Sức hút từ tiểu thuyết “Lời hứa”

Ngày 3-11-2021, khi cuốn tiểu thuyết “Lời hứa” của nhà văn, nhà viết kịch người Nam Phi Damon Galgut được xướng danh trao tặng giải thưởng Booker, một giải thưởng văn học danh giá của nước Anh, tên tuổi tác giả đã nhanh chóng nổi tiếng khắp thế giới, và sau đó cuốn sách được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau trên khắp các châu lục. Ở Việt Nam, đến năm 2022, qua bản chuyển ngữ của Nguyễn Quang Huy, tác phẩm cũng đã được Nhà xuất bản Lao Động cho ra mắt và được đông đảo người yêu sách đón nhận.

Xoay quanh câu chuyện của một gia đình người da trắng (gốc châu Âu) sống tại một trang trại ở ngoại ô Pretoria (thủ đô Nam Phi) trong thời kỳ hậu chủ nghĩa Apartheid, tiểu thuyết bắt đầu vào dịp mọi người tái ngộ sau thời gian ly tán để tham dự tang lễ của Ma, người phụ nữ cao tuổi nhất cũng là người đứng đầu trong gia đình trên. Trong dịp này, hai người con thuộc lớp trẻ nhất của gia đình có tên là Anton và Amor đã tỏ ra bất bình, thậm chí phẫn nộ về việc những người thuộc các thế hệ trong gia đình mình thất hứa với bà Salome - một phụ nữ da đen. Bà Salome là người giúp việc đã phục vụ họ cả đời và được họ hứa tặng một ngôi nhà cùng đất đai riêng. Nhưng sự chờ đợi của người phụ nữ tận tụy ấy đã kéo dài hết thập kỷ này sang thập kỷ khác trong tâm trạng vô vọng mà không được ai để tâm thực hiện.  

Thông qua tác phẩm, độc giả được cung cấp bức tranh rộng lớn về đời sống sinh hoạt, về nền văn hóa sinh động và đa dạng của người dân Nam Phi, cùng nhiều nội dung liên quan đến vấn đề sắc tộc vốn diễn ra nhạy cảm ở mảnh đất này. Từ sự phẫn nộ đầy cá tính, đầy nét riêng của các nhân vật trẻ như Anton, Amor, “Lời hứa” nhấn mạnh về vai trò tình cảm gia đình và sự đoàn kết của các thành viên trong những thời điểm khó khăn, kêu gọi mọi người phải sống chính trực và tôn trọng danh dự, đặc biệt trong tình huống đối mặt với việc thất hứa và bất công trong xã hội.

Từ chuyện của một gia đình, mở rộng ra, tác phẩm cho thấy rằng, trong thời kỳ hậu Apartheid ở Nam Phi, chủ quyền đất đai là một vấn đề quan trọng đối với người da đen và da trắng. Việc thất hứa với người phục vụ là một ví dụ điển hình cho sự bội tín và bất đồng trong xã hội.

Về nghệ thuật, cốt truyện tuy không gay cấn nhưng lại được kết cấu theo hướng đa chiều, liên tục chuyển đổi giữa các nhân vật thông qua cách dẫn dắt gắn liền với vô số chi tiết kết nối từ những nhánh gia phả ở một gia đình qua nhiều thời điểm khác nhau trong không gian rộng lớn, nhờ đó “Lời hứa” đã tạo ấn tượng mạnh mẽ đối với người đọc. Đặc biệt, cùng với giọng văn đầy chất giễu nhại, hài hước, trong tiểu thuyết “Lời hứa”, Damon Galgut đã tỏ ra rất linh hoạt, rất điêu luyện khi tường thuật cũng như khi chuyển cảnh của truyện. Ở nhiều phần trong sách, khi đọc, ta có cảm giác như lời tường thuật của tác giả tựa một chiếc máy quay phim đang liên tục lia qua nhiều cảnh mà không bị xơ cứng giữa các mạch nối. Tác giả cũng tỏ ra rất điêu luyện khi diễn đạt bức tranh hiện thực xen kẽ, hòa trộn với các yếu tố tâm linh, huyền ảo đậm nét châu Phi, tạo cho nội dung tác phẩm trở nên đa nghĩa, đa tầng.

Nội dung mang tầm vóc thời đại và bút pháp ấn tượng, đó là các yếu tố tạo nên sức hút từ “Lời hứa”!

NHẬT HẠ