới phát triển kinh tế - xã hội và đời sống của cộng đồng. Để giảm thiểu số ca mắc, mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hoạt động Phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2025 - 2030, hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 trên địa bàn tỉnh.

Nhiều chỉ tiêu quan trọng

Mục tiêu chung của kế hoạch là nhằm đẩy mạnh các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS để giảm số người mới nhiễm HIV và tử vong liên quan đến AIDS, chấm dứt dịch AIDS trên địa bàn tỉnh vào năm 2030, giảm thấp nhất tác động của dịch HIV/AIDS đến sự phát triển kinh tế - xã hội.

Chỉ tiêu kế hoạch đề ra đến năm 2030, tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 80%; người nhiễm HIV biết tình trạng HIV của mình đạt 95%; người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình được điều trị thuốc kháng vi rút HIV đạt 95%; người được điều trị thuốc kháng vi rút HIV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng ức chế đạt 95%; lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%. Tỷ lệ người nhiễm HIV tử vong liên quan đến HIV/AIDS dưới 1/100.000 dân; người nghiện các chất dạng thuốc phiện được điều trị bằng thuốc thay thế đạt ít nhất 50%; nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới được điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc đạt 40%; thanh niên từ 15 đến 24 tuổi có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS đạt 80%; người dân từ 15 đến 49 tuổi không kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV đạt 80%; phấn đấu 100% người nhiễm HIV tham gia bảo hiểm y tế. Đồng thời, củng cố và tăng cường năng lực hệ thống phòng, chống HIV/AIDS các tuyến; đảm bảo nguồn nhân lực cho công tác này...

Bác sĩ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tư vấn cho người có nguy cơ cao.

Theo bác sĩ Tôn Thất Toàn - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, để đạt các chỉ tiêu nêu trên, kế hoạch đề ra các giải pháp: Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền, sự phối hợp liên ngành đối với công tác phòng, chống HIV/AIDS; huy động sự tham gia của cộng đồng; đảm bảo sự công bằng và bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS... “Riêng ngành Y tế sẽ đổi mới và nâng cao chất lượng điều trị, các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV. Trong đó, ưu tiên can thiệp dự phòng lây nhiễm HIV cho các nhóm có nguy cơ cao. Đồng thời, mở rộng điều trị tại nhiều cơ sở, tổ chức khác; huy động sự tham gia của y tế tư nhân trong điều trị HIV/AIDS. Song song với đó, đổi mới công tác truyền thông giảm kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến HIV; đa dạng hóa các mô hình cung cấp bao cao su và bơm kim tiêm; đẩy mạnh tư vấn xét nghiệm HIV và giám sát dịch…”, bác sĩ Tôn Thất Toàn chia sẻ.

Đạt nhiều kết quả tích cực

Năm qua, ngành Y tế tỉnh nói chung và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh nói riêng đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động phòng, chống HIV/AIDS và đạt được một số kết quả tích cực.

Theo đó, có gần 1.260 người nhiễm HIV đang tham gia điều trị ARV (thuốc kháng HIV, ức chế sự nhân lên của vi rút, duy trì nồng độ vi rút trong máu ở mức thấp nhất), trong đó số bệnh nhân điều trị ARV có xét nghiệm tải lượng vi rút định kỳ dưới ngưỡng ức chế đạt 156 người; tỷ lệ bệnh nhân đang điều trị ARV hoàn thành điều trị lao tiềm ẩn đạt gần 95% số người mắc. Tổng số người được tư vấn và xét nghiệm HIV là 40.180 lượt người, qua đó phát hiện 84 người dương tính với HIV… Ngành Y tế còn triển khai thành công mô hình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con, tư vấn và xét nghiệm HIV cho hơn 11.000 lượt phụ nữ mang thai, qua đó phát hiện có 3 phụ nữ mang thai nhiễm HIV (tất cả các trường hợp đều được điều trị thuốc ARV kịp thời). Ngoài ra, số người nghiện chích ma túy được tiếp cận với chương trình bơm kim tiêm sạch là gần 790 người; điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone cho hơn 290 người; số người điều trị trước phơi nhiễm HIV ít nhất 1 lần là 320 người…

Song song với đó, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể thực hiện nhiều buổi truyền thông phòng, chống HIV/AIDS cho các hội viên, người dân trong cộng đồng. Đồng thời, tổ chức gần 15 buổi truyền thông nhóm cho hơn 200 đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới về điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng phương pháp PrEP; phối hợp với 10 trường THCS và THPT tổ chức các buổi truyền thông về dịch bệnh, trong đó có lồng ghép nội dung về HIV/AIDS cho hơn 5.000 học sinh... Tham gia buổi truyền thông, em Trần Quốc Hoàn - học sinh Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (TP. Cam Ranh) cho biết: "Buổi truyền thông đã giúp em hiểu hơn về tác hại và nguồn lây của HIV. Đây là những kiến thức rất bổ ích để chúng em biết "nói không" khi bị đối tượng xấu lôi kéo và đặc biệt không kỳ thị đối với người nhiễm".

Bác sĩ Tôn Thất Toàn cho biết: “Mặc dù đạt được một số kết quả, song hiện nay, công tác xét nghiệm tải lượng vi rút HIV chi trả qua bảo hiểm y tế vẫn chưa được thực hiện. Do nguồn nhân lực và kinh phí, tại tỉnh chưa áp dụng được các mô hình, sáng kiến mới như PrEP lưu động, telePrEP… Đây là những khó khăn hiện nay của công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh”.

Việc ban hành Kế hoạch hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2025 - 2030, hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 trên địa bàn tỉnh đã tạo điều kiện cho công tác phòng, chống dịch bệnh HIV/AIDS được đẩy mạnh với nhiều giải pháp đồng bộ. Đồng thời, sẽ giúp công tác phòng, chống HIV/AIDS ở tỉnh đạt nhiều kết quả tích cực hơn.    

Tổng số trường hợp nhiễm HIV đang còn sống và được quản lý tại các địa phương là 1.483 người. Tỷ lệ người nhiễm HIV trong tỉnh chiếm 0,23% dân số. Toàn tỉnh có 8/9 huyện, thị xã, thành phố (chiếm 88,9%) với 128/132 xã, phường, thị trấn có người nhiễm HIV/AIDS (chiếm 92,1%).

C.ĐAN