Thiếu lao động trẻ ở làng nghề

Nhiều nghề truyền thống trên địa bàn huyện Diên Khánh (Khánh Hòa) đang đứng trước nguy cơ thiếu lao động trẻ để truyền nghề và giữ nghề.

Nhiều nghề truyền thống trên địa bàn huyện Diên Khánh (Khánh Hòa) đang đứng trước nguy cơ thiếu lao động trẻ để truyền nghề và giữ nghề.

Khó giữ nghề

Huyện Diên Khánh có khá nhiều nghề truyền thống theo kiểu cha truyền con nối như: nghề đúc đồng, làm bánh tráng, chằm nón… Bên cạnh những khó khăn về thị trường tiêu thụ, nguồn nguyên liệu, sự thiếu hụt lao động trẻ cũng là vấn đề trăn trở của các nghề truyền thống hiện nay. Ông Trần Thiện (tổ dân phố Phú Lộc Tây 1, thị trấn Diên Khánh) cho biết: “Tôi đã theo nghề đúc đồng hơn 40 năm. Nhưng nghề này đang có nguy cơ thất truyền khi 2 con trai của tôi không chịu theo nghề. Hiện nay, vợ chồng tôi vẫn bám nghề nhưng sau này già yếu không biết truyền nghề cho ai?”. Nguyên nhân là do thu nhập của nghề đúc đồng không ổn định. Nghề này chỉ làm theo thời vụ (mùa Tết) và những tháng nắng, còn mùa mưa thì phải nghỉ hoặc làm việc khác; thị trường tiêu thụ gặp nhiều khó khăn.

Cũng như các bạn cùng trang lứa, khi không còn theo đuổi con đường học vấn, Huỳnh Nguyễn Tấn Thịnh (sinh năm 1995) bắt đầu tìm kiếm việc làm. Thay vì làm nghề đúc đồng mà người cha đã theo gần 30 chục năm, Thịnh lại xin làm thợ tiện ở TP. Nha Trang với tiền công hơn 100.000 đồng/ngày. Thịnh cho biết: “Làm nghề đúc đồng vừa vất vả mà thu nhập không cao; bỏ vốn ra lấy nguyên liệu để làm nhưng phải mấy tháng sau mới thu được tiền. Vì vậy, tôi chọn làm thợ tiện, sáng làm chiều nhận lương để có tiền trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày. Không chỉ riêng tôi mà nhiều thanh niên trong làng cũng đều tìm việc khác”.

Lao động trẻ theo nghề đúc đồng ngày càng ít.

Đến các hộ gia đình làm bánh tráng tại thị trấn Diên Khánh, người ta chỉ thấy những phụ nữ lớn tuổi làm nghề này mà ít gặp lao động trẻ. Theo bà Phan Thị Trinh (74 tuổi, tổ dân phố Phú Lộc Đông 3, thị trấn Diên Khánh), người có hơn 50 năm làm bánh tráng, ngày nay lao động trẻ không còn mặn mà với nghề truyền thống. Nghề làm bánh tráng tuy không nặng nhọc nhưng phải thức dậy từ 4 - 5 giờ sáng và làm luôn tay đến tận chiều tối, thu nhập ổn định nhưng không cao, chỉ đủ để chi phí cuộc sống hàng ngày. “Tôi có 7 người con nhưng chỉ có một đứa con gái theo nghề, còn lại làm nghề khác”, bà Trinh cho biết. Nghề đúc đồng, làm bánh tráng đã vậy, nghề chằm nón ở xã Diên Sơn, Diên Thủy lại hẩm hiu hơn. Do khó khăn về nguồn nguyên liệu, đầu ra của sản phẩm nên thu nhập nghề chằm nón rất thấp. Vì vậy, hàng trăm lao động đã bỏ nghề đi tìm việc khác, trong đó phần lớn là lao động trẻ.

Làm sao để thu hút lao động trẻ?

Lao động trẻ luôn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển nghề truyền thống. Lao động trẻ có thế mạnh là nhanh chóng nắm bắt được tay nghề, có khả năng tiếp thu và ứng dụng kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Tuy nhiên, sản xuất các mặt hàng nghề truyền thống đòi hỏi tính kiên trì, sự khéo léo, kiên nhẫn trong khi thu nhập lại thấp, không ổn định nên chưa đủ sức giữ chân lao động trẻ. Ông Nguyễn Văn Nhường - Chủ nhiệm Hợp tác xã Đúc Phú Lộc cho biết: “Hiện nay, làng nghề đúc đồng Phú Lộc có khoảng 60 hộ. Lao động chính của các hộ khoảng từ 45 - 50 tuổi, thợ chính gần 60 tuổi. Việc truyền nghề cho thế hệ trẻ gặp nhiều khó khăn. Điều kiện làm việc của nghề đúc đồng vất vả, thu nhập thấp nên thế hệ trẻ không muốn làm. Một số hộ xã viên đã theo nghề lâu năm nhưng cũng hướng con cái theo nghề khác để có thu nhập cao và ổn định hơn. Chúng tôi lo nghề truyền thống này sẽ ngày càng mai một khi không có lao động trẻ để truyền nghề và giữ nghề. Vì vậy, mong Nhà nước quan tâm đến vấn đề dạy nghề, đào tạo nghề ”.

Hàng năm, UBND huyện Diên Khánh phối hợp Đoàn Thanh niên tổ chức các buổi hướng nghiệp cho thanh niên. Tuy nhiên, phần lớn thanh niên đều có nhu cầu học các nghề phi nông nghiệp mà ít quan tâm đến các nghề truyền thống. Ông Lê Xuân Nhàn - Chủ tịch UBND huyện Diên Khánh cho biết: “Thông qua công tác đào tạo nghề, huyện đã tích cực hướng nghiệp cho các lao động. Việc chọn lựa ngành nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện bản thân là do các lao động tự quyết định. Các nghề truyền thống cần đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ. Khi sản phẩm bán chạy, doanh thu cao, lao động có thu nhập tốt, ổn định thì người lao động sẽ gắn bó với nghề do cha ông truyền lại”.

MAI HOÀNG