Các hợp tác xã vận tải: Có nguy cơ giải thể

Với 12 hợp tác xã kinh doanh vận tải, gần 900 đầu xe, hoạt động vận tải hành khách trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa cơ bản đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân.

Với 12 hợp tác xã (HTX) kinh doanh vận tải (KDVT), gần 900 đầu xe, hoạt động vận tải hành khách (HK) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa cơ bản đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, thời gian qua, công tác quản lý hoạt động vận tải còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được các quy định về điều kiện KDVT bằng ô tô.

Nhiều khó khăn

Chúng tôi đến HTX Vận tải Vạn Ninh vào một ngày cuối tháng 3, đang trong giờ làm việc nhưng trụ sở HTX vẫn cửa đóng, then cài. Qua tìm hiểu được biết, do không đáp ứng được điều kiện hoạt động KDVT nên Ban chủ nhiệm HTX đang làm thủ tục giải thể. Ông Nguyễn Văn Tuấn - Chủ nhiệm HTX Vận tải Vạn Ninh cho biết, trước tháng 9-2013, HTX còn 32 xe, sau đó các xã viên chuyển sang kinh doanh cá thể, hiện chỉ còn trên 10 xe nên thu không đủ chi. 3 tháng nay, Ban chủ nhiệm làm việc nhưng không có lương. Tình hình hoạt động của HTX đã khó khăn, nay Sở Giao thông vận tải (GTVT) lại yêu cầu HTX phải hạch toán kinh doanh, quản lý tình trạng kỹ thuật xe; quản lý điều hành, xử lý vi phạm của lái xe, thực hiện chế độ bảo dưỡng… Với những điều kiện nghiêm ngặt như vậy, HTX khó đáp ứng được nên đang làm thủ tục giải thể.

Còn ông Lê Văn Dẹo - Chủ nhiệm HTX Vận tải Ninh Hòa cho biết, hiện thời hạn chuyển đổi theo yêu cầu của Sở GTVT đã hết nhưng HTX không đáp ứng được nên đang ngừng hoạt động. Ngày 31-3, phù hiệu của các xe đã hết thời hạn hoạt động. Vì vậy, hiện HTX không biết các xe có đang hoạt động hay không, nếu có thì cũng là hoạt động chui. Thực tế, nếu làm theo đúng quy định, rất ít HTX đáp ứng được yêu cầu. Vì vậy, việc các HTX vận tải giải thể chỉ là điều sớm, muộn.

Xe của Hợp tác xã Vận tải Hòa Bình hoạt động tại Bến xe phía Nam TP. Nha Trang.

Không chỉ những HTX quy mô nhỏ gặp khó khăn mà những HTX cơ bản đáp ứng được các điều kiện KDVT như: Hòa Bình, 1-5 và Quyết Thắng Cam Ranh cũng đang gặp không ít khó khăn. Ông Nguyễn Văn Phiêu - Giám đốc HTX Vận tải Hòa Bình cho biết, hiện HTX có 129 đầu xe nhưng cũng rất khó đáp ứng được các điều kiện do Sở GTVT đưa ra. Theo ông Phiêu, việc Sở chấn chỉnh hoạt động KDVT nhằm siết chặt, quản lý tốt hơn hoạt động vận tải là đúng nhưng có những điều kiện HTX không đáp ứng được. Cụ thể như, HTX phải báo cáo doanh thu, phân bổ, hạch toán nguồn thu chi tiết về Sở. “HTX có quyền tự chủ về doanh thu. Chúng tôi không đồng ý việc Sở GTVT can thiệp quá sâu vào doanh thu của HTX. Nếu Sở không chấn chỉnh kịp thời mà vẫn ép các HTX thực hiện, tôi nghĩ không chỉ các HTX quy mô nhỏ muốn giải thể mà cả HTX Vận tải Hòa Bình cũng khó tồn tại” - ông Phiêu nhấn mạnh. Bên cạnh đó, thời gian cấp phù hiệu lại quá ngắn (chỉ 3 tháng), khiến hoạt động của HTX gặp nhiều khó khăn.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hiền - Giám đốc HTX Vận tải 1-5, hiện đơn vị đang từng bước hoàn thiện các điều kiện kinh doanh theo quy định và cũng gặp không ít khó khăn. Do đó, đề nghị Sở GTVT tạo điều kiện thuận lợi cho những HTX đủ điều kiện về việc cấp phù hiệu, cấp luồng, tuyến... Đồng thời, gia hạn thời gian cho các HTX củng cố các mặt còn hạn chế nhằm đáp ứng điều kiện kinh doanh để tiếp tục hoạt động.

