Đã lâu tôi chưa có dịp về thăm quê. Về để được bước chân rộn rã trên con đường làng, qua cánh cổng làng trầm mặc rêu phong, qua cây đa cổ thụ sừng sững hàng trăm năm tuổi. Về để ùa vào tâm thức mình hương hoa bưởi tinh khiết, nồng nàn…
Đã lâu tôi chưa có dịp về thăm quê. Về để được bước chân rộn rã trên con đường làng, qua cánh cổng làng trầm mặc rêu phong, qua cây đa cổ thụ sừng sững hàng trăm năm tuổi. Về để ùa vào tâm thức mình hương hoa bưởi tinh khiết, nồng nàn…
Hoa bưởi, loài hoa theo tôi suốt một thời thơ ấu. Đó là loài hoa mà mỗi khi tôi vô tình lật giở ký ức, cứ thấy rưng rưng nhung nhớ. Vòng đời của một nhành hoa bưởi cũng nhanh lắm, e ấp, chúm chím rồi rộ lên, đua nhau đậu trái. Để rồi một buổi sáng bừng tỉnh giấc, chạy ào ra vườn, mải miết tìm kiếm thứ hương rất đỗi dịu dàng, nhẹ nhàng và thuần khiết, và rồi reo thật to: “Hoa bưởi, nội ơi!”. Nội tôi luôn nhắc nhở con cháu hái những chùm hoa bưởi đầu mùa để dâng cúng tổ tiên, nhất thiết phải lấy từ cây bưởi chính ở góc vườn và chỉ hái vừa đủ bày. Từng chùm hoa bưởi giản dị mà thanh tao, nổi bật trên tấm lá chuối xanh mướt được bố tôi trang trọng đặt lên bàn thờ, thắp một nén nhang vòng. Tất cả như một nghi thức thiêng liêng mà chẳng cứ riêng mùa hoa bưởi, mỗi khi cây trái đầu mùa ra quả, kết hương trong vườn thì người lớn trong nhà lại hái xuống dâng lên bàn thờ tổ tiên. Mẹ tôi luôn dạy các con, đó là ăn quả nhớ người trồng cây, vừa tỏ lòng biết ơn vừa là sự thành kính, dâng lên ông bà tổ tiên những gì tươi ngon nhất mà chúng ta trồng cấy được.
Vì là loài cây chỉ được trồng ở thôn quê nên giữa phố xá tấp nập, vô tình đi ngang gánh hàng hoa bưởi trên đường cũng thấy mừng như gặp được người thân. Dù vội vàng, tôi cũng cố gắng dừng lại để mua cho được, như một thói quen đã ăn sâu vào tiềm thức: cho dù đi xa, hay ở bất cứ nơi nào, tôi cũng mua chùm hoa bưởi đầu mùa về dâng cúng tổ tiên. Khẽ khàng chọn lấy mấy chùm cả nụ, cả bông đã bung xòe trắng muốt, chẳng nỡ trả giá vì đôi khi thấy cần hơn những thứ dân dã mà hiếm hoi như thế giữa cuộc sống xô bồ, náo nhiệt này. Lặng ngắm rồi hít hà hương hoa bưởi phảng phất trong gió, vương vấn bước chân các bà, các chị đang quảy trên vai gánh hàng hoa nhẹ bẫng mà mang theo cả một miền quê ăm ắp yêu thương.
Dương Ánh Đào
