Ngày 17-6-2009, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 1400/QĐ-UBND phê duyệt Dự án Quản lý tổng hợp đới bờ vịnh Nha Trang. Đây là cơ sở quan trọng để các cấp, ngành thực hiện việc quản lý đới bờ vịnh Nha Trang một cách hiệu quả nhất.
Ngày 17-6-2009, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 1400/QĐ-UBND phê duyệt Dự án Quản lý tổng hợp đới bờ (QLTHĐB) vịnh Nha Trang. Đây là cơ sở quan trọng để các cấp, ngành thực hiện việc quản lý đới bờ vịnh Nha Trang một cách hiệu quả nhất.
Tầm quan trọng của quản lý tổng hợp
Vịnh Nha Trang có diện tích hơn 500km2 bao gồm 19 đảo lớn, nhỏ, là điển hình hiếm có của hệ thống vũng, vịnh trên thế giới. Vịnh có hầu hết các hệ sinh thái điển hình, quý hiếm của vùng biển nhiệt đới như: Đất ngập nước, rạn san hô, rừng ngập mặn, thảm cỏ biển, hệ sinh thái cửa sông, cửa biển, bãi cát ven bờ... Đến nay, vịnh Nha Trang đã ghi nhận có hơn 350 loài san hô (chiếm hơn 40% số loài san hô cứng tạo rạn trên thế giới); 222 loài cá rạn; 120 loài thân mềm; 70 loài giáp xác; 30 loài da gai; 248 loài rong; 7 loài cỏ biển và 14 loài cây rừng ngập mặn...
Năm 2001, với sự hỗ trợ của Dự án thí điểm Khu bảo tồn biển (KBTB) Hòn Mun, KBTB vịnh Nha Trang được thành lập với chức năng giúp UBND tỉnh triển khai các hoạt động quản lý, bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị của KBTB vịnh Nha Trang. Dự án đã đạt được nhiều kết quả quan trọng như: Xây dựng Quy chế quản lý KBTB; triển khai một số hoạt động thiết thực để bảo vệ đa dạng sinh học; huy động cộng đồng tham gia bảo vệ vùng lõi Hòn Mun và quản lý vịnh Nha Trang; hỗ trợ phát triển sinh kế cộng đồng địa phương; tăng cường năng lực, đào tạo đội ngũ chuyên gia; nâng cao nhận thức cộng đồng; đề xuất sơ đồ phân vùng chức năng KBTB vịnh Nha Trang; củng cố thông tin dữ liệu về các loài và sinh cảnh...
Ban quản lý vịnh Nha Trang cho biết: Hiện nay, vịnh có 367 bè, gần 10.000 lồng nuôi thủy sản tập trung tại các khu vực: Hòn Miếu, Vũng Ngán, Bích Đầm, Đầm Bấy, Hòn Một... Thời gian qua, công tác nuôi trồng thủy sản tuy đã được quy hoạch nhưng triển khai chậm, có nguy cơ ô nhiễm bởi chất thải; việc đánh bắt thủy sản chưa được kiểm soát chặt chẽ; chất thải sinh hoạt do cộng đồng cư dân sống trên các đảo thải ra chưa được kiểm soát; du lịch tác động đến các hệ sinh thái bên trong và ven vịnh Nha Trang... Ngoài ra, các hoạt động trên vùng đất ven biển như: Công nghiệp, phát triển đô thị cũng gây ra những tác động tiêu cực đến vịnh. Có thể nói, một trong những nguyên nhân sâu xa là cơ chế quản lý, phối hợp giữa các bên liên quan đến vịnh Nha Trang nói riêng và đới bờ thành phố nói chung chưa được xác định rõ ràng, đòi hỏi phải có sự quản lý tổng hợp, huy động các nguồn lực, lực lượng, ban, ngành cùng vào cuộc.
 |
| Các hoạt động du lịch có thể làm ảnh hưởng đến vùng lõi Hòn Mun. |
Việc chọn TP. Nha Trang là đối tượng ưu tiên triển khai Chương trình QLTHĐB toàn tỉnh dựa trên những cơ sở quan trọng như: Nha Trang là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học của tỉnh; trung tâm du lịch cả nước, có vị trí quốc phòng đặc biệt quan trọng; Nha Trang đóng góp 50% GDP cho tỉnh.