Siết chặt hoạt động kinh doanh

Theo ông Nguyễn Văn Dần - Phó Giám đốc Sở GTVT, thực hiện chỉ đạo của Bộ GTVT, UBND tỉnh đã thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh và đã tiến hành kiểm tra tất cả các đơn vị, doanh nghiệp, HTX KDVT.

Qua kiểm tra, Đoàn nhận định tất cả các HTX đều có những sai phạm về công tác quản lý phương tiện, người lái. Cụ thể, hầu hết HTX đều có giấy cam kết giữa xã viên và HTX, xã viên cam kết ủy quyền toàn bộ phương tiện của mình cho HTX sử dụng quản lý. Tuy nhiên, trên thực tế, HTX chỉ quản lý về hình thức, các chủ xe vẫn là người hoàn toàn làm chủ phương tiện. HTX chỉ đứng ra làm dịch vụ đăng ký các thủ tục pháp lý cho xe của xã viên. Sau đó, trao trả xe cho chủ xe tự quản lý mà không tổ chức thực hiện các điều kiện KDVT theo quy định. Vì vậy, HTX không hạch toán được kinh doanh, không quản lý được tình trạng kỹ thuật xe, chế độ bảo dưỡng, không xử lý được vi phạm của lái xe... Bộ phận theo dõi an toàn giao thông ở các HTX không có hoặc nếu có thì chỉ là hình thức đối phó. Như vậy, thực chất các đơn vị thuộc loại hình trên không KDVT mà chủ xe mới là người KDVT. Trong khi đó, số lượng các đơn vị hoạt động theo mô hình này trên địa bàn tỉnh không nhỏ, chiếm khoảng 40% phương tiện và sản lượng vận tải. “Vừa qua, đi kiểm tra một số HTX, khi chúng tôi yêu cầu HTX điều lái xe về làm việc. Lãnh đạo HTX gọi điện nhưng chủ xe không về! Hoặc có HTX phải thực hiện vai trò điều hành của mình nhưng không làm mà giao cho mỗi chủ xe một lệnh vận chuyển muốn đi đâu thì đi” - ông Dần cho biết.

Trước những hạn chế trên, Sở GTVT đã tổ chức họp, quán triệt tới các đơn vị vận tải hoạt động theo mô hình này phải thực hiện chuyển đổi theo đúng quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật HTX và Nghị định số 91, 93 của Chính phủ. Theo đó, các HTX từ hình thức chỉ đơn thuần làm dịch vụ, giờ phải chuyển sang hình thức huy động vốn kinh doanh. Các xã viên đưa phương tiện vào giao cho HTX làm chủ thể kinh doanh. HTX phải quản lý xe, tổ chức khai thác hàng, ký kết hợp đồng, thuê lái xe và quản lý xe, lái xe, an toàn kỹ thuật, hạch toán kinh doanh.

Bước đầu, việc chuyển đổi được áp dụng trước ngày 31-12-2013 đối với hoạt động vận chuyển khách theo hợp đồng và trước ngày 31-3-2014 đối với hoạt động vận tải khách theo tuyến cố định và vận chuyển taxi. Tuy nhiên, theo kiến nghị của các HTX, Sở đã đề nghị tỉnh xem xét kéo dài lộ trình chuyển đổi đối với hoạt động xe vận chuyển hợp đồng đến ngày 31-3-2014 như đối với xe hoạt động tuyến cố định. Thời gian đó, Sở đã cử cán bộ tích cực nắm bắt tình hình và hướng dẫn các HTX hoàn thành thủ tục chuyển đổi theo đúng quy định. Đến thời điểm này, trong số 12 HTX, chỉ có 3 HTX cơ bản đáp ứng được yêu cầu gồm: Hòa Bình, 1-5, Quyết Thắng Cam Ranh. Các HTX còn lại không đáp ứng được yêu cầu và xin lùi thời gian để củng cố, trong đó một số HTX đang tiến hành giải thể.

KHÁNH HÀ