Sau 10 năm thực hiện (2003 - 2013), bên cạnh kết quả đạt được, chương trình đưa sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp về tuyến xã công tác vẫn còn một số bất cập, tồn tại.
Sau 10 năm thực hiện (2003 - 2013), bên cạnh kết quả đạt được, chương trình đưa sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp về tuyến xã công tác vẫn còn một số bất cập, tồn tại.
Nỗ lực cống hiến
Như mọi ngày, bộ phận Lao động - Thương binh - Xã hội của xã Ninh An (thị xã Ninh Hòa) do anh Phạm Văn Dân (cán bộ thuộc chương trình đưa sinh viên tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp về tuyến xã, sau đây gọi là trí thức trẻ) đảm trách luôn có nhiều người dân đến liên hệ công việc. Vừa chi trả chế độ chính sách cho các đối tượng thương binh, anh lại quay sang hướng dẫn người dân làm các loại giấy tờ để bổ sung, hoàn thiện hồ sơ vay vốn, tư vấn để người dân có hướng chọn nghề giải quyết việc làm phù hợp...
 |
| Anh Trần Minh Hòa và chị Nguyễn Thị Lý đang hoàn thiện báo cáo tài chính. |
Hẹn lúc 9 giờ nhưng đến gần 12 giờ trưa, sau khi tiếp xong người dân cuối cùng, chúng tôi mới gặp được anh. “Mình xuất thân từ nhà nông nên hiểu tính cách bà con, việc đồng áng không cố định giờ giấc nên có thời gian rảnh, bà con tranh thủ đến để làm việc. Vì thế, mình phải giải quyết hết cho bà con, việc tư mình làm sau cũng được. Hôm nay còn sớm, nhiều bữa đến 12 giờ 30 mới xong”, anh Dân cho biết. Được biết, năm 1990 anh Dân tốt nghiệp trung cấp nông nghiệp, sau đó có đi làm nhiều nơi nhưng do sức khỏe yếu nên anh nghỉ việc ở nhà. Năm 2003, trong một lần xem truyền hình, biết về chương trình này, anh đăng ký tham gia với mong muốn đem kiến thức đã học phục vụ người dân. Trúng tuyển, anh được đưa về xã Ninh An phụ trách mảng lao động - thương binh và xã hội. Qua hơn 10 năm làm việc, năm nào anh cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, nhận được nhiều giấy khen, bằng khen từ xã đến tỉnh. Anh còn phối hợp tích cực với các đoàn thể địa phương rà soát và hỗ trợ xây nhà ở cho hộ nghèo...
Xã Ninh Lộc (thị xã Ninh Hòa) là địa phương tiếp nhận 4 trí thức trẻ của chương trình về làm việc, trong đó có 2 người đã thi đậu công chức. Căn phòng làm việc dành cho kế toán xã vừa được sửa mới còn ngổn ngang sổ sách, giấy tờ, anh Trần Minh Hòa và chị Nguyễn Thị Lý - 2 trí thức trẻ của chương trình, đang hoàn chỉnh các số liệu chuẩn bị cho đợt báo cáo tài chính giữa năm. Phòng bên cạnh, chị Nguyễn Thị Chi - 1 trong 4 trí thức trẻ được đưa về xã, đang tích cực hỗ trợ lãnh đạo địa phương đưa ra các phương án giải quyết khiếu nại giữa người dân với một đơn vị khai thác đá trên địa bàn. Hơn 10 năm tham gia chương trình, họ đều đã bước qua tuổi 30, nhưng chúng tôi vẫn nhận thấy sức trẻ, lòng nhiệt huyết trong từng việc làm của họ.
 |
| Anh Phạm Văn Dân đang giải quyết chế độ cho người dân. |
Ông Nguyễn Quân - Chủ tịch UBND xã Ninh Lộc không ngớt lời khen: “Các trí thức trẻ về xã theo từng đợt, nhưng tất cả đều làm việc rất hiệu quả, tiếp nhận và giải quyết công việc nhanh. Qua thời gian làm việc, các em còn nỗ lực học thêm văn bằng 2 để phù hợp với chuyên môn đang làm. Cuối năm đánh giá cán bộ công chức, các em đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Ghi nhận nỗ lực của các em, xã đã tạo điều kiện cho cả 4 em phấn đấu và đều được kết nạp vào Đảng”.
