Sàng lọc trước sinh và sơ sinh: Giúp nâng cao chất lượng dân số

Nghị quyết số 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII nhấn mạnh đến việc chuyển trọng tâm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Để thực hiện nhiệm vụ này, việc thực hiện tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh đóng vai trò quan trọng.

Nghị quyết số 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII nhấn mạnh đến việc chuyển trọng tâm công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) sang dân số và phát triển. Để thực hiện nhiệm vụ này, việc thực hiện tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh đóng vai trò quan trọng.

Giúp thai phụ yên tâm hơn

Chị Lê Thị Ái Nhi (29 tuổi, trú phường Phước Hải, TP. Nha Trang) đang mang thai con đầu lòng. Chị tâm sự: “Mặc dù đã từng làm ở công ty chăm sóc nhu cầu cho mẹ và bé, tôi vẫn còn nhiều bỡ ngỡ khi lần đầu làm mẹ. Khi đến bệnh viện kiểm tra định kỳ, tôi được bác sĩ tư vấn về các mốc quan trọng cần kiểm tra cũng như ý nghĩa của các phương pháp sàng lọc trước sinh. Hiện tại, em bé đã được 15 tuần tuổi và khám sàng lọc cho kết quả bình thường nên tôi cảm thấy yên tâm hơn”.

Chị Lê Thị Tuyết Linh (xã Diên Toàn, huyện Diên Khánh) chia sẻ, khi chị mang thai con đầu lòng và đi khám định kỳ, bác sĩ phát hiện nhiều bất thường nên tư vấn cho vợ chồng chị phương án xét nghiệm, chẩn đoán tìm ra nguyên nhân. Kết quả cho thấy, cả 2 vợ chồng chị đều mang gen bệnh thiếu máu huyết tán, khả năng con sinh ra mang gen bệnh lên đến 75%. Đến nay, qua quá trình xét nghiệm, chọn lọc trước sinh, vợ chồng chị đã sinh được con khỏe mạnh.

Bác sĩ phụ sản Nguyễn Thị Dung - Phòng Khám Đa khoa Nha Trang Uni Care cho biết, sàng lọc trước sinh là giải pháp can thiệp đối với thai phụ thông qua các kỹ thuật siêu âm, xét nghiệm máu để chẩn đoán các dị tật bẩm sinh như: Dị tật ống thần kinh, phát hiện các bất thường nhiễm sắc thể 21, 13, 18 gây ra các hội chứng Down, Patau, Edwards... Các xét nghiệm này có thể thực hiện từ tuần thứ 11 của thai kỳ và trong suốt thời gian mang thai sau đó. Tất cả phụ nữ khi mang thai nên làm các xét nghiệm này, đặc biệt là nhóm đối tượng có nguy cơ cao, bao gồm thai phụ trên 35 tuổi; người có tiền sử sảy thai, sinh non, sinh con dị tật; bố mẹ làm việc trong môi trường độc hại; trong gia đình có người bị thiếu máu huyết tán; mẹ bị tiểu đường hoặc bị tim bẩm sinh...

Triển khai đồng loạt nhiều hoạt động

Theo lãnh đạo Chi cục DS-KHHGĐ, nhận thức rõ được tầm quan trọng của công tác sàng lọc, thời gian qua, ngành DS đã tập trung triển khai đồng loạt nhiều hoạt động như: Xây dựng kế hoạch và ban hành các văn bản hướng dẫn tư vấn, tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm bệnh tật trước sinh và sơ sinh; tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, thường xuyên cập nhật trên trang thông tin điện tử của huyện và trên hệ thống loa truyền thanh tuyến xã, thôn, khu dân cư; phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể tổ chức các buổi truyền thông về sàng lọc trước sinh và sơ sinh. Thông qua việc lồng ghép trong sinh hoạt câu lạc bộ, người dân được cung cấp các sản phẩm truyền thông, tờ rơi, áp phích về đề án. Trong năm 2021, tỷ lệ bà mẹ mang thai được sàng lọc đạt 57%, tăng 1,9% so với năm 2020; tỷ lệ trẻ em mới sinh được sàng lọc 25%; tỷ lệ cặp nam nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đạt 5%.  

Bà Trần Thị Kim Oanh - Chi cục trưởng Chi cục DS -KHHGĐ tỉnh cho biết, để đề án sàng lọc trước sinh và sơ sinh được thực hiện hiệu quả, cần có sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành; người dân cần nâng cao nhận thức, hiểu biết về lợi ích của việc sàng lọc; tăng cường công tác tập huấn kỹ năng truyền thông, tư vấn, quản lý đối tượng cho cán bộ dân số, y tế. Bên cạnh việc hỗ trợ thực hiện dịch vụ sàng lọc cho các đối tượng yếu thế, ngành Y tế, Dân số tiếp tục hướng đến vận động xã hội hóa để người dân tự nguyện tham gia dịch vụ. Từ đó, mới có thể phát hiện sớm bệnh và hạn chế tối đa việc để lại di chứng bệnh tật ở trẻ, góp phần thực hiện có hiệu quả mục tiêu nâng cao chất lượng dân số.

MINH TÂM