Tiếc nuối khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái

Từng là điểm đến của tour du lịch đồng quê; nơi gìn giữ những nét văn hóa truyền thống trong sinh hoạt của người dân; một khu du lịch sinh thái được đầu tư khá bài bản, ấn tượng…, nhưng bây giờ, khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái (xã Suối Tiên, huyện Diên Khánh) chỉ còn lại cảnh hoang tàn, trơ trụi.

Một thời mang nét đẹp bình dị, cổ kính

Một góc nhà xưa ông Hai Thái thời chưa bị đào xới. (Ảnh chụp năm 2016)

Khuôn viên khu nhà xưa ông Hai Thái được xây dựng từ năm 1925, theo kiến trúc gothic của Pháp, có diện tích hơn 18.000m², trong đó có căn nhà chính 5 gian với hơn 300m². Hai bên trái - phải ngôi nhà chính có hai ngôi nhà được xây dùng để làm nhà kho. Phía sau, có khu nhà bếp và đặc biệt có lò nướng bánh mì theo kiểu Pháp cổ. Ngoài ra, trong khuôn viên còn có giếng nước được xây bằng gạch thẻ, hồ chứa nước mưa, cùng vườn dừa trăm tuổi cây cao hơn 20m. Khu nhà do ông Nguyễn Đình Thái, người gốc ở xã Vĩnh Trung (TP. Nha Trang) lên đây khẩn hoang lập ấp, khai phá đất đai, dẫn nước từ Suối Tiên về tưới ruộng đồng. Sau ngày giải phóng, khu nhà được giao cho địa phương quản lý. Từ năm 1977 đến 1990, nơi đây được sử dụng để làm trường học. Tháng 11-2008, UBND tỉnh đã giao khu nhà này cho Khách sạn Yasaka-Saigon-Nhatrang tiếp quản, trùng tu, tôn tạo thành điểm tham quan du lịch. “Thời đó, sau khi tiếp nhận khu nhà xưa ông Hai Thái, chúng tôi đã khẩn trương thực hiện việc tu sửa các căn nhà theo đúng nguyên bản kiến trúc. Bên cạnh đó, chúng tôi còn tạo được không gian xưa với quần thể nhiều ngôi nhà cổ, trong đó có ngôi nhà với 142 cột khá độc đáo, mái ngói âm dương rêu phong và một gian nhà ngang 36 cột để làm nơi tổ chức tiệc. Bên trong những ngôi nhà, chúng tôi còn sưu tầm và trưng bày những dụng cụ lao động, sản xuất của người dân. Ngày 9-9-2009, khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái được khai trương đón khách đến với nhiều dịch vụ nghỉ ngơi, ăn uống, tham quan, vui chơi… Qua đó, đưa đến cho du khách trải nghiệm về cuộc sống bình dị của những người dân nơi đây và góp phần giới thiệu nét đẹp của xã Suối Tiên”, ông Đống Lương Sơn - nguyên Tổng Giám đốc Khách sạn Yasaka-Saigon-Nhatrang cho biết.

Giờ đây chỉ còn lại cảnh hoang tàn

Cảnh hoang tàn của khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái.

Hồ nước trong khuôn viên khu nhà xưa giờ đây cỏ dại mọc đầy.

Hiện trạng khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái chỉ còn những căn nhà nằm trơ trọi giữa một không gian ngổn ngang.

Khi nhận được thông tin về khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái đang bị bỏ hoang, chúng tôi chỉ nghĩ nơi đây đóng cửa, ngừng hoạt động đón khách. Nhưng lúc đến tìm hiểu thực tế, chúng tôi đã không khỏi ngỡ ngàng với cảnh hoang tàn và trơ trụi ở nơi đây. Từ ngoài đường nhìn vào cổng chính của khu nhà, đất đá ngổn ngang; trên mặt đất còn in hằn những vết xe ô tô và có nhiều hố sâu, dấu vết của việc đào cây lớn đưa đi nơi khác; những cây còn lại lưa thưa và héo úa. Đi vòng ra phía sau, những hồ nước khô cạn, cỏ dại mọc um tùm. Dấu tích còn lại là căn nhà lớn ở giữa, hai nhà kho ở hai bên và căn bếp ở phía sau vẫn còn nguyên trạng, nhưng bên trong không còn vật dụng nào giá trị. Những căn nhà màu trắng, nằm giữa không gian bừa bộn thực sự mang đến nhiều điều tiếc nuối. “Khu nhà này bị bỏ hoang từ nhiều năm nay rồi. Trước đây, họ chỉ đóng cửa lại thôi, nhưng không hiểu sao mấy tháng gần đây có người cho xe vào đào những cây lớn, cây cổ thụ mang đi nơi khác. Người dân nơi đây khi phát hiện sự việc đã báo chính quyền xã để ngăn chặn, nhưng không hiểu sao lãnh đạo xã vẫn để mang cây đi…”, ông Nguyễn Văn Quý (người dân thôn Xuân Phú 2, xã Suối Tiên) cho biết.