Sự cống hiến, nỗ lực phấn đấu của trí thức trẻ đã góp phần nâng cao chất lượng, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Theo báo cáo tổng kết chương trình của UBND tỉnh, nếu năm 2002 chỉ có 18,3% cán bộ, công chức cấp xã có trình độ trung cấp chuyên nghiệp trở lên thì đến năm 2005, tỷ lệ này là 42,9% và đến cuối năm 2012, toàn tỉnh có 61,6% cán bộ và 90,9% công chức đạt chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ từ trung cấp trở lên.
Còn nhiều bất cập
Những kết quả trên đã minh chứng cho sự đúng đắn của chương trình đưa trí thức trẻ về tuyến xã công tác. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, chương trình còn một số bất cập. Tồn tại lớn nhất hiện nay là vẫn còn 20 trí thức trẻ đang làm việc theo hợp đồng lao động do không trúng tuyển vào các chức danh công chức hoặc địa phương không bố trí được vào các chức danh không chuyên trách. Trong đó, thị xã Ninh Hòa có 11 người, Vạn Ninh 4 người, Diên Khánh 3 người, Khánh Vĩnh 1 người và Cam Lâm 1 người. Một số trường hợp đã được giải quyết chế độ, chấm dứt hợp đồng vào tháng 4 vừa qua; số còn lại đều mang tâm trạng lo lắng, không biết tương lai đi về đâu.
Chị Nguyễn Thị Lý - một trong 20 đối tượng trên lo lắng: “Đến cuối năm nay chương trình kết thúc, tôi vẫn chưa biết sẽ được bố trí vào đâu. Hiện nay, tiền lương của tôi chiếm 1/2 thu nhập của gia đình, nếu bị mất việc thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống. Tôi mong cấp trên có hướng giải quyết thấu đáo để chúng tôi được tiếp tục cống hiến cho địa phương”. Được biết, để phù hợp với vị trí công tác, chị Lý đã lấy văn bằng 2 trình độ đại học về chuyên ngành kế toán. Không may mắn như chị Lý vẫn còn được làm việc, chị Võ Thái Mỹ Trâm - sau hơn 10 năm tham gia chương trình tại xã Diên Thạnh, huyện Diên Khánh mới bị chấm dứt hợp đồng. “Tôi rất buồn vì không được tiếp tục cống hiến và không biết sắp tới phải tìm việc gì”, chị Trâm bày tỏ.
Mục đích đầu tiên của chương trình là giải quyết việc làm cho trí thức trẻ. Vì vậy, nhiều trí thức trẻ được phân bổ về địa phương lại có trình độ chuyên môn đào tạo chưa phù hợp với vị trí công tác. Có người tốt nghiệp đại học thú y nhưng lại về làm công tác văn phòng đảng ủy; học tin học kế toán làm tư pháp - hộ tịch, có người tốt nghiệp đại học quản lý đất đai lại về làm thủ quỹ... Ngoài ra, do không xác định rõ thời gian thực hiện, thời điểm kết thúc nhiệm vụ nên các địa phương gặp khó khăn trong việc quy hoạch và bố trí trí thức trẻ vào nguồn cán bộ địa phương. Một số địa phương chưa quan tâm tạo điều kiện cho trí thức trẻ phấn đấu, phát huy năng lực của mình; có biểu hiện cục bộ, chỉ bố trí những công việc không ổn định, không có biên chế ở xã, còn các vị trí chính thức vẫn để dành cho người địa phương. Về phía trí thức trẻ, nhiều người chưa thật sự gắn bó với công việc, làm việc cầm chừng để chờ cơ hội xin việc khác, hoặc tự ý bỏ việc. Ngoài ra, một số người không chịu khó bồi dưỡng thêm chuyên môn phù hợp với nhu cầu của địa phương. Do đó, khi có đợt thi tuyển công chức, họ không được dự thi vì không đủ điều kiện.
