Người nông dân đa tài

Mê môn vật lý từ nhỏ nhưng do gia đình không có điều kiện, ông Trần Văn Lía (xã Ninh Phụng, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) chỉ học hết trung học. Dù vậy, ông vẫn sáng tạo ra nhiều máy móc hỗ trợ nhiều cho nông dân trong chăn nuôi và trồng trọt.

 

Mê môn vật lý từ nhỏ nhưng do gia đình không có điều kiện, ông Trần Văn Lía (xã Ninh Phụng, thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) chỉ học hết trung học. Dù vậy, ông vẫn sáng tạo ra nhiều máy móc hỗ trợ nhiều cho nông dân trong chăn nuôi và trồng trọt.

Chiếc máy bắt muỗi “made Lía”

Kể về cơ duyên sáng tạo ra máy bắt muỗi, ông Lía cho biết, năm 2009, gia đình ông bắt đầu đầu tư nuôi bò, heo, gà trong vườn nhà với quy mô khá lớn. Trong quá trình chăn nuôi ruồi muỗi phát sinh nhiều. Ông Lía ra ngoài thị trường tìm mua một số dụng cụ bắt muỗi nhưng ít hiệu quả. Lúc này ông nghĩ sao mình không tự chế tạo máy bắt muỗi? Nghĩ là làm, sau hơn một tháng mày mò chế tạo, chiếc máy bắt muỗi của ông Lía ra đời với “công suất” bắt muỗi từ 1 - 2 lạng/đêm. Ưu điểm của máy là nguyên vật liệu dễ mua, dễ lắp đặt, quy trình vận hành đơn giản, giá rẻ (500.000 - 600.000 đồng/chiếc), chi phí điện thấp, có thể áp dụng ở mọi chuồng trại. Từ thành công trên, ông Lía phổ biến cho người dân quanh xóm. Tiếng lành đồn xa, nhiều nông dân từ Đắk Lắk, Cà Mau, Bến Tre... đã tìm đến nhà ông đặt mua hoặc nhờ ông hướng dẫn kỹ thuật để tự thiết kế. Đến nay, ông Lía đã sản xuất hơn 2.000 chiếc quạt bắt muỗi. Được biết, sáng chế này của ông Lía đã đạt giải khuyến khích ở Hội thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh Khánh Hòa lần thứ III (2008 - 2009) và ông được trao thưởng huy hiệu “Sao thần nông” tại Hội thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật cấp Trung ương cùng năm.

Sau đó, ông Lía tiếp tục sáng chế ra máy bắt rầy. Ông tâm sự: “Tôi nghiên cứu các máy này mục đích giúp nông dân giảm bớt chi phí mua thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật. Mong muốn của tôi là có đơn vị, công ty nào đó tiếp nhận công nghệ để sản xuất theo dây chuyền công nghiệp. Khi đó giá thành sẽ rẻ hơn 1/2 so với sản xuất kiểu thủ công như hiện nay”.

 Nhiều đề tài giúp nông dân trong trồng trọt

Với suy nghĩ để phát triển kinh tế phải biết tiếp thu và ứng dụng có hiệu quả những tiến bộ khoa học kỹ thuật, ông Lía tiếp tục có nhiều sáng kiến mang lại nhiều lợi ích cho nông dân như: xử lý rác thải ra phân khoáng; xử lý rác thải thành phân bón vi sinh... Ông cho biết, năm 2011, ông phát triển cây ớt xuất khẩu, dưa leo, cà, thanh long, đu đủ. Qua theo dõi thấy cây trồng có tỷ lệ héo rũ cao, năng suất thấp, để tăng năng suất, ông phải sử dụng nhiều phân hóa học, trong khi nguồn rơm, rạ hoặc cây hoa màu của nông dân sau khi thu hoạch thường bị đốt, vứt bỏ. Nhận thấy loại rác này có thể tận dụng làm phân bón vừa giảm được chi phí, vừa giảm ảnh hưởng đến môi trường, ông Lía bật ra ý tưởng thực hiện đề tài “Xử lý rác thải ra phân khoáng”. Nguyên lý của phương pháp này là sử dụng nguồn rơm, rạ, cây hoa màu sau thu hoạch đem đốt nóng bằng truyền nhiệt để tạo ra phân bón. Sau khi thử nghiệm trên cây thanh long, đu đủ, nhất là cây ớt xuất khẩu, tỷ lệ héo rũ gần như giảm hẳn, cây cho hoa trái gấp bội và cho năng suất, lợi nhuận tăng 1/3. Năm 2015, hưởng ứng cuộc vận động “Nông dân chung sức xây dựng nông thôn mới”, ông Lía tiếp tục thực hiện đề tài “Xử lý rác thải thành phân bón vi sinh” (phương pháp ủ rác thành phân bón). Đề tài của ông đạt giải khuyến khích Hội thi sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh Khánh Hòa lần thứ VI (2014 - 2015). Ông cũng là người đầu tiên ở thị xã sáng chế ra phương pháp tưới nước nhỏ giọt cho cây ăn trái để tiết kiệm nước.

Hiện nay, ông Lía đang tiếp tục nghiên cứu mô hình nuôi thả gà giống kết hợp với trồng cây ăn trái trong vườn. Điểm mới của mô hình này là vừa nuôi, tạo được gà giống, gà thịt vừa tận dụng tập quán kiếm ăn của gà để làm cỏ trong vườn, kết hợp sử dụng nguồn phân gà làm phân bón cho cây, qua đó hạn chế được tình trạng sử dụng phân bón hóa học, cho ra sản phẩm trái cây sạch.

Ngoài những sáng tạo trên, ông Lía còn giúp vốn, hướng dẫn khoa học kỹ thuật cho nhiều hộ nông dân khó khăn trong sản xuất tăng thu nhập, cải thiện đời sống... Với những kết quả đạt được, nhiều năm liền ông đạt danh hiệu nông dân tiêu biểu xuất sắc từ cấp cơ sở đến Trung ương; nhận được nhiều bằng khen, giấy khen của các cấp, ngành.

Cát Đan