Các khu tái định cư Suối Lau 2 và Tân Xương 2: Người dân chưa thể “an cư”

Tuy đã chuyển về các khu tái định cư (TĐC) Suối Lau 2 và Tân Xương 2 (xã Suối Cát, huyện Cam Lâm) từ giữa năm 2022 đến nay, nhưng các hộ dân ở đây vẫn chưa thực sự “an cư”. Cuộc sống hàng ngày của họ luôn ám ảnh với tình trạng ô nhiễm môi trường từ bãi rác và thiếu nước sinh hoạt.

Nỗi khổ từ bãi rác

Ngày 19-10, Đoàn giám sát của HĐND tỉnh về chuyên đề “Kết quả thực hiện chính sách pháp luật về bồi thường, hỗ trợ TĐC cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh” đã khảo sát việc ổn định đời sống cho các hộ dân chuyển về nơi ở mới để bàn giao mặt bằng phục vụ xây dựng công trình đường bộ cao tốc Nha Trang - Cam Lâm.

Bãi tập kết, xử lý rác tạm của xã Suối Cát cách không xa Khu tái định cư Suối Lau 2.

Tại đây, đoàn đã ghi nhận nhiều ý kiến phản ánh của người dân về việc cuộc sống đến nay vẫn chưa ổn định. “Nhà nước đã giải phóng mặt bằng đối với nhà cũ của gia đình tôi và bố trí TĐC ở Khu TĐC Suối Lau 2. Khu TĐC này có đường, điện hoàn chỉnh, cách trường học không xa nên tháng 9-2022, gia đình tôi đã xây nhà và chuyển về sinh sống tại đây. Tuy nhiên, cuộc sống đang bị ảnh hưởng bởi khu TĐC cách bãi rác của xã không xa nên rất hôi, ruồi bay khắp nhà”, ông Tro Bà Nâng - người dân ở Khu TĐC Suối Lau 2 phản ánh. Tương tự, gia đình ông Cao Hải chuyển về sinh sống ở Khu TĐC Suối Lau 2 từ tháng 5-2022 có chung nỗi lo môi trường bị ô nhiễm. Ông Hải cho hay, rác từ khắp nơi trong xã được thu gom, tập kết về bãi rác nằm cách khu TĐC chừng 150 - 200m. Ngày nào xe cũng chở rác đến, rác không được xử lý đúng cách, không chôn lấp mà đốt toàn bộ nên mùi rác cháy khét rất khó chịu bay khắp khu TĐC, nhất là lúc chiều tối. Ông Hải mong muốn chính quyền sớm di dời bãi rác này ra xa khu dân cư để người dân an tâm sinh sống. Đây cũng là nguyện vọng chung của 30 hộ dân đã chuyển về sinh sống Khu TĐC Suối Lau 2.

Ông Lê Thành Huy - Phó Chủ tịch UBND xã Suối Cát cho biết: “Hiện nay, huyện Cam Lâm chưa có bãi rác tập trung. Vì vậy, để xử lý rác sinh hoạt của người dân trên địa bàn xã, địa phương đã hợp đồng với 1 đơn vị chuyên thu gom, vận chuyển rác về bãi rác tạm của xã để xử lý. Tuy nhiên, do bãi rác tạm này ở gần khu TĐC nên đã ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. UBND xã Suối Cát đang tìm vị trí khác ở xa khu dân cư để làm bãi tập kết, xử lý rác tạm; đồng thời yêu cầu đơn vị nhận thu gom, vận chuyển, xử lý rác phải có cách thức xử lý rác phù hợp chứ không đốt toàn bộ như hiện nay. Đây chỉ là giải pháp tình thế trước mắt; về lâu dài, khi Nhà máy Điện rác ở thôn Khánh Thành Nam (xã Suối Cát) được đầu tư, xây dựng thì toàn bộ rác trên địa bàn sẽ được đưa về nhà máy để xử lý”.

