Gian nan bảo vệ rừng căm xe ở Ninh Tây

Từ năm 2008 đến nay, nhiều hộ dân xã Ninh Tây (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) đã chặt phá, xâm lấn hàng trăm héc-ta rừng căm xe dọc Quốc lộ 26 để lấy gỗ, trồng mía…

Từ năm 2008 đến nay, nhiều hộ dân xã Ninh Tây (thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa) đã chặt phá, xâm lấn hàng trăm héc-ta rừng căm xe dọc Quốc lộ 26 để lấy gỗ, trồng mía…

Vì đâu mất rừng căm xe?

Từ khi cây mía cho thu nhập cao, nhiều hộ dân ở xã Ninh Tây đã tự ý phá rừng căm xe để trồng mía, khiến diện tích rừng căm xe dọc 2 bên Quốc lộ 26, nhất là khu vực các thôn: Suối Mít, Buôn Tương bị xâm lấn nghiêm trọng. Về các thôn này, không khó bắt gặp những cánh rừng căm xe nham nhở, nhiều gốc căm xe đã bị bóc vỏ để bỏ muối ăn vào cho chết cây, hoặc đã bị chặt, bứng cả gốc để lấy đất trồng mía, sang nhượng đất trái phép. Ông Y To - Trưởng thôn Buôn Tương nói: “Thôn có 11 hộ xâm lấn rừng căm xe. Mỗi hộ phá từ 1 - 2 sào. Do thiếu đất sản xuất nên người dân đã làm liều”.

Ông Lê Xuân Tuyên - Chủ tịch UBND xã Ninh Tây xác định, hiện nay, tại địa phương chỉ có 28 hộ dân thiếu đất sản xuất. Nhưng trong 81 hộ xâm lấn rừng căm xe (trong đó có 56 hộ đồng bào dân tộc thiểu số), không hộ nào thiếu đất sản xuất. Hầu hết rừng căm xe phân bố trên địa hình đất bằng phẳng, gần khu dân cư, giao thông thuận lợi, đất đai màu mỡ. Hiện nay, lợi ích từ cây mía mang lại rất lớn, do đó, không ít hộ dân đã xâm lấn rừng để trồng mía. Ngoài ra, do căm xe là gỗ quý nên thời gian gần đây, nhiều người đã vào rừng đốn hạ. Tuy 600 hộ dân trong xã đã ký cam kết không chặt phá, lấn chiếm đất rừng, nhưng nhiều hộ vẫn tiếp tục vi phạm...

Một góc rừng căm xe tại xã Ninh Tây bị người dân xâm lấn.

Theo Ban Quản lý Rừng phòng hộ (BQLRPH) Ninh Hòa (đơn vị chủ rừng), đến nay, đơn vị đã lập biên bản 86 vụ vi phạm đối với 81 hộ dân xâm lấn, chặt phá rừng căm xe; tổng diện tích vi phạm gần 276ha (trong đó, diện tích rừng có cây căm xe hơn 207ha); có 987 cây căm xe bị bóc vỏ, chặt gốc. Ông Nguyễn Công Hà - Giám đốc BQLRPH Ninh Hòa cho biết: “Người dân chặt phá, xâm lấn rừng căm xe còn do lực lượng quản lý, bảo vệ rừng quá mỏng, trong khi các đối tượng lại phá rừng vào ban đêm nên rất khó bắt quả tang. Bên cạnh đó, Trạm Quản lý, bảo vệ rừng Ninh Tây hoạt động kém hiệu quả, không tuần tra kiểm soát thường xuyên; việc xử lý các vụ vi phạm còn chậm; một số cán bộ xã không gương mẫu, xâm phạm rừng căm xe; sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng chưa tốt...”.

Cần biện pháp mạnh

Rừng căm xe đang bị lấn chiếm từng ngày. Nếu không có biện pháp bảo vệ thì chỉ vài năm nữa, quần thể căm xe ở Ninh Tây sẽ biến mất. Nhiều người dân ở Ninh Tây cho rằng, trước hiệu quả của cây mía, Nhà nước nên cân nhắc giữa lợi ích từ việc giữ rừng căm xe với việc phát triển cây mía. Tuy nhiên, ý kiến này không được ngành chức năng đồng tình. Ông Trần Minh Thu - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Khánh Hòa nhận định: “Căm xe là loài cây đặc hữu thuộc nhóm 2. Trước đây, căm xe phân bổ chủ yếu ở Tây Nguyên và Nam Trung bộ, nhưng hiện nay đã bị khai thác gần như cạn kiệt. Quần thể căm xe với gần 500ha hiện hữu tại xã Ninh Tây là rất hiếm, cần được bảo vệ nghiêm ngặt”. Theo ông Thu, trước mắt, cần ủi một đường ranh để ngăn cách diện tích rừng căm xe được quản lý với đất sản xuất của người dân. Có như vậy, người dân mới không tiếp tục xâm lấn, đồng thời khôi phục được diện tích căm xe ban đầu. Về lâu dài, cần tăng cường tuyên truyền, vận động người dân không phá rừng, xâm lấn đất rừng; điều tra, xử lý các đối tượng xúi giục, tham gia phá rừng căm xe.

Một gốc cây căm xe đã bị người dân chặt để lấy gỗ.

Thống kê của BQLRPH Ninh Hòa, trong tổng số 86 vụ chặt phá, xâm lấn rừng căm xe, đến nay, mới xử phạt hành chính 19 vụ với số tiền gần 230 triệu đồng, nhưng thực tế cũng chưa có trường hợp nào nộp phạt. 4 trường hợp vi phạm vượt quá mức tối đa xử phạt vi phạm hành chính cũng chưa truy cứu trách nhiệm hình sự. Ông Nguyễn Công Hà nhấn mạnh: “Phải có biện pháp mạnh, đủ sức răn đe để người dân không tái diễn tình trạng xâm lấn, chặt phá rừng căm xe. Bảo vệ rừng căm xe mà chỉ dựa vào nỗ lực của chủ rừng và chính quyền cơ sở là chưa đủ, cần có sự chung tay của các cấp, ngành”.

Theo ông Tống Trân - Phó Chủ tịch UBND thị xã Ninh Hòa, ngay khi phát hiện rừng căm xe bị chặt phá, xâm lấn, UBND thị xã đã chỉ đạo các ngành chức năng thị xã, UBND xã Ninh Tây phối hợp với chủ rừng tăng cường tuyên truyền, vận động người dân không xâm lấn; yêu cầu Hạt Kiểm lâm Ninh Hòa, chủ rừng tăng cường lực lượng tuần tra, kiểm soát. Nhờ đó, hiện nay, tình hình đã dịu bớt. Thời gian tới, cơ quan chức năng cần khẩn trương hoàn tất hồ sơ để đưa 4 vụ vi phạm ở mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự ra xét xử lưu động tại địa phương để răn đe các đối tượng khác.

BÍCH LA