Sách chơi Tết - ấn phẩm tao nhã ngày xuân

Với thế hệ sống thời bao cấp vắt qua thời đổi mới thì những cuốn sách in dịp Tết rất mờ nhạt. Mãi tới đầu thập niên 90, khi kinh tế khởi sắc mới có vài cuốn in ra dịp cuối năm mang âm hưởng xuân, tiêu biểu là seri cuốn “Sách lịch kiến thức phổ thông Almanach...”. Đây là cuốn sách tổng hợp đủ các tư liệu, kiến thức vô cùng giá trị nên ai cũng muốn có để lưu đọc và làm tư liệu. Bởi khi đó chưa có Google, chưa có Internet, mới có báo và truyền hình nên sách tổng hợp này vô cùng quý giá, hàng năm ai cũng mong chờ.

Tuy nhiên, lần theo lịch sử thì dạng “sách chơi xuân” đã xuất hiện từ đầu thế kỷ XX như một thú chơi tao nhã của giới yêu văn chương giống các cụ chơi hoa thủy tiên, chơi đào Tết vậy. Theo nhà sưu tầm sách cổ Nguyễn Đức Khuynh (TP. Nha Trang) thì ngày xưa ngày xuân thanh nhàn nên việc đọc sách là hình thức giải trí rất phổ biến, giới sưu tầm hiện đang tìm cuốn “Sách xem Tết Mậu Thìn - 1928” của Tân Dân thư quán, bởi đây là cuốn mở màn cho dòng sách Tết ở nước ta. Sau đó có thêm cuốn “Sách xem Tết chào xuân Quý Dậu 1933” của Tùng Khánh in ở Chợ Lớn thời Nam Kỳ thuộc Pháp. Rồi sau đó các cuốn: "Nắng xuân" - in ở Quy Nhơn, "Bút Xuân" - Mậu Dần 1938, "Sách Tết đời nay" - năm 1941 của nhóm Tự Lực văn đoàn...

Sau năm 1954, ở miền Bắc, dòng sách chơi xuân hạn chế, thay vào đó thỉnh thoảng Nhà xuất bản Kim Đồng hay Xây Dựng có in đôi quyển sách theo chủ đề. Còn ở miền Nam, dòng sách chơi xuân vẫn tồn tại dưới dạng các tập san văn chương.

Bẵng đi hơn 40 năm, mãi gần đây, nhiều nhà sách và nhà xuất bản “nhớ lại” và cho ra dòng sách này. Bởi trước đó, dịp Tết đến xuân về, báo Tết, giai phẩm xuân phát triển lấn át và tạo dấu ấn mạnh mẽ với bạn đọc. Tuy nhiên, thời báo Tết cũng dần qua, các chương trình giải trí trên truyền hình cũng bớt sức hấp dẫn thì việc những cuốn sách mang phong vị Tết xuất hiện là một sản phẩm văn hóa có giá trị riêng biệt. Đây cũng là sự lặp lại sở thích của người đọc mang tính thời đại vĩnh cửu. Bạn đọc có thể gặp các sách Tết gần đây của Nhà sách Đông A, Tri thức Trẻ Book, Tân Trí... Về cơ bản những cuốn sách này đều đăng tác phẩm của những cây bút tên tuổi trên văn đàn hiện đại như: Nguyễn Quang Thiều, Phan Thị Vàng Anh, Nguyễn Ngọc Tư, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Thị Thu Huệ, Hồ Anh Thái, Nguyễn Quang Lập... hay các cây bút trẻ như: Uông Triều, Đỗ Tiến Thụy, Lữ Mai, Tống Phước Bảo... cùng các văn sĩ là đội ngũ họa sĩ nổi tiếng: Thành Chương, Lê Thiết Cương, Lương Xuân Đoàn, Tạ Huy Long, Hoàng Phượng Vĩ... hay các họa sĩ trẻ như: Kim Duẩn, Doãn Hoàng Kiên, Còm... Sách đóng bìa cứng, hay đóng hộp với nhiều họa tiết mỹ thuật để người mua thấy trang trọng. Sách để lưu và làm quà tặng cho bạn hữu ngày Tết.

Với trẻ em, Nhà xuất bản Kim Đồng - một đơn vị vô cùng năng động đã dành cho tuổi thơ ấn phẩm có tên “Nhâm nhi Tết” ra đúng cuối năm để tham gia thị trường sách. Sách tập hợp các cây bút viết cho thiếu nhi nổi tiếng hiện nay như: Trần Đức Tiến, Võ Thu Hương, Nguyên Hương, Lê Phương Liên, Bảo Ngọc..., nội dung không hẳn là truyện ngắn mà luôn uyển chuyển làm theo chủ đề như hương vị Tết, phong tục Tết... để mỗi năm ra một món đáp ứng thị hiếu bạn đọc nhỏ tuổi. Hiện tại sách Tết của Nhà xuất bản Kim Đồng là sản phẩm bán chạy so với các loại sách khác cùng thời điểm.

Cùng với nhà xuất bản, nhà sách, hiện nay một số tác giả cũng làm sách để bán Tết. Mới đây, nhà báo Lê Công Sơn có ra cuốn “Đu trend cùng người nổi tiếng” bán rất chạy vì nhiều cá nhân, đơn vị mua làm quà tặng cuối năm. Về cảm xúc thì những cuốn sách xuất bản dịp cuối năm đón Tết luôn đem lại tinh thần phấn chấn cho tác giả và bạn đọc. Vậy là cùng với mùa xuân vĩnh cửu, sách mang sắc màu hoa đào hoa mai đã trở lại để làm cho tâm hồn bạn đọc thêm hương sắc.

DƯƠNG MY ANH