Kết quả bước đầu
Thực hiện Quyết định 158 ngày 9-10-2007 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quản lý tổng hợp dải ven biển Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung, ngày 17-6-2009, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1400/QĐ-UBND phê duyệt Dự án QLTHĐB vịnh Nha Trang. Đây là cơ sở quan trọng để các cấp, ngành thực hiện việc quản lý đới bờ vịnh Nha Trang một cách hiệu quả nhất.
Mục tiêu của dự án là tăng cường năng lực quản lý nhằm khai thác, sử dụng hiệu quả, lâu bền tài nguyên, môi trường đới bờ TP. Nha Trang, phục vụ phát triển bền vững. Nội dung dự án bao gồm các hoạt động: Thành lập Văn phòng Dự án tại Sở Tài nguyên và Môi trường, xây dựng cơ chế điều phối, hợp tác đa ngành với sự tham gia của nhóm chuyên gia kỹ thuật đa ngành; xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường nhằm thay đổi thái độ, hành vị của các bên liên quan trong quá trình triển khai dự án; xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu GIS phục vụ công tác QLTHĐB; phân tích hiện trạng và đánh giá rủi ro môi trường đới bờ TP. Nha Trang. Bên cạnh đó, xây dựng chiến lược, kế hoạch hành động QLTHĐB xây dựng chương trình quan trắc môi trường tổng hợp về tài nguyên môi trường vịnh Nha Trang; xây dựng kế hoạch phân vùng sử dụng tài nguyên, môi trường vịnh Nha Trang; triển khai các hoạt động khoa học công nghệ; xây dựng cơ chế tài chính bền vững triển khai các hoạt động quản lý, phục hồi, bảo vệ tài nguyên, môi trường vịnh Nha Trang; xây dựng hoàn thiện cơ chế QLTHĐB TP. Nha Trang... Thời gian qua, tỉnh bố trí nguồn kinh phí khoảng 500 triệu đồng triển khai 2 nội dung: Xây dựng kế hoạch truyền thông môi trường nhằm thay đổi thái độ, hành vi của các bên liên quan trong quá trình triển khai dự án; xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu GIS phục vụ công tác QLTHĐB.
Truyền thông được xác định là một trong những mũi nhọn của dự án nhằm nâng cao nhận thức và chuyển biến hành vi của toàn dân chung sức bảo vệ và phát triển đới bờ theo hướng hiệu quả nhất. Công tác truyền thông đã xây dựng được nhiều nội dung, giải pháp hiệu quả, tác động tới mọi đối tượng từ các kênh thông tin. Nhiều hoạt động được triển khai như: tuyên truyền văn bản pháp luật, chủ trương, chính sách; phát hành ấn phẩm; xây dựng các nhóm nòng cốt đến tổ chức trao đổi, tham quan, thâm nhập thực tế; đào tạo, tập huấn; phát huy sáng kiến; nêu gương điển hình tiên tiến; phát động phong trào thay đổi hành vi, thân thiện với môi trường... Thời gian qua, chương trình truyền thông có tác động tích cực đến hiệu quả của việc QLTHĐB, làm chuyển biến rõ nét công tác QLTHĐB. Truyền thông đang được các cấp, ngành triển khai mạnh mẽ trong kế hoạch 2012 - 2015. Chương trình quản lý tích hợp hệ thống thông tin, dữ liệu GIS cũng đã được hoàn thành và nghiệm thu. Chương trình được xây dựng trên nền phần mềm ArcGIS 9.3; sử dụng ngôn ngữ lập trình VBA để thực hiện. Các chức năng chính của chương trình được thiết kế đáp ứng nhu cầu thực tế của công tác QLTHĐB TP. Nha Trang. Đến nay, chương trình đang được sử dụng có hiệu quả tại các đơn vị đầu mối, là công cụ hỗ trợ tác nghiệp tích cực cho các ngành, lĩnh vực liên quan...
Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường - cơ quan thường trực, tỉnh rất quan tâm về vấn đề này và xem xét, bố trí kinh phí theo lộ trình để thực hiện chương trình đề ra từ nay đến năm 2015; xem đó là cách làm hiệu quả nhất để QLTHĐB, đặc biệt là đới bờ TP. Nha Trang. Thời gian tới, công tác QLTHĐB còn nhiều nội dung quan trọng đang được xúc tiến triển khai nhằm đáp ứng yêu cầu để chương trình hoạt động có hiệu quả.
PHÚ LÂM
