Nên thay đổi hình thức hỗ trợ

Những năm  qua, được sự hỗ trợ của các đơn vị đỡ đầu, bộ mặt miền núi, đời sống của bà con đồng bào dân tộc thiểu số trên dịa bàn huyện đã dần ổn định. Tuy nhiên, để đồng bào có động lực vươn lên, phát huy hơn nữa hiệu quả của việc hỗ trợ, đã đến lúc các đơn vị đỡ đầu cần thay đổi cách thức hỗ trợ.

Những năm  qua, được sự hỗ trợ của các đơn vị đỡ đầu, bộ mặt miền núi, đời sống của bà con đồng bào dân tộc thiểu số trên dịa bàn huyện đã dần ổn định. Tuy nhiên, để đồng bào có động lực vươn lên, phát huy hơn nữa hiệu quả của việc hỗ trợ, đã đến lúc các đơn vị đỡ đầu cần thay đổi cách thức hỗ trợ.

Tấm lòng đối với miền núi

Từ nhiều năm nay, 14 xã, thị trấn của huyện Khánh Vĩnh đều có từ 5 - 8 đơn vị đỡ đầu là các cơ quan, đơn vị lực lượng vũ trang, doanh nghiệp (DN) trong tỉnh. Hàng năm, đặc biệt mỗi dịp lễ, Tết các đơn vị đỡ đầu đều đến thăm và tặng quà cho đồng bào. Lãnh đạo một xã cho biết, dịp Tết năm 2013 không chỉ các hộ nghèo mà các hộ cận nghèo cũng được tặng quà. Bình quân, mỗi hộ được tặng từ 2 - 3 phần quà gồm gạo, dầu ăn, mì tôm... và tiền mặt từ các đơn vị đỡ đầu và từ các đợt từ thiện đột xuất của các đơn vị, DN khác.

Ông Cao Văn Thiêu (thôn Axây, xã Khánh Nam) xúc động cho biết, nhận được quà Tết, gia đình ông cũng như nhiều bà con trong thôn rất phấn khởi, một phần số quà này gia đình dành để đón Tết, phần còn lại để ăn dần trong tháng Giêng, tháng Hai đợi đến khi có thu hoạch bắp, mì. “Bà con miền núi chúng tôi vui lắm, vì Đảng, Nhà nước, các cơ quan đã quan tâm đến đồng bào. Chúng tôi sẽ phấn đấu để không phụ những tình cảm đó” - ông Cao Văn Thiêu chia sẻ. Thế nhưng, bên cạnh đó, dịp Tết đến, vẫn có một số người không chịu đi làm mà ở nhà chờ để nhận quà. Sau mỗi đợt tặng quà, có người còn sử dụng quà tặng không đúng mục đích như mang đi đổi rượu để uống. Bà Cao Thị Nha ở thôn Ba Dùi, xã Khánh Bình cho biết: “Tết đến nhà tôi được tặng nhiều quà, gạo. Có được cái ăn nhiều ngày đỡ lắm, nhưng chồng tôi thấy có quà rồi thì không chịu đi nương mà cứ ở nhà uống rượu”.

Huyện Khánh Vĩnh rất cần được đầu tư xây dựng bếp ăn cho học sinh bán trú.

Theo bà Trịnh Thị Hợp, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: Sở cùng một số đơn vị khác được tỉnh phân công đỡ đầu xã Khánh Nam, huyện Khánh Vĩnh. Năm nào cũng vậy, cán bộ, nhân viên trong Sở đều đóng góp kinh phí, mua quà lên thăm và tặng cho bà con xã Khánh Nam. “Chúng tôi thường mua các mặt hàng thực phẩm tiêu dùng hàng ngày, phục vụ Tết để tặng bà con. Đôi lúc chúng tôi thấy quà của địa phương, của tỉnh, của các đơn vị đỡ đầu có sự trùng lắp nên có lúc quà tặng chưa phát huy ý nghĩa” - bà Hợp chia sẻ.

Ông Nguyễn Như Thuận, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Khánh Vĩnh cho biết, hầu hết các đơn vị đỡ đầu đều mua quà để tặng đồng bào dịp Tết Nguyên đán. Một số đơn vị quân đội cử cán bộ, chiến sĩ lên tặng quà, giúp dân làm vườn, sửa sang nhà cửa. Sự giúp đỡ này rất đáng trân trọng, bà con rất vui. Tuy nhiên, đây chỉ là sự giúp đỡ tạm thời, không cơ bản, thiếu bền vững. “Chúng tôi biết, sự giúp đỡ này sẽ tạo sự gắn kết tình cảm giữa miền xuôi với miền ngược. Nhưng hiệu quả không cao, tình trạng này nếu kéo dài sẽ dẫn đến tư tưởng ỷ lại trong một số  bà con” - ông Thuận nhận xét.