Một người dân khác sống ở gần nơi đây chia sẻ: Khu nhà xưa ông Hai Thái trước đây đẹp lắm, cây cối mọc tốt tươi, rậm rạp, xung quanh nhà có đặt các chậu hoa, cây cảnh; sân nền được lát gạch sạch sẽ; các hồ nước trong xanh và còn có bãi cỏ, những ngôi nhà sàn bằng gỗ… Thỉnh thoảng, có những đoàn khách Việt Nam, khách nước ngoài đến đây tham quan, tìm hiểu, trải nghiệm một số hoạt động văn hóa, ẩm thực. Một thời gian dài, khu nhà xưa này không còn hoạt động, nhưng vẫn có người bảo vệ. Đến khoảng 2 năm gần đây thì đóng cửa, không còn người trông coi, những ngôi nhà sàn bị tháo dỡ, nhưng cảnh quan vẫn được giữ gìn, chỉ từ sau Tết Nguyên đán vừa qua đến nay mới diễn ra tình trạng đào xới như thế này...

Để lại sự nuối tiếc

Thực trạng của khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái để lại cho những ai quan tâm đến nơi này sự tiếc nuối và không khỏi đặt ra câu hỏi: Vì sao một địa chỉ du lịch ý nghĩa như vậy lại rơi vào cảnh nhếch nhác, bỏ hoang? Tìm trên Google cụm từ “nhà xưa ông Hai Thái”, chúng ta vẫn thấy có rất nhiều clip, bài giới thiệu về nơi đây là một điểm đến du lịch sinh thái, du lịch đồng quê của các công ty du lịch. Nhưng thực tế, điểm du lịch này ngừng hoạt động đã lâu. Ông Trần Tấn Ngọc - Tổng Giám đốc Khách sạn Yasaka-Saigon-Nhatrang cho biết: "Trước đây, khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái hoạt động tương đối hiệu quả. Nhưng sau đó, do lượng khách châu Âu ngày càng ít nên khách tham quan giảm dần. Từ năm 2015, khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái đành phải ngừng đón khách và tìm kiếm hướng đi mới. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của cơn bão số 12 năm 2017 và đại dịch Covid-19 đã khiến cho những dự định chuyển hướng hoạt động của khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái không thực hiện được. Cách đây 2 năm, UBND tỉnh đã chỉ đạo Khách sạn Yasaka-Saigon-Nhatrang thực hiện việc bàn giao khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái cho UBND huyện Diên Khánh quản lý. Chúng tôi đã bàn giao, thanh lý xong tài sản gồm các căn nhà gỗ được dựng lên từ năm 2009. Hiện tại, Khách sạn Yasaka-Saigon-Nhatrang không còn liên quan đến khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái".

Khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái hiện nay.

Trong các báo cáo về hoạt động du lịch của huyện Diên Khánh trước đây, khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái vẫn được nhắc đến là điểm du lịch sinh thái. Tuy nhiên, trong Chương trình phát triển du lịch - thương mại của huyện đến năm 2020 và sau năm 2020, điểm du lịch khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái đã không còn được đưa vào trong nội dung các tuyến, điểm du lịch của huyện. Để biết rõ hơn về giải pháp quản lý, sử dụng khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái, chúng tôi đã cố gắng liên hệ với lãnh đạo UBND huyện Diên Khánh, UBND xã Suối Tiên, một số phòng, ban liên quan, nhưng câu trả lời đều là không nắm rõ việc này, rồi chỉ cho phóng viên liên hệ sang đơn vị khác. Câu trả lời duy nhất phóng viên nhận được của một lãnh đạo phòng (đề nghị không nêu tên) cho biết, về phía huyện Diên Khánh, mà trực tiếp là Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện đã tiếp nhận khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái. Tuy địa phương đang cố gắng kêu gọi đầu tư nhưng đến nay vẫn chưa có doanh nghiệp nào đăng ký tham gia, còn sử dụng nguồn ngân sách để tôn tạo thì không đúng quy định.

Với tình hình thực tế hiện nay, việc khôi phục khu bảo tồn nhà xưa ông Hai Thái như trước đây vẫn còn bỏ ngỏ. Những ai quan tâm đến địa điểm này lại nuối tiếc, nhớ về một thời nơi đây từng được sử dụng để các đoàn đến quay phim, MV ca nhạc có sự tham gia của những nghệ sĩ nổi tiếng như: Diễm My, Lan Khuê, Thanh Hằng, Hương Tràm…

GIANG ĐÌNH