Quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm: Còn quá lỏng lẻo

Chiều 31-5, tại buổi họp về công tác quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, ông Lê Đức Vinh - Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, thời gian qua công tác quản lý VSATTP chưa đồng bộ, chưa phủ kín và còn lỏng lẻo.

 

Các chợ, tuyến xã bỏ ngỏ

 

Tại cuộc họp, nhiều đại biểu cho hay, mặc dù các xã, phường đều có Ban chỉ đạo liên ngành về VSATTP do phó chủ tịch UBND làm trưởng ban, tuy nhiên, hoạt động này hầu hết đều khoán trắng cho trạm y tế. Theo ông Nguyễn Sỹ Khánh - Phó Chủ tịch UBND TP. Nha Trang, trạm y tế đóng vai trò chính trong hoạt động VSATTP nhưng công tác tham mưu của trạm lại chưa rõ nét; kinh phí sự nghiệp và biên chế chuyên trách về hoạt động y tế ở cấp xã, phường không có, phải sử dụng từ nguồn kinh phí dự phòng nên dẫn đến hoạt động này ở các địa phương kém hiệu quả. 

 

 

Quang cảnh buổi họp.

 

 

Bên cạnh đó, ban chỉ đạo ở cấp xã, phường không được trang bị dụng cụ, trang thiết bị test nhanh nên việc đánh giá thực phẩm ở các hàng rong, vỉa hè, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ chỉ bằng mắt thường. Do đó, việc xác định cơ sở có vi phạm về ATTP hay không để xử phạt rất khó. Để giải quyết tình trạng này, thời gian qua các xã, phường đã xây dựng mô hình điểm ATTP thức ăn đường phố, vận động người bán hàng rong, vỉa hè ký cam kết thực hiện VSATTP trong buôn bán. Tuy nhiên, trước câu hỏi của ông Lê Đức Vinh: “Ký cam kết là dân sự nên nếu cơ sở vi phạm thì có cơ chế xử lý hay không?”, thì các ngành đều cho rằng chưa có chế tài xử phạt.

 

 

Ông Lê Đức Vinh chỉ đạo: Các ngành chức năng khẩn trương bổ sung kế hoạch tăng cường kiểm tra, kiểm soát theo lĩnh vực của mình. Từ ngày 15-7, tăng cường thêm số lượng các đợt kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về VSATTP. Sở NN-PTNT phải xây dựng chính sách kết nối nông dân với cơ sở sản xuất kinh doanh sản phẩm sạch. Ngành Y tế chỉ đạo cho trạm y tế phải báo cáo và chịu sự điều hành của UBND cấp xã trong vấn đề ATTP.

Tương tự, ở các chợ, nơi cung cấp thực phẩm hàng ngày cho người tiêu dùng thì ngoài các đợt ra quân kiểm tra liên ngành, hoạt động giám sát VSATTP ở các chợ cũng bị bỏ ngỏ. Bà Nguyễn Thị Thu Hồng - Phó trưởng Ban quản lý Chợ Đầm cho biết: “Thực hiện VSATTP, Ban quản lý chợ chỉ phun thuốc khử trùng hàng ngày ở khu buôn bán thịt. Các đợt kiểm tra của các đoàn liên ngành phần lớn kiểm tra các mặt hàng quầy bán thức ăn, nhãn mác hàng hóa, thịt… còn các mặt hàng: hải sản tươi sống, rau, củ quả, trái cây hầu như ít được kiểm tra. Mỗi ngày, chợ tiếp nhận hơn 50 tấn rau, quả, trái cây là hầu hết các thực phẩm này tập trung vào sáng sớm và được phân phối trong vài tiếng đồng hồ nên việc kiểm tra, kiểm soát khó thực hiện được. Hiện nay, Ban quản lý chợ chỉ có mẫu test nhanh để phát hiện hàng the trong giò chả, ngoài ra không có công cụ, dụng cụ gì nên nếu nghi ngờ thực phẩm nào vi phạm cũng không biết cách xử lý”. Theo bà Lê Thu Hải - Phó Giám đốc Sở Công Thương, quản lý nhà nước ở các chợ phần lớn là do ngành Công Thương đảm trách. Tuy nhiên, hiện nay, Bộ Công Thương chưa có quy định về quy chuẩn quản lý ATTP ở các chợ nên công tác này vẫn bị bỏ ngỏ. 

 

Chưa có khu giết mổ tập trung

 

 

Theo số liệu báo cáo của Chi cục Chăn nuôi và Thú Y Khánh Hòa, tính đến ngày 15-3-2016, toàn tỉnh có 190 cơ sở và điểm giết mổ gia súc, gia cầm. Trong giai đoạn 2011 - 2020, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) định hướng xây dựng 18 cơ sở giết mổ động vật tập trung, công suất (ngày, đêm) 2.270 heo, 400 bò, 10.000 con gà. Đến nay, huyện Cam Lâm đã đầu tư xây dựng khu giết mổ tập trung tại thị trấn Cam Đức; dự án được đầu tư nhiều giai đoạn kéo dài nhiều năm, chưa hoàn chỉnh nên chưa hoạt động. Dự án xây dựng khu giết mổ tập trung tại xã Phước Đồng (TP. nha trang) nhiều lần thay đổi địa điểm. Hiện nay, UBND TP. Nha Trang đã điều chỉnh dự án theo hướng tập trung cơ sở giết mổ để tổ chức quản lý đảm bảo vệ sinh, phòng, chống dịch bệnh và đã trình UBND tỉnh vào đầu năm 2015 nhưng vẫn chưa phê duyệt. TP. Cam Ranh có quy hoạch chi tiết khu giết mổ tập trung nhưng chưa đầu tư. Các địa phương khác chưa thực hiện.

