San hô phục hồi tốt ở vịnh Nha Trang  

UBND TP. Nha Trang vừa có báo cáo kết quả 1 năm thực hiện Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030. Theo đó, hiện nay, san hô ở khu vực biển quanh đảo Hòn Mun và Hòn Chồng có dấu hiệu phục hồi khá tốt. Thành phố và các sở, ngành liên quan đang triển khai thực hiện các đề án, đề tài nghiên cứu khoa học phục vụ công tác bảo tồn đa dạng sinh học của vịnh… Công tác tuyên truyền bảo vệ môi trường, kiểm tra, xử lý các hành vi xâm hại vịnh cũng được tăng cường.  

Triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp

Ông Nguyễn Sỹ Khánh - Chủ tịch UBND TP. Nha Trang cho biết, sau khi UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch, thành phố cùng các sở, ngành liên quan đã triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp hướng đến phục hồi đa dạng sinh học của vịnh Nha Trang. Cùng với việc tạm dừng lặn biển ở Hòn Mun, thành phố đã di dời đầm đăng Lam Dự ra khỏi Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt Hòn Mun. Ban Quản lý (BQL) vịnh Nha Trang thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát hệ sinh thái rạn san hô, bắt sao biển gai và nhặt rác đáy biển Hòn Mun. Đội công tác liên ngành trên vịnh và các xã, phường ven biển tiếp tục tăng cường kiểm tra hoạt động nuôi trồng thủy sản, cương quyết không để người dân đóng mới, cơi nới lồng bè trên vịnh. Bên cạnh đó, BQL vịnh Nha Trang phối hợp với các đơn vị, địa phương thả khoảng 12.000 con giống thủy sản; trồng mới 2,5ha rừng ngập mặn để góp phần tái tạo hệ sinh thái biển. Thành phố đã chỉ đạo các phòng, ban, xã, phường ven biển đẩy mạnh tuyên truyền về trách nhiệm bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học của vịnh Nha Trang, xử lý nghiêm các hành vi xâm phạm vịnh; triển khai mô hình điểm không sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại Bến tàu du lịch Nha Trang và khu vực đảo Hòn Mun…

Nhân viên Ban Quản lý vịnh Nha Trang lặn kiểm tra san hô tại vùng biển Hòn Mun.

Việc triển khai các giải pháp này đã đem lại hiệu quả bước đầu. Qua khảo sát của BQL vịnh Nha Trang, hệ sinh thái rạn san hô xung quanh Hòn Mun đang trong quá trình phục hồi, các họ cá trú ngụ trên rạn san hô. Trong đó, khu vực phía tây bắc và bắc Hòn Mun tập trung chủ yếu các loài của giống san hô Porites; san hô loài Millepora dichotoma cũng tồn tại với số lượng lớn. Độ che phủ của san hô ở đây dao động từ 30% đến 50%. Ở khu vực phía tây Hòn Mun, nhiều mầm non san hô mọc trên nền san hô gãy, các loài thuộc giống Acropora chiếm ưu thế. Các rạn san hô ở khu vực biển Hòn Chồng và vùng biển đối diện đường Đặng Tất cũng đang trong quá trình phục hồi.

Thành phố đã giao BQL vịnh Nha Trang tiến hành các bước để thực hiện Dự án “Lắp đặt giàn phao phân vùng, bảng hiệu tuyên truyền và camera giám sát, bảo vệ rạn san hô Hòn Mun và Hòn Chồng”; phối hợp với các đơn vị tư vấn nghiên cứu dự án đầu tư hạ tầng trạm phát sóng trên các đảo trong vịnh Nha Trang để làm tiền đề cho các hoạt động ứng dụng khoa học, công nghệ trong việc giám sát, quản lý các hoạt động trong vịnh.

Đặt hàng nhiều đề tài để phục vụ bảo tồn

Hiện nay, TP. Nha Trang và các sở, ngành liên quan đang đặt hàng các đơn vị tư vấn triển khai một số nhiệm vụ quan trọng như: Nghiên cứu phân vùng chức năng Khu Bảo tồn biển vịnh Nha Trang; kiểm soát các nguồn xả thải vào vịnh Nha Trang… Sở Khoa học và Công nghệ đã tham mưu UBND tỉnh đề xuất Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện đề tài cấp quốc gia “Nghiên cứu, đánh giá hiện trạng, tác động và đề xuất giải pháp bảo tồn, sử dụng bền vững tài nguyên rạn san hô vùng biển ven bờ tỉnh Khánh Hòa”. Đặc biệt, Sở Tài chính đã phối hợp với UBND TP. Nha Trang hoàn thành “Đề án thu phí tham quan danh lam thắng cảnh vịnh Nha Trang” để hướng đến tạo nguồn tài chính bền vững cho các hoạt động quản lý vịnh (UBND tỉnh đã trình HĐND tỉnh xem xét).