Thiếu nước sinh hoạt

Ngoài nỗi lo ô nhiễm từ bãi rác, người dân ở Khu TĐC Suối Lau 2 còn chịu cảnh thiếu nước sinh hoạt. Tại khu TĐC này, tuy hệ thống cấp nước sinh hoạt từ Nhà máy Nước Suối Lau (xã Suối Cát) đã được lắp đặt, đưa nước sinh hoạt đến tận nhà từng hộ dân nhưng khoảng 5 tháng nay, nhà máy nước này ngừng hoạt động, không còn cung cấp nước sinh hoạt cho người dân ở Khu TĐC Suối Lau 2 và nhiều khu vực khác trong xã. Ông Mang Sơn -  người dân ở Khu TĐC Suối Lau 2 nói: “Từ ngày nước máy bị cắt, để có nước sinh hoạt, nhà nào có tiền thì góp lại với nhau khoảng 50 - 70 triệu đồng khoan 1 giếng dùng chung, còn một số hộ góp chung nhau đào 1 giếng khoảng 10 triệu đồng. Những hộ có hoàn cảnh khó khăn thì đi chở nước ở trên suối về để nấu ăn, còn tắm giặt thì đến hệ thống kênh mương thủy lợi của hồ chứa nước Suối Dầu. Thiếu nước sinh hoạt nên cuộc sống của người dân bị ảnh hưởng nhiều, vất vả hơn”.

Nước sinh hoạt cấp đến Khu tái định cư Suối Lau 2 đã ngưng từ tháng 5 đến nay.

Tương tự, người dân tại Khu TĐC Tân Xương 2 cũng đang thiếu nước sinh hoạt. Nhiều người dân ở đây cho biết, hạ tầng tại khu TĐC này rất tốt nên từ giữa năm 2022, các hộ dân đã nhận đất TĐC, xây nhà, chuyển đến nơi ở mới. Tuy nhiên, nhiều tháng nay, các gia đình phải chắt chiu từng giọt nước để sử dụng, bởi với những hộ không có tiền khoan giếng phải đi mua mỗi khối nước với giá 50 nghìn đồng về nấu ăn, uống, còn nước tắm giặt thì phải dùng nước thủy lợi. Đây là tình cảnh chung của nhiều hộ dân ở khu TĐC này.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, để giải quyết nhu cầu nước sinh hoạt cho hàng trăm hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại 3 thôn Suối Lau 1, 2, 3 của xã Suối Cát, năm 2017, Nhà máy Nước Suối Lau và hệ thống cấp nước đã được đầu tư với tổng kinh phí khoảng 9 tỷ đồng. Hệ thống này cũng được sử dụng để cấp nước cho 2 khu TĐC ở xã Suối Cát.

Ông Lê Thành Huy xác nhận: “Từ tháng 5 đến nay, Nhà máy Nước Suối Lau đã tạm ngưng hoạt động do chưa được phê duyệt phương án quản lý, vận hành và đơn giá thu tiền nước từ cấp có thẩm quyền. Trong khi đó, hệ thống đường ống cấp nước bị hỏng, đứt gãy thường xuyên do ảnh hưởng của việc thi công một số hạng mục của công trình đường bộ cao tốc. Bên cạnh đó, tuy địa phương đã cố gắng vận hành hệ thống cấp nước này nhưng việc thu tiền nước cũng rất khó khăn, thu không đủ bù chi, có thời điểm nợ tiền điện để bơm nước thô lên nhà máy xử lý hơn 11 triệu đồng, lương nhân viên bảo vệ cũng nợ đến 8 tháng… Địa phương đã kiến nghị cấp trên tháo gỡ những khó khăn này; đồng thời xem xét chọn đơn vị có năng lực để vận hành, khai thác hệ thống nước sạch của Nhà máy Nước Suối Lau”.   

Ông TRẦN NGỌC SANH - Trưởng Ban Pháp chế HĐND tỉnh: Chủ trương xuyên suốt của Đảng, Nhà nước, của tỉnh rất rõ, khi thu hồi đất, người dân nhận đất TĐC, chuyển đến nơi ở mới thì nơi ở mới ít nhất phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Đoàn giám sát của HĐND tỉnh ghi nhận, tổng hợp các ý kiến của người dân ở 2 khu TĐC ở xã Suối Cát để báo cáo HĐND tỉnh về kết quả giám sát tại Kỳ họp thứ 12. Tới đây, khi làm việc với UBND tỉnh và các sở, ngành chuyên môn về kết quả thực hiện chính sách pháp luật về bồi thường, hỗ trợ TĐC cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh, đoàn sẽ kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo, giải quyết các vấn đề tồn tại ở 2 khu TĐC của xã Suối Cát.

Để TĐC cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi công trình đường bộ cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, Khu TĐC Suối Lau 2 đã được xây dựng, bố trí 60 lô đất TĐC, địa phương đã giao xong 46 lô cho các hộ dân thuộc diện TĐC; đến nay đã có 30 hộ chuyển đến sinh sống trong khu TĐC. Khu TĐC Tân Xương 2 có 31 lô đất TĐC đã được giao toàn bộ cho các hộ dân; đến nay đã có 22 hộ chuyển đến sinh sống trong khu TĐC.

HẢI LĂNG