 

 

Toàn tỉnh có 15.504 cơ sở thực phẩm, trong đó có 1.612 cơ sở sản xuất chế biến; 2.304 cơ sở kinh doanh thực phẩm; 3.201 cơ sở dịch vụ ăn uống; 8.486 cơ sở thức ăn đường phố. Theo phân cấp quản lý từng ngành, ngành Y tế quản lý 11.848 cơ sở; ngành NN-PTNT quản lý 536 cơ sở; ngành Công Thương quản lý 3.120 cơ sở.

Theo báo cáo của Chi cục Chăn nuôi và Thú y, số lượng giết mổ trung bình hàng tháng của toàn tỉnh là 1.780 con trâu bò, 13.900 con heo và 25.000 con gia cầm, trong đó địa bàn TP. Nha Trang chiếm hơn 50%. Các điểm giết mổ heo, chủ yếu quy mô nhỏ, hộ gia đình, công suất thấp (dưới 10 con/đêm) không có thiết kế xây dựng để giết mổ nên không có bố trí phân khu sạch - bẩn, chỉ có một cửa để nhập heo sống cũng như xuất thịt sau mổ. Các điểm này nằm trong khu dân cư, do các hộ gia đình, cá nhân tự lập ra và hoạt động tự phát, không nằm trong quy hoạch của các cấp chính quyền, đa số không được cấp giấy phép kinh doanh ngành nghề giết mổ gia súc, gia cầm. Việc giết mổ thường làm thủ công chưa áp dụng các quy trình kỹ thuật nên tiềm ẩn nguy cơ mất VSATTP. 

 

 

Ngoài ra, công tác quản lý về VSATTP còn nhiều khó khăn như: tỷ lệ cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP của các ngành chưa cao, nguyên nhân do nhiều cơ sở không đáp ứng đủ điều kiện ATTP để cấp giấy, kinh phí để tiến hành kiểm nghiệm mẫu thực phẩm còn hạn chế…

 

 

Tăng cường quản lý tại các chợ

 

 

Phát biểu tại buổi họp, ông Nguyễn Đắc Tài - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng: Thời gian qua, công tác quản lý về VSATTP bộc lộ nhiều bất cập, chồng chéo, có nơi bỏ trống. Ngoài thực hiện các nhiệm vụ chính, trước mắt, từ nay đến cuối năm, ban chỉ đạo các cấp cần tập trung 2 nhiệm vụ chính: Thứ nhất, xác định nhóm thực phẩm cần kiểm tra, kiểm soát liên quan đến bữa cơm hàng ngày của người dân là: cá, rau, thịt. Vì vậy, cần phân công quản lý chặt chẽ, hiệu quả từ khâu sản xuất, chăn nuôi, giết mổ đến khâu bán, tiêu thụ ở các chợ. Thứ hai, thời gian qua, các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ lớn đã tập trung kiểm tra nhiều lần, nhiều đợt; còn lại các chợ nhỏ ở các tuyến xã, thức ăn đường phố không ai quản lý. Do đó, cần tăng cường kiểm tra các cơ sở này. 

 

 

Kiểm tra tại cửa hàng bán rau an toàn xã Ninh Đông, thị xã Ninh Hòa.

 

 

Ông Lê Đức Vinh nhấn mạnh, thời gian qua, công tác quản lý về vấn đề VSATTP chưa đồng bộ từ tỉnh xuống huyện, xã; chưa phủ kín các nhiệm vụ được giao; trách nhiệm của từng ngành, địa phương, đơn vị chưa rõ. Hiện nay, nơi cung cấp, nguồn hàng phục vụ cho người dân chủ yếu ở các chợ nhưng công tác quản lý ATTP vẫn còn lỏng lẻo. Vì vậy, trong thời gian tới, ông Lê Đức Vinh đề nghị UBND các cấp từ tỉnh đến xã phải kiện toàn lại ban chỉ đạo. Cần thiết phải có quy định về nhiệm vụ rõ ràng cho từng ngành, từng địa bàn cụ thể; giao cho Sở Y tế chủ trì phối hợp với Sở NN-PTNT, Sở Công Thương xây dựng quy định phân công nhiệm vụ và trình cho UBND tỉnh trước ngày 30-6. Ban chỉ đạo cấp huyện phải thực hiện quyết liệt việc kiểm tra ATTP đối với các chợ, khu giết mổ gia súc, gia cầm là những nơi cung cấp thực phẩm thiết yếu hàng ngày cho người dân. 

 

 

Năm 2015, toàn tỉnh đã thành lập hơn 750 đoàn kiểm tra các cấp, kiểm tra hơn 12.760 cơ sở. Qua kiểm tra, số cơ sở thực phẩm đạt yêu cầu về ATTP đạt 81,83%; có 2.319 cơ sở vi phạm (chiếm 18,16%). Các đoàn đã thực hiện phạt cảnh cáo 2.068 cơ sở, phạt tiền 226 cơ sở, với tổng số tiền trên 974 triệu đồng; hủy sản phẩm ở 25 cơ sở. Toàn tỉnh đã xây dựng thành công mô hình sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP tại xã Ninh Đông (thị xã Ninh Hòa); xã Vĩnh Phương (TP. Nha Trang). So với trung bình giai đoạn 2006 - 2010, toàn tỉnh đã giảm 50% số vụ ngộ độc thực phẩm cấp tính từ 30 người mắc trở lên…

 

 

THẢO LY - HOÀNG DUNG