Qua 5 năm triển khai bảo hiểm thất nghiệp, bên cạnh những lợi ích đem lại, việc thực hiện chính sách này vẫn chưa được trọn vẹn khiến nhiều lao động bị thiệt thòi quyền lợi.
Qua 5 năm triển khai bảo hiểm thất nghiệp, bên cạnh những lợi ích đem lại, việc thực hiện chính sách này vẫn chưa được trọn vẹn khiến nhiều lao động bị thiệt thòi quyền lợi.
“Phao cứu sinh”
Năm 2010, chính sách BHTN bắt đầu có hiệu lực thực thi. Chính sách này được người lao động (NLĐ) và doanh nghiệp (DN) đón nhận tích cực, dư luận xã hội đánh giá là một trong những chính sách sớm đi vào cuộc sống, hỗ trợ người thất nghiệp bù đắp một phần thu nhập khi bị mất việc làm.
 |
| Người lao động đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh |
Bà Nguyễn Thị Hồng Bắc - Phó Giám đốc Bảo hiểm Xã hội (BHXH) tỉnh cho biết, năm 2010, tỉnh chỉ có hơn 1.200 DN với hơn 67.300 NLĐ tham gia BHTN, đến nay đã tăng lên hơn 2.300 DN với hơn 121.500 NLĐ. Điều này cho thấy, chính sách BHTN ngày càng thu hút nhiều cơ quan, đơn vị, DN và NLĐ tham gia, góp phần giảm thiểu rủi ro khi NLĐ bị thất nghiệp hay mất việc làm. Đồng thời, đây cũng là trách nhiệm của người sử dụng LĐ nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ khi làm việc tại đơn vị mình.
Chị Lê Thị Thảo (xã Vĩnh Phương, TP. Nha Trang) cho biết: “Tôi vừa nghỉ việc tại Công ty TNHH Chế biến thực phẩm Sakura (Khu Công nghiệp Bình Tân, TP. Nha Trang) nên đến Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh để đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp. Với mức hưởng hơn 1 triệu đồng/tháng phần nào giúp tôi giảm bớt khó khăn trong quá trình tìm công việc mới”.
Theo lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, từ năm 2010 đến nay, đơn vị đã tiếp nhận, thẩm tra hồ sơ và tham mưu cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp cho gần 32.000 NLĐ, với mức chi trả hơn 181,6 tỷ đồng. Bên cạnh đó, đối với những LĐ thất nghiệp, khi đăng ký hưởng trợ cấp đều được Trung tâm tư vấn học nghề và được chính sách BHTN hỗ trợ chi phí ăn học. Từ năm 2010 đến nay, có gần 500 người thất nghiệp trong độ tuổi LĐ tham gia học nghề với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 1,2 tỷ đồng. Đa số NLĐ chọn học các nghề: cơ khí, hàn, may mặc, chế biến món ăn... Sau 3 đến 6 tháng học, hầu hết NLĐ có việc làm mới. Ngoài ra, 5 năm qua, trung tâm đã giới thiệu cho hơn 1.400 NLĐ hưởng trợ cấp thất nghiệp có việc làm mới.
Còn nhiều vấn đề cần giải quyết
Ông Hồ Viết Tiến Sơn - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh cho biết, nhiều NLĐ bị mất việc làm đến trung tâm đăng ký hưởng trợ cấp nhưng không được giải quyết chỉ vì DN nơi họ làm việc đang nợ BHXH, bảo hiểm y tế, BHTN. Tuy chưa thống kê được số lượng LĐ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, nhưng việc DN nợ các loại hình bảo hiểm đã làm mất đi quyền lợi chính đáng của NLĐ. Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, hiện nay, toàn tỉnh có hơn 1.000 đơn vị, DN nợ BHXH, bảo hiểm y tế, BHTN với số tiền hơn 81 tỷ đồng. Trong đó, riêng BHTN có hơn 800 đơn vị, DN nợ hơn 2 tỷ đồng.
Ông Lê Hùng Chính - Phó Giám đốc BHXH tỉnh cho biết: “Nếu NLĐ nghỉ việc trong thời điểm DN còn nợ tiền bảo hiểm thì sẽ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp vì không thể chốt được sổ BHXH. Do đó, DN phải đóng đủ, đóng đúng thì NLĐ mới được hưởng trợ cấp theo quy định. Thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với các ngành chức năng tăng cường các biện pháp thu nợ, đồng thời xử lý nghiêm những đơn vị cố tình chây ỳ, nợ đọng kéo dài”.
Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Việc làm, NLĐ có hợp đồng từ 3 tháng trở lên, không quy định đơn vị đó sử dụng bao nhiêu LĐ đều phải tham gia BHTN. Tuy nhiên, theo Sở LĐ-TB-XH, toàn tỉnh còn khoảng 4.700 DN và khoảng 40.000 NLĐ chưa tham gia BHTN. “Đây là một vấn đề rất quan trọng mà các cấp, ngành vẫn đang bỏ ngỏ. Chính vì vậy, thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với những đơn vị có liên quan tăng cường kiểm tra và yêu cầu tất cả các đơn vị, DN phải tham gia BHTN”, ông Mai Xuân Trí, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB-XH nói.
Ngoài ra, trong tổng số gần 32.000 NLĐ bị mất việc làm được hưởng trợ cấp thất nghiệp có 80,1% trong độ tuổi LĐ (từ 18 đến 40 tuổi). “Theo khảo sát của chúng tôi, đa số người trong độ tuổi LĐ bị thất nghiệp là do chưa được đào tạo nghề, kỹ năng chưa đáp ứng được yêu cầu của DN nên người sử dụng LĐ chấm dứt hợp đồng. Trong khi đó, hầu hết người LĐ bị thất nghiệp lại không mặn mà với chính sách hỗ trợ học nghề từ BHTN. Điều này cho thấy công tác đào tạo nghề cho NLĐ trên địa bàn tỉnh vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, công tác tuyên truyền về chính sách BHTN, đào tạo nghề chưa sâu rộng, lan tỏa đến người dân”, ông Hồ Viết Tiến Sơn nói.
Có thể thấy, BHTN đang là chỗ dựa cho NLĐ mất việc có thể ổn định cuộc sống, có điều kiện tìm việc làm mới. Tuy nhiên, để NLĐ được hưởng đầy đủ các quyền lợi từ BHTN, các cơ quan chức năng, DN cần tuyên truyền tích cực hơn để NLĐ hiểu về lợi ích của chính sách để chủ động tham gia và hưởng quyền lợi nếu chẳng may bị mất việc làm. Đồng thời, các ngành liên quan cần làm tốt công tác phối hợp, giám sát chặt chẽ việc tham gia, thực hiện các thủ tục về BHTN của tổ chức, đơn vị, DN sử dụng LĐ, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.
PHÚ VINH
