Sống chung với ô nhiễm

Suốt thời gian dài, dư luận lên tiếng và bức xúc xung quanh hành vi gây ô nhiễm môi trường của các hộ chăn nuôi heo trong khu dân cư ở phường Vĩnh Hòa (TP. Nha Trang). Thế nhưng đến nay, tình trạng này vẫn chưa được giải quyết…

“Xóm nước đen”

Giữa trưa hè oi bức, chúng tôi tìm về khu vực tổ 1 Hòa Tây, phường Vĩnh Hòa. Đây chính là nơi sinh sống của những người lao động nghèo, công chức và các hộ gia đình mới di cư từ các tỉnh phía Bắc vào. Ở con đường Nguyễn Phong Sắc có một cổng chào in dòng chữ trắng trên nền xanh khá lớn: Tổ dân phố văn hóa, nhưng ngay cạnh cổng chào, xà bần, các loại rác được tấp thành đống. Men theo con đường này, chúng tôi đến nơi cư ngụ của các hộ dân đang ngày đêm sống trong môi trường bị ô nhiễm nặng nề do con mương nước đen đặc ở gần đó. Từ con mương này, hàng trăm ngàn con ruồi, muỗi bay khắp nơi khiến người dân kinh hãi, lo sợ bị bệnh truyền nhiễm.

Tuy là tổ dân phố văn hóa nhưng rác thải, xà bần tấp thành đống.

Gặp chúng tôi, bà Yến - viên chức sống trong một con hẻm ở đường Nguyễn Phong Sắc phản ánh, bà cùng gia đình về ở đây đã 10 năm. Trong khoảng thời gian đó, gia đình bà phải sống trong môi trường ô nhiễm nặng nề. Theo bà Yến, việc ô nhiễm xuất phát từ chính những người hàng xóm mưu sinh bằng hình thức chăn nuôi heo ngay cạnh con mương. Chỉ tay về phía ống nước thải của một hộ dân chăn nuôi heo đang chảy đen kịt, hôi thối, bà Yến bức xúc: “Cứ khoảng 16 - 17 giờ hàng ngày, họ lại xả chất thải trực tiếp ra con mương này. Vào mùa khô, do con mương không có nước nên chất thải tích tụ lại đen kịt, ngày một nhiều hơn. Vì thế, mùi hôi thối bốc lên càng gây ô nhiễm môi trường”. Để chống chọi với ô nhiễm, các cửa nhà bà Yến đều được gia cố kín bưng; thế nhưng, mùi hôi thối vẫn bốc vào nồng nặc, ảnh hưởng xấu đến đời sống, sức khỏe các thành viên trong gia đình.

Bán nhà đi nơi khác

Cách nhà bà Yến không xa, chúng tôi thấy có nhiều căn nhà, lô đất đang trưng biển rao bán. Tìm hiểu mới biết, do ô nhiễm môi trường quá nặng nề nên nhiều người đã phải bán nhà với mức giá rất mềm để đi nơi khác ở. Trong số này, đã có những hộ dân bị “hớ” vì mua phải nhà trong khu dân cư bị ô nhiễm nghiêm trọng... Gia đình ông Lê Văn Học (tỉnh Hà Tĩnh) mua nhà ở được 1 năm, là một trong số “nạn nhân” đó. Ông Học cho biết: “Khi mua căn nhà này, tôi không biết ở đây bị ô nhiễm, chỉ khi ở được 1-2 ngày thì mới rõ rằng họ không chịu được ô nhiễm nên mới bán nhà đi nơi khác ở”.

Ngoài việc phải sống chung với ô nhiễm môi trường, hàng ngày, những người dân nơi đây còn phải đối mặt với dịch bệnh. Theo họ, chính con mương tích tụ chất thải là nơi sản sinh ra những loại côn trùng gây bệnh như: ruồi, muỗi... Điều này đã khiến họ bất an. Bà Hà - hộ dân sống ở đường Nguyễn Phong Sắc khẳng định, ô nhiễm môi trường đã khiến các thành viên trong gia đình bà đều bị bệnh, nhẹ thì bị viêm xoang mũi, nặng hơn thì bị đau ốm triền miên.

Nuôi heo trong khu dân cư

Khu vực nuôi heo của nhà ông Chính.

