Ban chỉ đạo công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình huyện Khánh Sơn đang vận động người dân ký cam kết xây dựng gia đình đạt 4 tiêu chí để giảm sinh, nâng cao chất lượng dân số. Đây là một giải pháp mới nhằm thay đổi nhận thức về dân số - kế hoạch hóa gia đình của đồng bào dân tộc thiểu số.
Ban chỉ đạo công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) đang vận động người dân ký cam kết xây dựng gia đình đạt 4 tiêu chí để giảm sinh, nâng cao chất lượng DS. Đây là một giải pháp mới nhằm thay đổi nhận thức về DS-KHHGĐ của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
4 nội dung cam kết
Trước đây, tuy ngành DS huyện Khánh Sơn đã triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền về sinh đẻ có kế hoạch đến tận thôn bản và từng hộ dân, nhưng nhận thức của phần lớn đồng bào DTTS còn hạn chế nên tình trạng tảo hôn, sinh dày, sinh nhiều vẫn xảy ra. Vấn đề này đã khiến cho công tác xóa nghèo của địa phương gặp khó khăn. Tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng khá cao, trung bình từ 30% trở lên, thậm chí có xã cao trên dưới 50%, ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển trí tuệ và thể lực của thế hệ trẻ.
 |
| Tuyên truyền ký bản cam kết tại nhà người dân. |
Trước thực tế đó, năm 2014, Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ huyện triển khai thêm giải pháp tuyên truyền, vận động người dân ký cam kết xây dựng gia đình đạt 4 tiêu chí nhằm thay đổi nhận thức của người dân, nâng cao chất lượng DS. Ông Mấu Thái Cư - Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban DS-KHHGĐ huyện cho biết, do bà con DTTS chưa nắm đầy đủ các quy định của pháp luật nên tình hình tảo hôn trên địa bàn huyện những năm gần đây có chiều hướng tăng. Vì thế, việc triển khai bản cam kết này được các ban, ngành, đoàn thể đồng tình, hưởng ứng do phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Bản cam kết có nội dung dễ hiểu. Cùng với công tác vận động, tuyên truyền của cán bộ DS sẽ giúp người dân hiểu sâu hơn bản cam kết và thực hiện đúng. Hiện nay, Nhà nước có nhiều chính sách ưu đãi dành cho đồng bào DTTS như con em học giỏi được nhận học bổng; có bảo hiểm y tế; hộ nghèo được hỗ trợ cây trồng vật nuôi, làm nhà ở... Hộ nào chấp hành tốt bản cam kết sẽ được chính quyền xem xét ưu đãi.
Triển khai xuống cơ sở
Sơn Trung là xã đầu tiên triển khai kế hoạch này. Đây là xã có tỉ lệ hộ nghèo cao, chiếm 11,6%, tỉ lệ suy dinh dưỡng trẻ em là 30,7%. Toàn xã có 416 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ. Tuy tỉ lệ áp dụng biện pháp tránh thai của xã đạt khá cao với 80,2% nhưng lại thiếu bền vững nên tỉ suất sinh và tỉ lệ sinh con thứ 3 khá cao. Năm 2013, tỉ suất sinh gần 21‰, tỉ lệ sinh con thứ 3 là 20,4%.
Để triển khai bản cam kết, Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ xã phối hợp với Trung tâm DS-KHHGĐ huyện tổ chức lấy ý kiến các trưởng thôn và lực lượng cán bộ, cộng tác viên DS để đưa ra hình thức triển khai phù hợp. Ông Cao Văn Hạnh - Trưởng thôn Tà Nỉa, xã Sơn Trung chia sẻ: “Để vận động, chúng tôi phải đến từng nhà dân, lắng nghe ý kiến người dân, sau đó giải thích cho họ hiểu để sau đó thực hiện. Bước đầu, đã có một số bà con đồng ý ký vào bản cam kết”. Chị Mấu Thị Xiệm - người đã ký vào bản cam kết, cho biết: “Nhà tôi có 3 đứa con và một đứa em gái đã đến tuổi trưởng thành. Ký bản cam kết rồi, tôi sẽ nhắc nhở em gái và 3 con đến 18, 20 tuổi, có việc làm mới được lấy vợ, lấy chồng”. Chị Mấu Thị Phi cũng cho biết: “Tôi thấy nội dung bản cam kết này cũng hợp lý. Vì khi tôi lấy chồng còn phải nuôi con nên thực hiện theo bản cam kết sẽ tốt hơn”. Ông Phan Trường Nam - Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban DS-KHHGĐ xã Sơn Trung cho biết, thời gian tới chính quyền xã sẽ tham mưu cho Đảng ủy đưa việc thực hiện bản cam kết vào chương trình hành động hàng năm, có đánh giá cụ thể từng tháng, quý để rút kinh nghiệm.
Hiện nay, cùng với xã Sơn Trung, Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ huyện đã triển khai kế hoạch ký bản cam kết đến tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Năm 2012, Ban chỉ đạo đã đưa công tác DS-KHHGĐ vào hương ước, quy ước của làng. Việc làm đó tuy có tạo được sự chuyển biến nhưng chưa thực sự mạnh mẽ vì hương ước, quy ước còn mang tính chung chung của cộng đồng. Lần này, chính quyền đưa ra giải pháp vận động các gia đình ký cam kết với các tiêu chí rõ ràng hơn, sát với thực tế hơn. Những người làm công tác DS sẽ bám vào các tiêu chí cụ thể để giải thích cho người dân hiểu và thực hiện. Qua đó, từng bước góp phần nâng cao chất lượng DS và giải quyết tình trạng tảo hôn, sinh dày, sinh nhiều của đồng bào DTTS. Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Thúy Vân, Phó Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ huyện vẫn còn trăn trở: “Nội dung bản cam kết đã rõ, vấn đề là truyền thông như thế nào để người dân hiểu về nội dung và thực hiện là rất khó, phải trải qua quá trình lâu dài theo kiểu mưa dầm thấm lâu chứ không phải một sớm, một chiều là làm được. Điều này còn phụ thuộc rất nhiều vào cán bộ các thôn, tổ dân phố, vì họ là những người có uy tín, có tiếng nói trọng lượng với dân nhất”.
L.K - A.T
4 nội dung cam kết đó là: “Nam nữ thanh niên kết hôn đúng độ tuổi theo quy định của Luật Hôn nhân gia đình: nam từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên; nam nữ thanh niên cần chuẩn bị những vấn đề trước khi kết hôn: tìm hiểu luật pháp Nhà nước được triển khai tại địa phương, có nghề nghiệp ổn định mới đăng ký kết hôn, hiểu biết về các biện pháp tránh thai và có kế hoạch cụ thể trong việc sinh con, có kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản trước khi có thai và nuôi dạy con tốt; thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ: xây dựng quy mô gia đình có 1 hoặc 2 con và khoảng cách giữa 2 lần sinh từ 3 đến 5 năm, thực hiện bình đẳng về lựa chọn biện pháp tránh thai thích hợp và chăm sóc sức khỏe sinh sản, không lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức và thực hiện nuôi con khỏe, dạy con ngoan; có kế hoạch chi tiêu hợp lý trên cơ sở các nguồn thu nhập chính đáng, đúng luật, các việc lớn, nhỏ trong gia đình như cưới, hỏi, đám tang, giỗ, Tết… đều được vợ chồng thống nhất và tổ chức giản dị, lành mạnh, tiết kiệm, phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình”.
