Ra khơi bằng máy tàu cũ: Nhiều bất trắc

Do thiếu vốn đầu tư nên nhiều tàu cá của ngư dân trên địa bàn tỉnh đang sử dụng máy cũ để ra khơi. Điều này làm cho mỗi chuyến biển không chỉ hao tốn nhiên liệu mà còn đối mặt với nhiều bất trắc.

Sử dụng máy cũ vì thiếu tiền

Do khả năng tiền bạc eo hẹp, ngay từ khi đóng mới, tàu cá của không ít ngư dân trên địa bàn TP. Nha Trang phải lắp máy cũ. Ông Nguyễn Văn Tính - chủ tàu cá KH-96057, đồng thời là Chủ tịch Hội Nông dân phường Vĩnh Thọ cho biết, để đóng một chiếc tàu cá đánh bắt xa bờ có công suất khoảng 300CV, riêng phần vỏ tàu đã mất hơn 1 tỷ đồng; một bộ máy mới khoảng 1,5 tỷ đồng nên vượt quá khả năng của ngư dân. Không ít ngư dân chỉ tập trung cho phần vỏ tàu để đảm bảo an toàn, còn phần máy thì đành chấp nhận sử dụng lại hàng cũ để giảm chi phí. Nếu đầu tư máy cũ thì chi phí chỉ khoảng 40% so với máy mới cùng chủng loại. “Thôi thì cũ người mới ta, không có tiền nên đành chấp nhận sử dụng máy cũ. Mặc dù vẫn biết khi ra khơi, tàu có thể chết máy bất cứ lúc nào” - ông Tính nói.

Máy tàu cũ đang được sửa chữa để lắp lên những chiếc tàu mới.

Bên ngoài Cảng cá Hòn Rớ (xã Phước Đồng, TP. Nha Trang) tập trung khá nhiều tiệm cơ khí chuyên về máy tàu. Tại các tiệm này, những máy cũ được thu gom về từ nhiều nơi đang được các thợ máy tháo rời, làm vệ sinh, đánh giá lại chất lượng và lắp ráp lại để đặt lên tàu cá mới. Nếu chi tiết nào không còn sử dụng được thì sẽ lấy từ máy cũ khác thay thế hoặc đặt thợ đúc. Ông Hồ Văn Hải - thợ máy cho biết, hiện nay, thị trường máy cũ rất đa dạng, ngoài số máy thủy bỏ bãi nhập từ nước ngoài còn có một lượng lớn máy ô tô được tháo dỡ từ các xe cũ trong nước. “Nếu chủ tàu nào may mắn gặp được chiếc máy còn tốt thì ít hư, nếu không may mua phải máy trôi nổi thì sẽ bị hư hỏng thường xuyên. Máy ô tô cũ giá chỉ bằng 1/3 máy thủy của các nước: Nhật Bản, Hàn Quốc...” - ông Hải cho biết.

Hiện nay, toàn tỉnh có khoảng 10.000 tàu cá, trong đó có gần 1.000 tàu chuyên đánh bắt xa bờ tại vùng biển Hoàng Sa, Trường Sa, DK1. Từ đầu năm đến nay, ngư dân trong tỉnh đã hoán cải nâng công suất máy của 71 tàu cá để phục vụ đánh bắt xa bờ. Việc hoán cải các tàu cá đang giúp ngư dân rút ngắn thời gian đi biển, từ đó nâng cao hiệu quả khai thác. Hiện nay, máy mới có đơn giá 5 triệu đồng/CV, nếu như 500CV thì tiền máy đã lên đến 2,5 tỷ đồng. Vì vậy, đa số tàu cá hoán cải đều sử dụng máy cũ với giá chỉ bằng 50% máy mới. Ông Nguyễn Văn Đẩu - Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh cho biết: “Khi ngư dân đóng mới, hoán cải tàu, Chi cục đều kiểm tra, giám sát. Chúng tôi yêu cầu các đăng kiểm viên kiểm tra kỹ chất lượng máy; sau đó, hàng năm đều tiến hành kiểm tra, đánh giá lại để đảm bảo an toàn, tối thiểu phải đảm bảo chất lượng 85%”.

Đối mặt với hiểm nguy

Theo nhiều ngư dân, khi dùng máy cũ, tuy đầu tư ban đầu ít nhưng lượng nhiêu liệu tiêu hao hơn 20% so với máy mới, hàng năm đều phải sửa chữa mất từ 40 đến 50 triệu đồng. Bộ phận nào hư thì sửa, đến lúc cảm thấy máy tàu quá nhiều “bệnh” thì bán lại cho các xưởng sửa chữa. Sau đó, chính chiếc máy đó lại được thay thế các chi tiết, tân trang để tiếp tục lắp lên tàu cá khác.

Nếu tính về kinh tế thì máy cũ chưa chắc đã bằng máy mới, nhưng vì không có vốn đầu tư cùng một lúc nên ngư dân đành chấp nhận dùng máy tàu cũ. Do sử dụng máy cũ nên trước mỗi chuyến biển, các ngư dân đều phải cùng thợ máy xuống hầm kiểm tra máy. Thế nhưng, lúc vươn khơi, các chủ tàu cũng không khỏi lo lắng. Bởi vì một số máy tàu được hoán cải từ máy ô tô vốn thiết kế để chạy trên bộ, khi dùng cho tàu cá phải hoạt động liên tục dưới nước cả chục ngày liền, chi tiết máy lại chắp vá từ nhiều nguồn gốc khác nhau nên máy có thể hỏng bất cứ lúc nào. Do đó, khi tàu cá hoạt động, các ngư dân luôn phải canh chừng, nhiều lúc thấy luồng cá lớn nhưng cũng không dám đuổi theo bởi sợ hỏng máy. Anh Trần Văn Tý - ngư dân xã Phước Đồng chia sẻ: “Sử dụng máy tàu cũ sẽ rất nguy hiểm khi gặp sóng to, gió lớn hoặc chạy nhanh để tránh thiên tai. Mới đây, do sử dụng máy cũ, một tàu cá của ngư dân Quảng Nam bị chết máy gần khu vực đảo Đá Tây khi đang câu mực...”.

Sử dụng máy tàu cũ đang là thực trạng của ngư dân nhiều địa phương trong tỉnh. Ông Võ Thiên Lăng - Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh cho rằng, do thiếu kinh phí, lại khó tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng nên ngư dân đang gặp khó trong đầu tư nâng công suất máy cũng như thay máy mới cho tàu. Ngư dân đang cần sự trợ giúp của Nhà nước để nâng cao công suất máy tàu, góp phần nâng cao hiệu quả các chuyến biển, đảm bảo an toàn và cùng tham gia bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

L.K - T.B