Mong hỗ trợ cho giáo dục

Theo tính toán sơ bộ, hàng năm, huyện Khánh Vĩnh được các đơn vị đỡ đầu tặng quà với giá trị khoảng 1,5 tỷ đồng. Các hoạt động từ thiện thông qua Hội Chữ thập đỏ cũng khoảng trên 1 tỷ đồng. Đối với huyện miền núi như Khánh Vĩnh, đây là một số tiền lớn, vì thế cần phải được đầu tư cho các mục tiêu dài hơi hơn. Bà Trịnh Thị Hợp đề nghị, để quà tặng có ý nghĩa, tránh tình trạng trùng lắp, trước Tết, các địa phương được đỡ đầu nên tổng hợp nhu cầu của người dân và có đề  xuất hỗ trợ cụ thể. Trên cơ sở đó, các đơn vị đỡ đầu có sự hỗ trợ phù hợp, thiết thực, ý nghĩa hơn. “Theo tôi, các đơn vị nên hỗ trợ cho địa phương mình đỡ đầu bằng những công trình tập trung, phục vụ lợi ích của cả cộng đồng và có giá trị sử dụng lâu dài chứ không nên tặng quà để tiêu dùng như hiện nay. Phía các địa phương được giúp đỡ cũng cần có cơ chế quản lý để phát huy giá trị các công trình do đơn vị đỡ đầu hỗ trợ” - bà Hợp nói. Còn theo ông Nguyễn Như Thuận, vấn đề là phải xác định đúng nội dung đầu tư ưu tiên để làm cơ sở cho việc huy động và phân bổ nguồn lực đầu tư một cách đúng đắn, có hiệu quả. Vì vậy, cần chuyển phần lớn hình thức tặng quà, cứu trợ, từ thiện sang quỹ đầu tư khuyến khích sản xuất, đầu tư cho giáo dục. Với các đơn vị kết nghĩa, đỡ đầu, huyện cần thường xuyên làm việc, trao đổi, đồng thời phải tính toán, đề xuất hướng giúp đỡ hiệu quả nhất.

Ông Trần Văn Trung, Phó Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Khánh Vĩnh cho biết: Từ năm học 2012 - 2013, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số được học 2 buổi và ăn trưa tại trường. Nhưng đến nay, toàn huyện mới chỉ có khoảng hơn 2.000 học sinh (chiếm 60% số học sinh người dân tộc thiểu số) được ăn trưa tại trường; nguyên nhân do thiếu phòng học 2 buổi, thiếu nhà bếp, thiếu dụng cụ... Để cơ bản đáp ứng việc ăn trưa của học sinh, huyện Khánh Vĩnh cần xây dựng thêm 15 bếp ăn, với tổng kinh phí khoảng 12 tỷ đồng, trong số này, số kinh phí xã hội hóa cần khoảng 2,4 tỷ đồng. “Được ăn trưa, học 2 buổi/ngày, sức khỏe học sinh sẽ được đảm bảo, tỷ lệ bỏ học  giảm 50% so với trước đây. Trong bối cảnh ngân sách eo hẹp, chúng tôi rất cần được sự hỗ trợ của các cơ quan, đơn vị để xây dựng các bếp ăn, nâng cao chất lượng bữa ăn cho các em” - ông Trung bày tỏ.

Đối với đồng bào dân tộc thiểu số, việc học sinh được ăn trưa, học 2 buổi ở trường không chỉ giúp quản lý các em tốt hơn mà còn góp phần làm thay đổi cách sống, cách nghĩ của học sinh. Vì vậy, huyện Khánh Vĩnh đang rất cần các cơ quan, đơn vị đỡ đầu giúp đỡ, đầu tư cho giáo dục, đặc biệt là các bếp ăn, phòng học bán trú. Chỉ còn khoảng 3 tháng nữa đến Tết Nguyên đán là mùa các đơn vị đỡ đầu đi thăm, huyện Khánh Vĩnh nên chăng làm việc sớm với các đơn vị đỡ đầu các xã theo hướng giúp đỡ này.

Lưu Khánh