40 năm trở về từ ký ức…

Những ngày qua, cả khóm phố lân cận quanh ngôi nhà số 8 Chương Dương, phường Phước Hòa, TP. Nha Trang cứ thấy chủ nhân ngôi nhà - cụ bà 85 tuổi Nguyễn Thị Tỵ hết đi ra lại đi vào, mua nhiều hoa cúc vàng hơn. Người dân còn thấy phóng viên đến nhà bà quay phim, phỏng vấn… Đó là những thành viên của chương trình “Trở về từ ký ức”. Cũng từ chương trình này mà bà Tỵ đã tìm thấy mộ con trai - liệt sĩ Bùi Khánh Phước.

Bà Tỵ đã tìm thấy mộ con trai - liệt sĩ Bùi Khánh Phước

Năm 1954, cả gia đình bác sĩ Bùi Tùng cùng vợ là y tá Nguyễn Thị Tỵ bồng bế các con từ Bình Định theo cách mạng tập kết ra miền Bắc. Lúc đó, Bùi Khánh Phước chưa đầy 3 tuổi. Lớn lên trong một gia đình trí thức cách mạng, được cử ra nước ngoài học và tốt nghiệp chuyên ngành truyền hình màu tại Cộng hòa dân chủ Đức, năm 1972, anh Bùi Khánh Phước vừa về đến Hà Nội đã lập tức viết đơn tình nguyện lên đường vào Nam đánh giặc. Vài tháng sau, người em trai Bùi Thủ Đô cũng tiếp bước anh lên đường nhập ngũ. Đi dưới làn bom đạn, xuyên rừng vượt núi vào Nam, vừa đến Long An, anh Đô lập tức dò hỏi tìm anh trai nhưng lại nhận ngay hung tin: anh mình đã vĩnh viễn nằm dưới lòng đất mẹ. Nén đau thương, anh chỉ biết thắp “nén nhang lòng” để tưởng nhớ anh trai rồi lại vội vã hành quân.

Nơi quê nhà, cầm trên tay giấy báo tử, đọc đi đọc lại ngày con trai hy sinh (ngày 30-4-1974 tại mặt trận phía Nam), bà Tỵ vẫn hằng mơ con mình sẽ trở về. Tận cùng nỗi thương xót con nhưng bà Tỵ không dám bộc lộ ra ngoài, bởi câu nói của chồng: “Có phải chỉ có con mình hy sinh đâu, cả khu tập thể Nhà máy in Tiến Bộ (tại Hà Nội) này rất nhiều người lên đường đi đánh Mỹ và cũng đã hy sinh”. Nhưng trong thâm tâm bà biết, nói thế thôi chứ ông rất thương yêu các con, nhưng là đàn ông nên ông cứng rắn hơn. Từ ngày anh Phước hy sinh đến giờ, hình ảnh đẹp của đứa con yêu lúc nào cũng cứ ùa về lòng bà Tỵ: “Nó học giỏi, ngoan hiền, nhanh nhẹn, chỉ thương lúc nó lên đường không kịp làm bữa liên hoan”.

Bàn tay gầy cứ xoa từng thớ đá trên mộ, tấm bia mới vừa xây xong không lâu.

Sau ngày đất nước giải phóng, ông bà vào Nha Trang - Khánh Hòa sinh sống. Trong căn nhà cũ kỹ số 8 đường Chương Dương từ trước đến giờ vẫn thế: bên di ảnh người con trai yêu quý trên bàn thờ suốt 40 năm qua lúc nào cũng đầy ắp trái cây và hoa cúc vàng rực rỡ. Đằng đẵng 40 năm trôi qua, lúc nào bà cũng tự hỏi lòng mình trong niềm hy vọng mong manh: Liệu con còn sống không? Nếu hy sinh thì con nằm ở đâu? Như bao tấm lòng người mẹ Việt Nam, cứ mưa tuôn gió lạnh bà lại càng thương con hơn.

Rồi bỗng dưng một ngày, bà nhận được điện thoại. Từ phía đầu dây bên kia vọng lại: “Chúng con gọi từ chương trình “Trở về từ ký ức”… Linh tính vụt lóe trong bà, con còn sống và trở về à? Và bà khăn gói lên đường ra Hà Nội. Trong đêm giao lưu gặp gỡ “Giá không có chiến tranh” được truyền hình trực tiếp, người ta thấy đôi tay bà cứ ôm chặt di ảnh con, tâm trạng buồn vui lẫn lộn. Cuối cùng, đôi mắt đẫm lệ vì vui sướng, nhờ chương trình mà bà biết chính xác nơi con mình đang yên nghỉ. Tất tưởi trở về Nha Trang, bà thúc giục ngườì thân đưa ngay đi “gặp thằng Phước”. Mang trái cây và những bông cúc vàng đến nghĩa trang Đức Huệ (tỉnh Long An), bà lao nhanh đến mộ con nằm: “Phước đây rồi, con ơi, má của con đây…”. Bàn tay gầy cứ xoa từng thớ đá trên mộ, tấm bia mới vừa xây xong không lâu. Rồi bà lại trở về Nha Trang, đôn đáo lo thủ tục đưa anh về đoàn tụ cùng gia đình.

Sáng 15-1-2013, chính quyền, đoàn thể đã long trọng tổ chức Lễ truy điệu và an táng liệt sĩ Bùi Khánh Phước tại Nghĩa trang liệt sĩ Hòn Dung. Trong niềm xúc động, gia đình bà Tỵ chỉ biết cảm ơn các ngành chức năng đã nỗ lực tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ, đặc biệt là các đơn vị quân đội được giao nhiệm vụ kết nối với chương trình “Trở về từ ký ức” của Đài Truyền hình Việt Nam. Giờ đây, gia đình bà như cũng đã an lòng khi niềm mong mỏi nhất của cuộc đời bà - đứa con yêu quý, Liệt sĩ Bùi Khánh Phước đã thật sự “trở về”…

Trần Công Thi