Thời gian qua, có không ít trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản chưa tự giác khai báo, kê khai nộp thuế và phí, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Việc quản lý hoạt động này đang là bài toán khó đối với cơ quan chức năng.
Thời gian qua, có không ít trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản chưa tự giác khai báo, kê khai nộp thuế và phí, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Việc quản lý hoạt động này đang là bài toán khó đối với cơ quan chức năng.
Doanh nghiệp chưa tự giác
Việc đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh, công trình giao thông, nhà ở… tăng đã kéo theo hoạt động khai thác khoáng sản để cung cấp cho các công trình, dự án tăng lên. Các loại khoáng sản được khai thác trên địa bàn tỉnh chủ yếu gồm: đá các loại, cát, đất san lấp, nước, bùn khoáng, cao lanh, đất sét…Theo quy định, những đơn vị khai thác khoáng sản hoặc đơn vị có kinh doanh nhưng không khai thác khoáng sản đều phải đóng thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, bên cạnh những tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản thực hiện nghiêm việc khai báo, kê khai nộp thuế và phí, vẫn còn không ít trường hợp chưa tự giác thực hiện, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có hơn 340 doanh nghiệp (DN), hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường. Trong đó, có hơn 160 trường hợp trực tiếp khai thác, chế biến khoáng sản; còn lại là các đơn vị kinh doanh khoáng sản. 10 tháng năm 2013, số nộp ngân sách toàn tỉnh về thuế tài nguyên hơn 45 tỷ đồng, phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản hơn 18 tỷ đồng… Bà Nguyễn Thị Hương - Phó Giám đốc Công ty TNHH Sao Mai Thế Kỷ 21 (đơn vị chấp hành tốt chính sách thuế, phí) bộc bạch: “Khi DN khai thác tài nguyên khoáng sản bán lấy tiền thì phải có nghĩa vụ đóng thuế để kiến tạo, xây dựng đất nước. Chúng tôi mong các đơn vị khai khác khoáng sản cần nâng cao ý thức chấp hành nghĩa vụ nộp thuế, phí nhằm đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh. Hiện nay, thủ tục cấp phép khai thác khoáng sản còn phức tạp. Cơ quan chức năng cần giảm bớt thủ tục không cần thiết để tạo điều kiện cho DN sản xuất kinh doanh, chấp hành tốt nghĩa vụ nộp thuế”. Đại diện một DN bức xúc: “Nhiều thế hệ cha ông đã hy sinh xương máu để giữ tài nguyên của đất nước. Vì vậy, nếu các tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản trái phép nhằm gian lận thuế thì không thể chấp nhận được”.
 |
| Khai thác cát trái phép tại địa bàn xã Diên Lâm (huyện Diên Khánh, Khánh Hòa). |
Khó quản lý
Ông Nguyễn Văn Trang - Trưởng phòng Tổng hợp Nghiệp vụ Dự toán Cục Thuế tỉnh cho biết: “Hiện nay, vấn đề khó trong quản lý thuế, phí lĩnh vực khai thác khoáng sản đó là cơ quan Thuế không thể nắm chính xác khối lượng khoáng sản được khai thác. Do cơ chế tự khai, tự nộp nên ngành Thuế tính toán các loại thuế và phí bảo vệ môi trường trên cơ sở DN tự khai. Vì vậy, DN rất dễ khai gian sản lượng khoáng sản khai thác. Theo lý thuyết, phải kiểm tra để xem DN kê khai đúng hay không. Nhưng trên thực tế, việc kiểm tra cũng khó phát hiện, vì DN thường bỏ ngoài sổ sách tài nguyên khai thác, sử dụng. Cơ quan Thuế chỉ xử lý truy thu khi có chứng cứ chứng minh DN sai phạm”.
Được biết, thời gian qua, cơ quan Thuế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra các DN, trong đó có DN khai thác khoáng sản, qua đó phát hiện sai phạm của nhiều DN, xử lý truy thu vào ngân sách. Ông Trần Minh Chiến - Trưởng phòng Thanh tra Cục Thuế tỉnh cho biết: “Các DN khai thác khoáng sản thường có biểu hiện vi phạm như: Bỏ ngoài sổ sách tài nguyên khai thác, sử dụng; gian lận về định mức quy đổi tài nguyên, chủng loại tài nguyên; áp sai giá, mức phí tính, thuế suất; không hạch toán, kê khai đối với tài nguyên tận thu phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh; không hạch toán, chứng minh được nguồn gốc tài nguyên và việc thực hiện nghĩa vụ về thuế, phí liên quan đến tài nguyên thực tế đã sử dụng trong thi công. Một số DN có hợp đồng nhưng hợp đồng không rõ ràng về các điều khoản giá trị san lấp, tài nguyên cung cấp; nguồn gốc tài nguyên, địa điểm khai thác…”.
Để chống thất thu thuế trong hoạt động khai thác khoáng sản, bên cạnh nỗ lực của ngành Thuế, các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương cần tăng cường kiểm tra, rà soát sản lượng khai thác thật của các DN. Qua đó, xử lý nghiêm những trường hợp khai thác khoáng sản trái phép cũng như khai sai sản lượng khai thác để trốn thuế; đồng thời yêu cầu các DN có hoạt động khai thác khoáng sản cần thực hiện thủ tục xin cấp phép, đăng ký kinh doanh, kê khai, nộp thuế theo quy định. Các tổ chức, cá nhân mua khoáng sản khai thác nhỏ lẻ phải yêu cầu người bán cung cấp hóa đơn để làm chứng từ hạch toán, kê khai thuế. Nếu không có hóa đơn thì người mua phải chịu trách nhiệm kê khai nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường thay cho người khai thác…
KIM THAO
