Bảo vệ trẻ em trước tác động của ngành công nghiệp thuốc lá

“Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá” là chủ đề được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đưa ra cho hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHCTL) năm 2024. Thông điệp nhấn mạnh, giới trẻ trên toàn thế giới có quyền yêu cầu ngành công nghiệp thuốc lá ngừng việc nhắm tới trẻ em, thanh thiếu niên bằng những sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Báo động tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ

Theo khảo sát của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi từ 13 - 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023. Trong đó, nhóm tuổi từ 13 - 15, tỷ lệ tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% lên 8%. Sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đã được WHO, Bộ Y tế chỉ ra là nguyên nhân gây ra gánh nặng bệnh tật và kinh tế, không những cho bản thân người sử dụng mà cả gia đình và toàn xã hội. Tại Việt Nam, theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỷ đồng/năm. Báo cáo của Cục Quản lý khám chữa bệnh Bộ Y tế cho thấy, năm 2023, toàn quốc ghi nhận 1.224 trường hợp nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử.

Truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá tại trường học ở TP. Nha Trang.

WHO đã cung cấp nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử cũng gây nguy hại cho sức khỏe tương tự như thuốc lá điếu thông thường. Trong thuốc lá điện tử có chứa nicotine là chất gây nghiện, khi trẻ em sử dụng sẽ vật vã, khó chịu. Nicotine làm ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tim mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, gây cơn đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ, suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng và các vấn đề sức khỏe khác. Đặc biệt, nicotine gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em, làm suy yếu trí nhớ, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ do não bộ của trẻ chưa hoàn thiện. Ngoài ra, nguyên liệu phối trộn thuốc lá điện tử có nhiều thành phần khác nhau nên dễ bị lợi dụng phối trộn ma túy, các chất gây nghiện hoặc tăng thêm tỷ lệ nicotine… rất khó phát hiện. WHO lưu ý, có bằng chứng cho thấy, người sử dụng thuốc lá điện tử sẽ tăng nguy cơ sử dụng cùng lúc nhiều loại thuốc lá.

Thực hiện nhiều giải pháp

Chủ đề “Bảo vệ trẻ em trước những tác động của ngành công nghiệp thuốc lá” còn có ý nghĩa kêu gọi lãnh đạo các nước thực hiện các biện pháp PCTHCTL mạnh mẽ, bảo vệ trẻ em khỏi tác động của việc quảng cáo thuốc lá, tiếp thị qua mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số.

Thực hiện Quyết định số 568 (năm 2023) của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về PCTHCTL đến năm 2030; Công điện số 47 (năm 2024) của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trên toàn quốc đều triển khai Chiến dịch “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử”. Theo đó, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã phát động giải chạy online “Thanh niên Việt Nam vì môi trường không khói thuốc”; Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam phát động sáng kiến, hội thi “Gia đình có sức khỏe, không khói thuốc”; Bộ Y tế và WHO tại Việt Nam tổ chức chiến dịch truyền thông ngăn ngừa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để bảo vệ trẻ em và sức khỏe cộng đồng… Tất cả những hoạt động trên là những hành động cụ thể nhằm ngăn ngừa, kêu gọi giảm sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới trong cộng đồng, đặc biệt là thanh thiếu niên - nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Chiến dịch cung cấp các thông tin tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, nâng cao nhận thức của người dân, khuyến khích các bậc phụ huynh, nhà trường, gia đình, cộng đồng cùng chung tay bảo vệ thế hệ trẻ, thực thi nghiêm Luật PCTHCTL.

Trên thế giới có ít nhất 39 quốc gia và vùng lãnh thổ quy định cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử. Hiện nay, Bộ Y tế cũng kêu gọi sự hỗ trợ, cam kết của các cơ quan chức năng trong việc xây dựng thể chế, chính sách cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo các sản phẩm thuốc lá mới, tăng cường thực thi pháp luật, tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi buôn bán, tiếp thị các sản phẩm thuốc lá, thuốc lá mới trái phép, đặc biệt là bán cho trẻ vị thành niên.… Qua đó, nhằm bảo vệ sức khỏe cho thế hệ tương lai.

QUẾ LÂM 

(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa)