Sự kiện Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) thành lập chi nhánh tại Khánh Hòa đã nhận được sự ủng hộ của nhiều doanh nghiệp, tạo điều kiện để các vụ tranh chấp thương mại được giải quyết nhanh gọn và bảo mật thông tin. Để hiểu rõ hơn, Báo Khánh Hòa có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Lê Xuân Thân - Trưởng Chi nhánh VIAC tại Khánh Hòa xung quanh vấn đề này.
Sự kiện Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) thành lập chi nhánh tại Khánh Hòa đã nhận được sự ủng hộ của nhiều doanh nghiệp, tạo điều kiện để các vụ tranh chấp thương mại được giải quyết nhanh gọn và bảo mật thông tin. Để hiểu rõ hơn, Báo Khánh Hòa có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Lê Xuân Thân - Trưởng Chi nhánh VIAC tại Khánh Hòa xung quanh vấn đề này.
- Sự xuất hiện của VIAC tại Khánh Hòa dường như là điều gì đó khá mới mẻ, thưa ông?
- Đúng là quá mới, vì chi nhánh vừa được thành lập. Thực ra, VIAC đã chính thức có tại Việt Nam từ năm 1993 theo Quyết định số 204/TTg ngày 28-4-1993 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở hợp nhất Hội đồng Trọng tài Ngoại thương (thành lập năm 1963) và Hội đồng Trọng tài Hàng hải (thành lập năm 1964). Trải qua gần 60 năm hoạt động trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp thương mại, VIAC đã giải quyết hàng nghìn vụ tranh chấp liên quan đến tất cả lĩnh vực thương mại như: Mua bán hàng hóa, vận tải, bảo hiểm, xây dựng, tài chính, ngân hàng, đầu tư... với các bên tranh chấp đến từ 60 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. VIAC không ngừng lớn mạnh, phát triển, đem lại niềm tin và là chỗ dựa về công lý của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước.
- Vậy xin ông cho biết, VIAC sẽ giúp ích gì cho doanh nghiệp địa phương?
- Hiện nay, Khánh Hòa với hơn 22.000 doanh nghiệp, các tổ chức, cơ sở kinh tế lớn, nhỏ, cùng hàng trăm doanh nghiệp tham gia đầu tư, giao dịch trên địa bàn tỉnh... thì những phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng giao dịch thương mại, dịch vụ ngày càng nhiều, nhu cầu giải quyết tranh chấp giữa các đơn vị, doanh nghiệp ngày càng lớn. Do đó, ngoài việc giải quyết tranh chấp theo hệ thống tòa án, việc áp dụng phương thức giải quyết tranh chấp theo trọng tài (theo Luật Trọng tài thương mại năm 2010, Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại và các quy định của pháp luật liên quan...) là rất cần thiết; một mặt giúp giảm tải gánh nặng công việc cho ngành Tòa án, mặt khác góp phần khuyến khích quyền tự quyết định hoạt động của những người có tranh chấp, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước, phù hợp với xu hướng phổ biến trên thế giới hiện nay.
- Thông thường, khi xảy ra tranh chấp, các doanh nghiệp sẽ chọn khởi kiện ra tòa. Vậy, để thay đổi thói quen giải quyết tranh chấp, chắc hẳn phương thức giải quyết bằng trọng tài quốc tế phải có những điểm ưu việt, thưa ông?
- Đương nhiên rồi, nếu không có điểm nổi bật và khác biệt thì đâu cần sự ra đời của phương thức giải quyết tranh chấp này. Thời gian giải quyết tranh chấp ngắn, bí mật sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp được bảo đảm; phán quyết của Hội đồng trọng tài là chung thẩm, có hiệu lực thi hành ngay. Đó là những lợi thế của phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài.
Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp do các bên thoả thuận và được tiến hành theo Luật Trọng tài thương mại năm 2010. Không phải mọi tranh chấp đều có thể lựa chọn phương thức giải quyết bằng trọng tài, chỉ những tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại hoặc có ít nhất một bên có hoạt động thương mại, các tranh chấp khác giữa các bên mà pháp luật có quy định, được giải quyết bằng trọng tài thì mới thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài. Một nội dung quan trọng nữa là phải có thỏa thuận trọng tài giữa các bên được lập ngay khi ký hợp đồng hoặc khi đã phát sinh tranh chấp. Nói cụ thể hơn, các bên chọn VIAC giải quyết tranh chấp thì phải ghi rõ trong hợp đồng khi ký kết hoặc trong thỏa thuận nội dung: “Mọi tranh chấp phát sinh từ hoặc liên quan đến hợp đồng này sẽ được giải quyết bằng VIAC theo quy tắc tố tụng trọng tài của trung tâm này”.
Với tiêu chí thân thiện, minh bạch, hiệu quả; với quy trình giải quyết tranh chấp đáp ứng tối đa quyền tự do thỏa thuận của các bên, bảo đảm quá trình tố tụng minh bạch và bảo mật, các trọng tài viên hoạt động một cách độc lập, vô tư, khách quan và tuân thủ pháp luật cũng như thông lệ quốc tế…, Chi nhánh VIAC tại Khánh Hòa sẽ luôn đồng hành cùng với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh về mặt pháp lý trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Xin cảm ơn ông!
ĐÌNH LÂM (Thực hiện)