Việc chăn nuôi heo xả thải ra môi trường ở nơi đây là thực tế không thể phủ nhận. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với những hộ nuôi heo, họ lại quả quyết rằng không hề xả thải. Trực tiếp đến gia đình ông Nguyễn Văn Chính, chúng tôi nhận thấy cơ sở chăn nuôi của ông rất lớn, nằm ngay trong khu dân cư đông đúc. Ông Chính nấu rượu bán, còn bã rượu được dùng làm thức ăn nuôi heo. Phía sau căn nhà, nhiều ô nhỏ được xây bằng bê tông làm chuồng nuôi heo với hàng chục con lớn, nhỏ.

Thấy chúng tôi đến, bà Thường (vợ ông Chính) thanh minh: “Nhà tôi nuôi heo nhưng không có mùi; nước xả ra môi trường chỉ có nước trong. Còn ở các nhà bên cạnh, họ cũng nuôi heo nhưng ngồi trong nhà là nghe mùi”. Chỉ tay về phía một khu đất, bà Chính cho rằng bên dưới là hầm rút chứa phân heo, do vậy không có chuyện gia đình bà xả thải gây ô nhiễm. Trong khi đó, hàng ngày, việc xả thải trực tiếp ra môi trường của trại nuôi heo nhà bà đã bị người dân ghi hình. Ông Chính nói: “Tôi nuôi heo từ năm 2000 đến nay. Nguồn thu nhập chính của gia đình là từ nghề này. Tôi cũng thấy việc nuôi heo của gia đình có ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân xung quanh nên cũng đã nghĩ đến việc tìm rẫy để chăn nuôi...”.

Bể chứa phân heo của gia đình ông Thắng, không có nắp đậy.

Cạnh nhà ông Chính là trại chăn nuôi của nhà ông Hà Bách Thắng. Hiện tại, trại của ông Thắng có đến 30 con heo đang chuẩn bị xuất bán, số còn lại là heo nái. Phía sau, giáp con mương là một hố chứa phân heo không có nắp đậy đang bốc mùi hôi thối. “Nhà tôi nuôi cao điểm khoảng 40 - 50 con. Mùa mưa thì xả thẳng ra môi trường, còn mùa khô thì hứng phân cho vào bao đưa ra ngoài. Việc ô nhiễm môi trường còn do nhiều người làm đậu nữa chứ không phải chỉ do nhà tôi nuôi heo. Nước đậu thải ra còn ô nhiễm hơn chăn nuôi nhiều” - ông Thắng phân bua.

Tuy nhiên, ông Trịnh Lưu Khoát - Tổ phó tổ dân phố 1 Hòa Tây khẳng định, việc ô nhiễm môi trường là do những hộ chăn nuôi heo như gia đình ông Thắng chứ không phải do những người làm đậu.

Xử lý không triệt để

Ông Nguyễn Trúc Sinh - Phó Chủ tịch UBND phường cho biết, tình trạng các hộ chăn nuôi xả thải ra môi trường là vấn đề nhức nhối, gây bức xúc trong nhân dân nhiều năm qua. Hàng năm, phường có thành lập các đoàn đi kiểm tra nhưng không bắt được quả tang hộ nào xả thải. Sở dĩ không bắt được quả tang là vì trước khi đi kiểm tra, phường phải thông báo cho chủ hộ biết, khi đến nơi thì họ đã dọn sạch sẽ. Vì thế, phường chỉ có thể tuyên truyền, vận động chứ chưa xử lý được...

Theo thống kê, hiện tại, trên địa bàn phường Vĩnh Hòa có 12 hộ chăn nuôi heo hình thức hộ gia đình. Trong số này, chỉ có 3 hộ làm hầm rút, số hộ còn lại xả thải ra môi trường. Theo ông Sinh, cách giải quyết triệt để là cần đầu tư kinh phí đúc kín con mương để các hộ chăn nuôi heo không còn nơi xả thải.

Bao năm qua, những hộ chăn nuôi ở đây xả thải ra môi trường nhưng đâu lại vào đó, trong khi hàng trăm hộ dân sống dọc theo con mương vẫn đang ngày đêm sống chung với ô nhiễm. Không biết đến bao giờ khu dân cư này mới thoát khỏi cảnh ô nhiễm?

THÀNH LONG - THIỀU HOA