Đưa tiêu chí không có gia đình sinh con thứ 3 trở lên vào bình xét

Việc đưa tiêu chí không có gia đình sinh con thứ 3 trở lên vào bình xét danh hiệu gia đình, thôn, tổ dân phố văn hóa theo Quyết định của UBND tỉnh đã góp phần làm cho chính quyền các địa phương quan tâm hơn đến chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn quản lý.

Chính quyền vào cuộc

Tuy hiện nay Khánh Hòa đã đạt mức sinh thay thế 1,93 con/phụ nữ, nhưng việc giữ vững ổn định mức sinh trên địa bàn tỉnh vẫn là vấn đề thách thức khi số phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ hàng năm khá cao. Chính vì thế, việc UBND tỉnh đưa tiêu chí không sinh con thứ 3 trở lên vào quy định bình xét gia đình, thôn, tổ dân phố văn hóa đã buộc chính quyền các địa phương phải quan tâm phối hợp với ngành dân số trong việc vận động người dân sinh đẻ có kế hoạch, xây dựng tốt phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho ngành dân số thực hiện chương trình giảm sinh, nâng cao chất lượng dân số.

Ông Nguyễn Anh - Thôn Trưởng thôn Phước Lộc, xã Phước Đồng, TP. Nha Trang, cho biết: Thôn Phước Lộc có gần 700 hộ, trên 2.500 khẩu. Là một thôn đông dân nên việc vận động người dân thực hiện KHHGĐ không dễ dàng. Chính vì vậy, để giữ vững được danh hiệu thôn văn hóa, tiêu chí không sinh con thứ 3 là một trong những vấn đề mà Ban vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hóa của thôn rất quan tâm. Thôn phải huy động toàn bộ lực lượng từ mặt trận đến các ban, ngành, đoàn thể, nhất là cán bộ, cộng tác viên dân số để đi vận động bà con sinh đẻ có kế hoạch. “Tuy đạt được nhiều thành tích nhưng nếu có gia đình sinh con thứ 3 thì thành phố cắt ngay danh hiệu thôn văn hóa. Có lần, thôn giữ được danh hiệu thôn văn hóa 2 năm liền, sang năm thứ 3 có người sinh con thứ 3 thì mất, phải làm lại từ đầu” - ông Anh nói.

Họp xét gia đình văn hóa ở thôn Phước Lộc.

Còn theo chị Trần Nguyễn Trà My - cán bộ chuyên trách DS-KHHGĐ xã Diên Xuân, huyện Diên Khánh, việc sinh con thứ 3 trở lên ảnh hưởng rất lớn đến việc xây dựng phong trào văn hóa ở cơ sở nên chính quyền địa phương đã quan tâm hơn đến công tác này và luôn có sự phối hợp đồng bộ giữa các ban, ngành trong tuyên truyền giảm sinh. Diên Xuân có tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên rất cao, thời gian qua nhờ chính quyền phối hợp tốt với các ban, ngành, đoàn thể trong công tác tuyên truyền nên tỷ lệ sinh thứ 3 trở lên giảm xuống còn 7,7%.

Dân số bớt gánh nặng

Nhờ sự tham gia, phối hợp tốt của các cấp chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động nên những năm gần đây, ý thức của người dân về sinh đẻ có kế hoạch được nâng lên rõ rệt. Chị Trần Thị Phương - xã Phước Đồng chia sẻ: “Vì tôi là con một nên trước khi lập gia đình tôi nghĩ sau này sẽ sinh 3 - 4 con để vui cửa vui nhà. Nhưng sau khi lập gia đình, kinh tế khó khăn nên tôi không dám sinh nhiều. Còn chị Lê Thị Mẫn ở xã Diên Xuân cho biết: “Khi đi họp chính quyền cũng nói nên sinh ít để xây dựng làng văn hóa, nuôi dạy con tốt. Gia đình tôi cũng dừng sinh ở 2 con”.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền nên hiện nay các địa phương đã xây dựng được nhiều thôn, tổ dân phố văn hóa nhiều năm liền. Bà Huỳnh Thị Hiên - Quyền Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết, từ khi có Quyết định 31 của UBND tỉnh, chính quyền địa phương phối hợp rất tốt với cán bộ dân số trong việc tuyên truyền vận động người dân giảm sinh; cán bộ chuyên trách dân số xã/phường cũng giảm bớt áp lực và gánh nặng khi thực hiện các chỉ tiêu của ngành giao. Theo thống kê của ngành, bình quân mỗi năm trên địa bàn tỉnh, các địa phương xây dựng được khoảng 400 thôn, tổ dân phố không có người không sinh con thứ 3 trở lên. Đây là minh chứng cho sự nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương cùng với ngành Dân số trong việc vận động người dân giảm sinh.

Chất lượng dân số là vấn đề quan trọng đối với sự phát triển của mỗi địa phương. Việc đưa tiêu chí không sinh con thứ 3 vào quy định bình xét gia đình văn hóa, làng, tổ dân phố văn hóa sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển ở các khu dân cư. Tuy nhiên, để thực hiện được những quy định cụ thể về tiêu chí này tại Quyết định 31 của UBND tỉnh, các địa phương sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Theo ông Trà Xuân Ấn - cán bộ Trung tâm DS-KHHGĐ huyện Diên Khánh: “Hàng năm, ngành Dân số đều đưa ra chỉ tiêu mức giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 cụ thể cho các địa phương. Nhưng nhiều địa phương không thực hiện được chỉ tiêu đưa ra vì thực tế không chỉ các hộ dân nhận thức thấp mới sinh đẻ nhiều, mà các đối tượng sinh con một bề và những hộ có kinh tế khá giả, đã có 2 con cũng muốn sinh thêm”. Do vậy, trong quá trình xây dựng thôn, tổ dân phố văn hóa, các địa phương cần tìm ra những giải pháp phù hợp với thực tế của địa phương mình, để việc công nhận danh hiệu thôn, tổ dân phố văn hóa mang lại tác dụng tích cực trong sự thay đổi nhận thức của người dân về sinh đẻ có kế hoạch, tránh tình trạng chạy theo thành tích làm cho phong trào trở nên hình thức.

Lưu Khánh - Anh Thư

Ngày 19-9-2012, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 31/2012/QĐ-UBND (có hiệu lực từ ngày 1-1-2013) quy định các tiêu chí và mức đạt tiêu chí danh hiệu gia đình văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa phù hợp với địa phương. Theo đó, tại khoản 3 của Điều 3 ghi rõ: Tiêu chí gia đình văn hóa là không có thành viên trong gia đình sinh con thứ 3 trở lên, trừ các trường hợp được pháp luật cho phép. Tiêu chí không sinh con thứ 3 trở lên cũng là một trong những tiêu chí quan trọng trong việc công nhận danh hiệu thôn, tổ dân phố văn hóa. Cụ thể: Đối với thôn văn hóa vùng đồng bằng là không có trường hợp sinh con thứ 3 trở lên, trừ các trường hợp được pháp luật cho phép; khu vực miền núi, hải đảo số trường hợp sinh con thứ 3 trở lên không vượt quá 2% trên tổng số các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ trên địa bàn. Đối với tổ dân phố văn hóa vùng đồng bằng là không có trường hợp sinh con thứ 3 trở lên; khu vực miền núi, hải đảo, số trường hợp sinh con thứ 3 trở lên không vượt quá 1% trên tổng số các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ trên địa bàn.