Nuối tiếc làng hoa huệ năm nào…

Từ lâu, hoa huệ vốn được xem là cây trồng giúp người dân xã Ninh Trung (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) xóa đói giảm nghèo. Nhưng giờ đây, dịch bệnh, đầu ra… đã đẩy làng hoa lâm vào cảnh khó khăn.

Từ lâu, hoa huệ vốn được xem là cây trồng giúp người dân xã Ninh Trung (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) xóa đói giảm nghèo. Nhưng giờ đây, dịch bệnh, đầu ra… đã đẩy làng hoa lâm vào cảnh khó khăn.

Thời tấp nập…

Đến Ninh Trung vào một ngày giáp Tết, chúng tôi không thấy những xe tải chất đầy hoa huệ rậm rịch chạy trên đường như các năm trước. Nhìn những cây huệ xơ xác, rũ ngọn rải rác trên cánh đồng, ít ai nghĩ, vùng đất này trước đây từng là một làng hoa huệ trù phú. Ông Nguyễn Văn Gững, khuyến nông viên xã bùi ngùi kể: “Chỉ cách đây vài năm, hoa huệ trồng khắp nơi: trong vườn, ngoài ngõ, trên cánh đồng. Toàn xã có hơn 50 hộ trồng hoa huệ với diện tích vài chục hecta. Giáp Tết, hoa huệ nở trắng thôn, xóm. Dịp này mọi năm, các vườn huệ đã nhộn nhịp khách mua hoa. Xe máy, xe tải chở hoa huệ chạy tấp nập trên đường. Vậy mà...”.

Do dịch bệnh hoành hành, hoa huệ Ninh Trung giờ trông xơ xác.

Người dân Ninh Trung không quên người có công gây dựng làng hoa huệ. Đó là ông Đỗ Văn Trương (thôn Phú Sơn). Ông đã đưa giống huệ từ Đà Nẵng về trồng thử. Chỉ qua vài đợt trồng huệ, gia đình ông đã “nên cửa nên nhà”. Thấy vậy, người dân trong thôn cũng học theo ông. Lúc đầu trồng rất gian nan, thử hết giống này đến giống khác, cuối cùng bà con mới chọn được giống huệ trắng, thích hợp với điều kiện thổ nhưỡng của địa phương. Với chất đất thịt nhẹ, lại được bồi đắp phù sa từ sông Lốp, cây huệ ngày càng phát triển. Sau 5 tháng chăm sóc, huệ cho thu hoạch. Trừ các khoản chi phí, bình quân mỗi sào, bà con lãi từ 5 - 6 triệu đồng. Nhờ nguồn thu này, nhiều hộ đã thoát nghèo và trở nên khấm khá. Do thu nhập từ trồng huệ cao hơn nhiều so với trồng lúa và hoa màu khác nên phong trào trồng hoa huệ nhanh chóng lan ra các thôn khác như: Mông Phú, Thạch Định... Chẳng mấy chốc, Ninh Trung đã trở thành “vương quốc” hoa huệ. Huệ Ninh Trung còn vươn ra tận thị trường các tỉnh: Đăk Lăk, Bình Định, Vũng Tàu, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh...

…nay còn đâu

Nhưng giờ đây, làng huệ Ninh Trung đang dần mai một. Toàn xã chỉ còn khoảng 15 hộ trồng huệ với diện tích từ 4 - 5ha (bằng 1/7 so với lúc thịnh vượng). Ông Huỳnh Ngọc Hùng (thôn Thạch Định), người vừa trồng huệ, vừa thu mua hoa huệ của bà con để bỏ mối cho tư thương cho biết: Mọi năm, vào thời điểm này, ông phải thuê thêm 3 - 4 công lao động, huy động 4 xe máy để thu mua hoa về các điểm tập kết; nhưng năm nay, việc chỉ đủ để 2 vợ chồng làm. Ông Hùng buồn bã: “Trước đây, nhà tôi trồng 1ha hoa huệ. Cứ vài ngày, tôi cắt hoa một lần (vài trăm cành), chưa kể còn thu mua khoảng 3.000 cành huệ/ngày. Bây giờ, nhà chỉ trồng 2 sào huệ nhưng năng suất cũng rất thấp; việc thu mua cũng chưa được 100 cành/ngày”.

Hiện nay, nhiều hộ dân Ninh Trung đã phá huệ trồng lúa hay hoa màu khác. Năm ngoái, nhà ông Phạm Ánh (thôn Mông Phú) trồng 2 sào huệ, năm nay đã chuyển sang trồng lúa. Tương tự, 3 năm trước, nhà ông Nguyễn Văn Gững trồng 1,5 sào huệ, nay chuyển sang trồng ớt, lúa...

Theo lý giải của người dân, nguyên nhân khiến việc trồng huệ ở Ninh Trung thoái trào chủ yếu là do dịch bệnh. Mỗi khi thời tiết thất thường, cây huệ lại đổ bệnh. Đáng lo ngại là mấy năm nay, cây huệ bị nhiễm nhiều chứng bệnh khó trị như: thối lá, thối bẹ, sần bông, nhện đỏ, rệp sáp... nhưng bà con không tìm được phương thuốc đặc trị. Cánh đồng huệ nào bị nhiễm bệnh thì khả năng phục hồi rất thấp. Ông Hùng trần tình: “Mấy năm nay dịch bệnh hoành hành, cứ vài ngày bà con lại phun thuốc một lần nhưng không trị được tận gốc sâu bệnh. Bản thân tôi đã đi khắp nơi hỏi mua thuốc trị bệnh cho hoa nhưng không cứu vãn được. Đã vậy, giá vật tư, thuốc bảo vệ thực vật tăng cao khiến bà con chẳng mặn mà với nghề nữa”.

Ngoài dịch bệnh, người dân xã Ninh Trung còn lo lắng đầu ra. Do sản xuất manh mún, nhỏ lẻ nên mỗi khi vào vụ thu hoạch, hoa huệ thường bị tư thương ép giá. Lúc cao điểm, hoa huệ được bán với giá 9.000 - 10.000 đồng/bình (3 cây), nhưng có lúc chỉ còn 4.000 - 5.000 đồng/bình.

Làng hoa huệ Ninh Trung sẽ đi về đâu nếu không có sự vào cuộc của ngành chức năng?

NGUYỄN KIM