Luật cấm, nhà sách vẫn bán

Bất ngờ kiểm tra các nhà sách có quy mô lớn trên địa bàn TP. Nha Trang và TP. Cam Ranh, đoàn Thanh tra Sở Y tế cùng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh và các cơ quan chức năng phát hiện một số nhà sách bán công khai các ấn phẩm có nội dung hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi.

Bất ngờ kiểm tra các nhà sách có quy mô lớn trên địa bàn TP. Nha Trang và TP. Cam Ranh, đoàn Thanh tra Sở Y tế cùng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh và các cơ quan chức năng phát hiện một số nhà sách bán công khai các ấn phẩm có nội dung hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi.

Sách cấm được bán công khai

Đợt kiểm tra này diễn ra trong ngày 4 và 5-7, thực hiện theo sự chỉ đạo của Bộ Y tế, Tổng cục DS-KHHGĐ. Tại Nha Trang, đoàn đã kiểm tra 6 nhà sách, trong đó tại Nhà sách Thống Nhất và Vĩnh Phước phát hiện 4 đầu sách, với 8 cuốn có nội dung hướng dẫn cách lựa chọn giới tính thai nhi. Tại 2 nhà sách này đều có 1 đầu sách nằm trong danh mục các ấn phẩm có nội dung vi phạm cấm xuất bản, lưu hành.

Tại TP. Cam Ranh, đoàn kiểm tra Nhà sách Cam Ranh và Nhã Trang, qua đó phát hiện Nhà sách Nhã Trang có 3 đầu sách, tổng số 11 cuốn có nội dung vi phạm các quy định cấm lưu hành. Trong đó có 2 đầu sách nằm trong danh mục phải thu hồi, cấm lưu hành của Bộ Y tế, đó là: “Chuyện vợ chồng: Sinh con trai hay con gái” - tác giả Như Hoa, Nhà xuất bản Thanh Niên, năm 2007 và “Cẩm nang dành cho các bà mẹ đang mang thai” - biên soạn Trung Hiếu, hiệu đính B.s Nguyễn Đình Sơn, Chương 1: Sinh con theo ý muốn và một đầu sách không nằm trong danh mục nói trên. Chủ các nhà sách đã tiêu hủy tại chỗ các đầu sách cấm theo yêu cầu của đoàn kiểm tra.

Do không hiểu luật?

Kiểm tra sách tại Nhà sách Nha Trang.

Khi được hỏi, các chủ nhà sách có bán các loại sách cấm lưu hành đều giải thích là do không hiểu quy định hoặc không nắm được thông tin pháp luật cấm bán sách về hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi(?!). “Trước đây cũng có người hỏi về sách sinh con theo ý muốn nên chúng tôi đặt hàng mỗi loại vài ba cuốn về bán mà không cập nhật được thông tin cấm lưu hành. Bây giờ, đoàn kiểm tra giải thích, chúng tôi mới nắm được thông tin về sách có nội dung vi phạm chính sách dân số và sẽ không bán nữa. Mong Phòng Văn hóa - Thông tin địa phương thường xuyên cung cấp thông tin các quy định mới để người kinh doanh như chúng tôi chấp hành” - ông Ngô Văn Tác, Chủ Nhà sách Nhã Trang, TP. Cam Ranh nói.  

Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta đã đến mức báo động. Tại Khánh Hòa, tỷ số chênh lệch giới tính khi sinh bắt đầu có dấu hiệu tăng lên (109 bé trai/100 bé gái). Đặc biệt, tại một số huyện, thị trên địa bàn tỉnh, tỷ số này đã tăng lên từ 115/100 đến 117/100. Do vậy, ngành Y tế và Chi cục DS-KHHGĐ tiến hành kiểm tra các ấn phẩm hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi là việc làm cần thiết. Qua đối chiếu với danh mục sách cấm lưu hành, xuất bản của Bộ Y tế đưa ra và thực tế kiểm tra các nhà sách của đoàn kiểm tra cho thấy, chỉ có một số ít đầu sách có mang tên cụ thể về việc sinh con theo ý muốn, còn phần lớn tên của các đầu sách chỉ nói đến vấn đề mang thai và sinh con, nhưng trong nội dung lại chứa một số chương, hoặc phần hướng dẫn rất nhiều biện pháp lựa chọn giới tính thai nhi. Ông Cao Minh Đông, thanh tra viên Sở Y tế - Trưởng đoàn kiểm tra cho biết: “Mục đích của đợt kiểm tra lần này nhằm thu hồi những đầu sách trong danh mục cấm của Bộ Y tế và phát hiện các đầu sách có nội dung liên quan đến việc hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi chưa có trong danh mục. Do kiểm tra lần đầu nên đoàn chủ yếu nhắc nhở các nhà sách chấp hành quy định, đồng thời cung cấp thông tin cấm bán các loại sách có nội dung liên quan đến việc hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi để họ thực hiện đúng quy định của pháp luật”.

Theo bà Huỳnh Thị Hiên - Quyền Chi cục trưởng Chi Cục DS-KHGĐ tỉnh, việc bán những đầu sách cung cấp kiến thức lựa chọn sinh trai hay sinh gái là hành vi tiếp tay cho việc lựa chọn giới tính thai nhi. Năm 2013, Tổng cục DS-KHHGĐ đã chỉ đạo Chi cục tăng cường phối hợp với thanh tra y tế để kiểm tra, kiểm soát các loại sách vi phạm chính sách dân số. Thời gian tới, Chi cục sẽ tiếp tục phối hợp với thanh tra Sở Y tế tăng cường kiểm tra nhằm thu hồi hết các đầu sách cấm lưu hành tại các nhà sách. Sau khi nhắc nhở, nếu cơ sở nào còn vi phạm sẽ tiến hành xử phạt theo quy định của pháp luật. Đối với mạng Internet, Chi cục sẽ kiến nghị với Sở Thông tin và Truyền thông; đồng thời tuyên truyền cho các bạn trẻ hiểu về hậu quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi và không nên truy cập những trang web có kiến thức về nội dung này.

Tuy nhiên, bà Hiên cũng băn khoăn, trong tình hình bùng nổ thông tin như hiện nay, chỉ riêng ngành Dân số  thì không thể ngăn chặn được những thông tin về hướng dẫn lựa chọn giới tính thai nhi. Chính vì thế, cần tăng cường công tác phối hợp thanh tra, kiểm soát, xử lý các hành vi tuyên truyền, hướng dẫn cách lựa chọn giới tính thai nhi. Các ngành chức năng có liên quan không chỉ dừng lại ở việc phát hiện, thu hồi các ấn phẩm sách báo mà cần có giải pháp mạnh đối với các trang mạng Internet vi phạm quy định pháp luật về dân số. Đồng thời, phải xử lý nghiêm những cơ sở y tế công và tư có hành vi “tiếp tay” cho các cặp vợ chồng lựa chọn giới tính thai nhi.

M.T - A.T