Đây là hình ảnh quá quen thuộc ở làng quê và phố phường miền Trung xưa. Bình thường chẳng ai để ý tới những bóng cây bình dị mọc trước sân, bên bờ rào hay la đà trước ngõ. Nhưng rồi tới Tết đến xuân về, từ các cành cây trụi lá đơm hoa vàng rực, ít ngày sau lộc non mỡ màng như lụa biếc.
Đây là hình ảnh quá quen thuộc ở làng quê và phố phường miền Trung xưa. Bình thường chẳng ai để ý tới những bóng cây bình dị mọc trước sân, bên bờ rào hay la đà trước ngõ. Nhưng rồi tới Tết đến xuân về, từ các cành cây trụi lá đơm hoa vàng rực, ít ngày sau lộc non mỡ màng như lụa biếc. Đây là hình ảnh ấn tượng nhất về xuân một thời ở các ngôi nhà người bản địa xưa: Mai vàng trước ngõ.
|
Xưa cây mai nhà có gốc tích từ rừng về chỉ có năm cánh tưởng đơn sơ, yếu đuối nhưng tụ lại trên cành thì làm ra cả một bầu trời sắc vàng, làm cho nắng xuân lấp lánh hơn, gió ngát thơm hơn. Cây mai thể hiện khát vọng của con người - một niềm tự do hơn khi mùa xuân đến. Vì thế, ngày đó nhà nào cũng trồng vài cây mai trước sân nhà, bên rào để chơi nhưng không quá nhọc công ngoài việc rằm tháng Chạp ngắt lá già để mai bung nụ nở hoa đón Tết. Còn hôm nay cây mai cảnh được trau chuốt quá, uốn ép cầu kỳ, nâng niu tỉa tót tới hoàn mỹ theo ý con người nhưng hóa ra có khi lại vô hồn đơn côi. Cách chơi nặng tâm thức của con người hôm nay biến cây mai không còn sự tự do vươn tỏa như lớp tiền bối của mình. Những ngôi nhà hôm nay đẹp hơn, sang trọng hơn, bờ rào, cổng kín hơn và tuyệt nhiên không có một bóng cành mai nhà năm xưa tỏa cành nở hoa ra bên ngoài. Như vậy vô tình con người tự bó hẹp phạm vi chơi cây của mình, từ chỗ trồng cho mình, cho cộng đồng thì nay chỉ cho riêng mình. Phố phường, xóm làng vắng màu mai xưa trở lên đơn điệu. Những chậu cúc, thược dược, vạn thọ có để tràn ngoài cổng, thềm nhưng sao bằng tán mai vàng năm xưa rung rinh dào dạt trước gió xuân? Cây mai trước ngõ bên mái nhà xưa vô tình từ quen thuộc trở nên quý hiếm, nay thành hình ảnh tượng trưng một thời xuân xưa ấm áp, êm đềm thắm tình làng xóm được in trên thiệp, pa nô hay ảnh báo xuân với sự nâng niu vô bờ nhung nhớ. Vậy tại sao con người hôm nay đầy đủ vật chất thừa sức tạo ra không gian mai vàng như ông bà xưa mà lại không tái tạo màu mùa xuân tuyệt đẹp này? Một vẻ đẹp giản dị, tự nhiên không bị gò ép!
Ở Nha Trang bây giờ hình ảnh cây mai trồng bên rào đang hiếm dần, có dạo người ta chặt đi bán cho cửa hàng, công ty trưng Tết nhưng cơ bản là trong phần không gian kiến trúc nhà mới không có chỗ cho cây mai nhà mà tất cả đều tập trung cho mai thế trồng trong chậu. Nhưng hỡi ôi, cho dù trong sân hàng chục chậu mai nở sum suê nhưng vẫn không sánh được với cây mai tự nhiên khoe sắc vàng với bầu trời.
Nếu bạn muốn gặp bóng mai xưa ở bên rào thì vẫn có thể lác đác gặp ở những con đường nhỏ êm đềm như: Mạc Đĩnh Chi, Trần Bình Trọng, Cửu Long, Lam Sơn, Nhị Hà, Hát Giang... Đứng ngắm bóng mai cao vút tỏa tán sum suê, bạn sẽ hiểu rằng bóng xuân xưa thật cảm xúc. Khi nào cánh mai vẫn rung rinh chấp chới dưới nắng thì hiểu rằng xuân vẫn còn trước thềm nhà.
Dương Trang Hương