Sẽ có hướng khắc phục
Trao đổi với chúng tôi, ông Lưu Ngọc Phi - Phó Giám đốc Sở Nội vụ cũng thừa nhận những bất cập, tồn tại trên. Ông Phi cho biết: “Đây là một chủ trương lớn của Tỉnh ủy, UBND tỉnh. Là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai chương trình này nên trong quá trình thực hiện đã xảy ra một số bất cập. Do đó, khi chương trình đi vào giai đoạn kết thúc, Sở Nội vụ đã tham mưu UBND tỉnh hướng khắc phục, giải quyết những tồn tại trên để đến cuối năm 2014 sẽ kết thúc chương trình trí thức trẻ tình nguyện giai đoạn 2003 - 2013”.
Theo ông Phi, đối với 20 trí thức trẻ hiện đang làm việc theo hợp đồng lao động tại các xã, Sở Nội vụ sẽ xem xét từng trường hợp cụ thể. Những người có phẩm chất đạo đức, quan hệ quần chúng tốt, có uy tín sẽ được giới thiệu vào chức danh bầu cử của tổ chức, đoàn thể của xã. Một số trí thức trẻ sẽ được tạo điều kiện bồi dưỡng chuyên môn phù hợp với nhu cầu của xã để xem xét tuyển dụng không qua thi tuyển. Hoặc các xã sẽ bố trí cho trí thức trẻ đảm nhận 2 chức danh không chuyên trách để nâng cao thu nhập. Nếu không thể bố trí theo các hình thức trên và ở địa phương không còn nhu cầu sử dụng thì sẽ chấm dứt hợp đồng lao động và thực hiện các chế độ theo quy định.
Để hạn chế những bất cập trong chương trình, Sở Nội vụ đã trình UBND tỉnh xem xét Đề án “Tăng cường trí thức trẻ về công tác tại các xã giai đoạn 2014 - 2020”. Đề án có những tiêu chí cụ thể như: đối tượng tham gia đề án không quá 27 tuổi, phải tốt nghiệp đại học chính quy trở lên (nếu là người dân tộc thiểu số phải có bằng cao đẳng chính quy). Đề án sẽ tiến hành khảo sát nhu cầu thực tế của các xã để phân bổ trí thức trẻ vào các vị trí có chuyên môn đào tạo phù hợp. Trong 5 năm tăng cường về xã, trí thức trẻ được tạo điều kiện dự tuyển, ứng cử vào chức danh cán bộ, công chức cấp xã. Sau 5 năm, nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ và đủ điều kiện sẽ được xét tuyển vào công chức cấp xã hoặc công chức, viên chức các cơ quan đơn vị cấp huyện, tỉnh có chỉ tiêu biên chế. Các xã được ưu tiên tăng cường trí thức trẻ là xã thuộc khu vực III vùng dân tộc thiểu số và miền núi; xã điểm xây dựng nông thôn mới; xã thuộc chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi... Trong năm 2014, đề án sẽ xét tuyển 40 trí thức trẻ. Tại kỳ họp lần thứ 8 HĐND tỉnh mới đây, đề án này đã được thông qua.
Hy vọng với những đổi mới trên, đề án tăng cường trí thức trẻ về xã giai đoạn 2014 - 2020 sẽ đạt được mục tiêu đề ra, tạo điều kiện cho trí thức trẻ làm việc và cống hiến, góp phần xây dựng quê hương.
THẢO LY - MAI HOÀNG
