Sự giao thoa văn hóa các nước Đông Nam Á

Những hiện vật tại triển lãm “Cổ vật một số nước Đông Nam Á” không chỉ thể hiện nét đặc sắc văn hóa mỗi quốc gia mà còn khắc họa sự tương đồng, giao thoa của các nền văn hóa trong khu vực Đông Nam Á.

Nhiều cổ vật quý

Triển lãm “Cổ vật một số nước Đông Nam Á” do Bảo tàng tỉnh phối hợp với Bảo tàng lịch sử TP. Hồ Chí Minh khai mạc vào dịp Festival Biển vừa qua, trưng bày hơn 150 hiện vật tiêu biểu của các nước Đông Nam Á với niên đại từ đầu thế kỷ XX trở về trước. Triển lãm đã thu hút đông đảo người dân và du khách tham quan, tìm hiểu. Chị Lê Thị Hải Yến - thuyết minh viên của Bảo tàng tỉnh cho biết: “Từ khi khai mạc đến nay (gần 10 ngày), triển lãm đã đón hơn 2.500 khách, trong đó có rất nhiều khách nước ngoài đến từ Nga, châu Âu và Bắc Phi. Khách tham quan thích thú và tìm hiểu rất kỹ về các hiện vật được trưng bày ở đây”.

Theo chị Yến, triển lãm này trưng bày nhiều hiện vật quý, có giá trị về lịch sử đối với mỗi quốc gia bản địa. Trong số đó, phải kể đến những hiện vật nói lên tập quán thờ cúng của các nước như: Tượng Shiva đứng trên bò Nandin bằng đồng thếp vàng và đá màu thế kỷ XIX của Thái Lan; tượng thần Vishnu cưỡi chim Garuda của Myanmar; tượng vua Dhammceti thế kỷ XIX của Myanmar; tượng thần Shiva được làm bằng đá thế kỷ XX do nghệ nhân Indonesia chế tác... Ngoài ra, những hiện vật là vật dụng sinh hoạt, công cụ sản xuất cũng phản ánh nét đặc trưng trong đời sống hàng ngày của các tộc người vùng Đông Nam Á như: bát, đĩa, bình, dao găm, hộp đựng trang sức... Bên cạnh đó, chất liệu tạo nên các hiện vật cũng rất đa dạng, từ đá, đồng, ngà voi, sừng đến gỗ, gốm, kim loại... đều được sử dụng rất linh hoạt. Ông Nguyễn Quốc Tuấn (Sơn Lộc, Đồng Nai) chia sẻ: “Tuy triển lãm có quy mô trưng bày hơi nhỏ, số lượng hiện vật chưa nhiều nhưng nội dung lại rất phong phú và sinh động. Những hiện vật đã cho người xem hiểu thêm về quá trình phát triển lịch sử, văn hóa và cả đời sống kinh tế - xã hội của các tộc người ở Đông Nam Á”.

Trống đồng Việt Nam có niên đại cách đây 3.000 năm.

Nét tương đồng của các nền văn hóa

Trong kho tàng văn hóa đồ sộ của Đông Nam Á có rất nhiều yếu tố đặc sắc, riêng biệt tiêu biểu cho mỗi quốc gia, mỗi dân tộc, song cũng có không ít yếu tố chung, làm nên cái “khung” Đông Nam Á. Thông qua các cổ vật được trưng bày tại triển lãm, người xem dễ dàng nhận thấy sự giao thoa, ảnh hưởng lẫn nhau giữa các nền văn hóa trong khu vực.

Xuất hiện nhiều tại triển lãm là những cổ vật về tượng Phật với nhiều tư thế, kiểu dáng, chất liệu. Nếu Thái Lan có tượng Phật đồng thếp vàng thế kỷ XVII - XVIII, tượng Phật đá thế kỷ XVII - XIX, tượng Phật bằng sừng thế kỷ XX thì Lào cũng có tượng Phật bằng đồng thế kỷ XVII - XVIII, Campuchia có tượng Phật trên rắn Naga bằng đồng vào thế kỷ XVI - XVII. Người xem cũng có thể thấy trống đồng Việt Nam với niên đại cách đây 3.000 năm có nhiều nét tương đồng với trống đồng loại III Heger đầu thế kỷ XX của Myanmar. Campuchia có bình 4 quai bằng gốm men nâu (thế kỷ XII - XIII), Thái Lan lại có bình 2 bầu gốm xanh men ngọc (thế kỷ XVI), Lào có bình gốm men xanh (thế kỷ XIX) và Việt Nam có bình có vòi gốm men nhiều màu (cuối thế kỷ XIX)... Điều đó cho thấy, văn hóa Đông Nam Á vừa là sự kế thừa và phát huy vốn văn hóa bản địa truyền thống, vừa là sự tiếp thu có chọn lọc những yếu tố mới từ bên ngoài. Ông Lê Chí Hướng - Giám đốc Bảo tàng tỉnh cho biết: “Dưới góc độ của bảo tàng, triển lãm lần này như một chuyến du lịch vòng quanh khu vực Đông Nam Á đối với khách tham quan. Những cổ vật quý tại triển lãm thể hiện chiều sâu về văn hóa. Qua đó cũng thấy được, từ xa xưa, các tộc người ở Đông Nam Á đã có sự tiếp thu có chọn lọc những yếu tố phù hợp để làm phong phú nền văn hóa bản địa”.

Tuy đa dạng, phong phú nhưng lịch sử văn hóa lâu đời của các nước trong khu vực Đông Nam Á luôn có nhiều nét tương đồng và sự thống nhất. Những cổ vật tại triển lãm lần này đã phần nào minh chứng cho điều đó. Triển lãm sẽ kéo dài trong thời gian 2 tháng.

MAI HOÀNG