Để tạo sinh kế bền vững của cộng đồng gắn với bảo tồn rạn san hô khu vực Hòn Mun, từ đầu tháng 8, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai Dự án “Thúc đẩy đối thoại, hợp tác giữa cộng đồng và khối tư nhân với cơ quan nhà nước trong bảo tồn rạn san hô và phát triển bền vững khu vực biển Hòn Mun”. Thành phố giao các phòng, ban chức năng xây dựng Đề án “Phát triển du lịch cộng đồng tại đảo Bích Đầm, phường Vĩnh Nguyên” nhằm hỗ trợ sinh kế bền vững cho người dân sống trên vịnh Nha Trang (sẽ trình UBND tỉnh phê duyệt trong năm 2024).

Trong năm 2024, thành phố tiếp tục tạm dừng các hoạt động bơi, lặn biển, tàu và thúng đáy kính trong Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt Hòn Mun. Khi có kết quả khảo sát đa dạng sinh học khu vực Hòn Mun và Hòn Chồng, thành phố sẽ tham mưu UBND tỉnh các giải pháp quản lý hiệu quả các khu vực biển nêu trên. Hiện nay, thành phố đã chỉ đạo BQL vịnh Nha Trang xây dựng phương án thí điểm một số khu vực tổ chức lặn biển thể thao giải trí trên vịnh Nha Trang để tạo điều kiện cho doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ lặn biển hoạt động. Sau khi Sở Khoa học và Công nghệ phê duyệt đề tài nghiên cứu khoa học “Xây dựng thử nghiệm mô hình rạn nhân tạo để bảo tồn đa dạng sinh học hướng phát triển du lịch sinh thái biển trong khu vực thử nghiệm”, thành phố sẽ giao BQL vịnh Nha Trang phối hợp với các đơn vị triển khai. Đồng thời, thành phố sẽ xây dựng đề án khoanh vùng bảo vệ hệ sinh thái tại khu vực Sông Lô - Cù Hin và Hòn Lao - Lương Sơn, phát triển các bãi giống, bãi đẻ mới ở khu vực này.

Liên quan đến nhiệm vụ phục hồi và bảo tồn rùa biển, TP. Nha Trang đã đề xuất đưa khu vực Đầm Tre (đảo Hòn Tre) vào phương án điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố để làm cơ sở thành lập bãi rùa đẻ thuộc Khu Bảo tồn biển vịnh Nha Trang. Trong năm 2024, thành phố sẽ phối hợp xây dựng Đề án bảo tồn rùa biển trên vịnh Nha Trang; xây dựng và triển khai đề tài khoa học chuyển trứng rùa từ Vườn Quốc gia Côn Đảo về ấp ở Bãi Bàng Lớn - nơi từng có rùa đẻ…

Ông Nguyễn Sỹ Khánh cho biết: “Phục hồi tổng thể vịnh Nha Trang là một kế hoạch dài hơi. Thời gian tới, thành phố sẽ phối hợp với các sở, ngành, đơn vị nghiên cứu khoa học, tổ chức quốc tế… để tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được giao. Đội công tác liên ngành trên vịnh và Đội tuần tra của BQL vịnh sẽ tiếp tục tăng cường tuần tra, cương quyết xử lý các hoạt động có hành vi gây ảnh hưởng xấu đến vịnh Nha Trang, nhất là ở Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt Hòn Mun”.

Ngày 7-11-2022, UBND tỉnh có quyết định phê duyệt Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang với 16 nhiệm vụ, giải pháp. Mục đích của kế hoạch là tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước đối với vịnh Nha Trang; phục hồi các hệ sinh thái rạn san hô đã bị suy thoái ở khu vực biển Hòn Mun và trong vịnh Nha Trang; huy động các doanh nghiệp, cộng đồng dân cư tham gia giám sát, bảo vệ và bảo tồn rạn san hô trong vịnh gắn với phát triển sinh kế bền vững và các hoạt động kinh tế thân thiện với môi trường; thử nghiệm mô hình quản trị công tư theo hướng xã hội hóa trong quản lý, sử dụng và bảo tồn vịnh Nha Trang…

XUÂN THÀNH