Khi nghệ thuật truyền thống đến gần với khán giả

Nơi biểu diễn là khoảng sân nhỏ sát Trung tâm Hội nghị tỉnh Khánh Hòa; cách trang trí sân khấu cũng đơn giản với những tấm pa-nô thể hiện hình ảnh các nhân vật...

Nơi biểu diễn là khoảng sân nhỏ sát Trung tâm Hội nghị tỉnh Khánh Hòa; cách trang trí sân khấu cũng đơn giản với những tấm pa-nô thể hiện hình ảnh các nhân vật, vở diễn kinh điển của nghệ thuật tuồng, kịch hát dân ca. Vậy nhưng, các diễn viên, nhạc công của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống (NTTT) tỉnh vẫn tạo được sức lôi cuốn đối với đông đảo công chúng trong nước và quốc tế. Đó cũng chính là câu chuyện mới, đầy hấp dẫn khi NTTT đến gần với khán giả.

Biểu diễn ở đường phố

Dịp Tết Nhâm Thìn vừa qua, lần đầu tiên, Nhà hát NTTT tỉnh làm một việc chưa từng có tiền lệ trong cả nước, đó là đem các tiết mục NTTT, các trích đoạn tuồng cổ, những làn điệu dân ca ra biểu diễn ở đường phố. Mới, lạ chính là cảm nhận chung của nhiều người khi được trực tiếp theo dõi chương trình. Nhưng với những người “đứng mũi chịu sào” tổ chức chương trình, điều này hoàn toàn không đơn giản. Ông Vũ Tiến Thêm - Giám đốc Nhà hát NTTT tỉnh cho biết: “Khi nhận được ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch về việc thực hiện chương trình biểu diễn nghệ thuật dưới hình thức nghệ thuật đường phố, các thành viên trong Nhà hát không tránh khỏi băn khoăn. Nhưng vượt lên tất cả, chúng tôi quyết tâm xây dựng chương trình biểu diễn phù hợp với mong muốn phục vụ khán giả tốt nhất. Với tình yêu nghề cùng mong muốn đưa NTTT đến gần hơn với khán giả, chúng tôi xác định đây là thách thức, nhưng cũng là cơ hội tạo nên hướng đi mới cho NTTT”.

Tiết mục múa Chăm “Huyền thoại mẹ Xứ sở” được các nghệ sĩ Nhà hát Nghệ thuật truyền thống biểu diễn ở đường phố.

Có lẽ đã lâu lắm rồi, các nghệ sĩ, diễn viên Nhà hát NTTT tỉnh mới tìm lại được cảm giác khi biểu diễn trước một lượng khán giả đông đảo như vậy. Và các nghệ sĩ, diễn viên đã thực sự sống hết mình trong đêm diễn. Nghệ sĩ Kim Khiêm chia sẻ: “Đã là nghệ sĩ, chúng tôi không bao giờ quản ngại khó khăn. Dù biểu diễn ở đâu, chúng tôi đều phải thực hiện tốt vai diễn. Tuy nhiên, khi diễn trước một lượng khán giả đông đảo và quan tâm theo dõi, diễn viên như được “tiếp sức” nên diễn có cảm xúc hơn”.

Do hình thức biểu diễn đường phố nên việc xây dựng chương trình cũng phải có tính toán phù hợp. Bên cạnh những trích đoạn tuồng truyền thống như: Ông già cõng vợ đi xem hội, Mạnh Lương bắt ngựa, Đề cờ, Đoạt đò, Đi sứ…, Nhà hát còn dàn dựng các tiết mục múa trống cờ hội, múa Chăm, múa quạt, hát chầu văn, múa Bóng… Các tiết mục hòa tấu nhạc cụ truyền thống với những bản nhạc dân gian Việt Nam và dân gian Nga cũng là một nét độc đáo. Luôn nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của khán giả một phần là nhờ những màn biểu diễn giới thiệu nét đặc sắc của NTTT như: cách hóa trang, các động tác vũ đạo, võ thuật, cách sử dụng các đạo cụ… Sau khi theo dõi các nghệ sĩ trình diễn, khán giả có thể lên sân khấu làm thử các động tác múa kiếm, vuốt râu, cưỡi ngựa… trong nghệ thuật tuồng. Để du khách quốc tế hiểu thêm về những tiết mục NTTT, MC của Nhà hát thực hiện việc giới thiệu chương trình bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh và trong kế hoạch sắp tới, sẽ giới thiệu bằng cả tiếng Nga.

Có mặt tại những buổi diễn của Nhà hát, chúng tôi thực sự ấn tượng trước tình cảm, sự yêu thích của khán giả. Có những cụ già tuổi ngoài 80 nhưng vẫn chăm chú theo dõi hết thời lượng đêm diễn. Những em nhỏ được bố mẹ dẫn đi xem đã không giấu được tò mò, ngạc nhiên xen lẫn  thích thú trước những câu ca, động tác biểu diễn. Với khán giả, thời lượng hơn 1,5 giờ biểu diễn có lẽ vẫn chưa đủ. Thực tế, đã có đêm, chương trình diễn vượt quá thời gian dự kiến. Xúc động nhất có lẽ là trường hợp vợ chồng ông bà Shevkonop - du khách người Nga. Vào mỗi buổi chiều trước đêm diễn, ông bà đều đến và hỏi xem tối nay Nhà hát sẽ biểu diễn lúc mấy giờ. Trong cả 3 đêm diễn, chúng tôi đều thấy ông bà có mặt rất đúng giờ

và theo dõi rất chăm chú. Ông Ian Shevkonop cho biết: “Chúng tôi rất xúc động khi các bạn đã trân trọng nghệ thuật dân gian Nga. Vì vậy, không có lý do gì để những người dân Nga như vợ chồng chúng tôi lại không quý mến, trân trọng nền NTTT của các bạn. Đất nước và người dân Việt Nam thật tuyệt vời”.

Hướng đi cần nhân rộng

Với mong muốn gìn giữ và phát huy cái hay, cái đẹp của các loại hình NTTT, từ nhiều năm qua, Nhà hát NTTT tỉnh đã có nhiều hoạt động tích cực, từ tổ chức biểu diễn phục vụ nhân dân vào các dịp lễ, Tết; thực hiện dự án “Sân khấu học đường”, đưa NTTT vào trường học; biểu diễn ở vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo; biểu diễn tại các địa điểm du lịch, các khu du lịch, khách sạn để phục vụ du khách…; và bây giờ là đưa NTTT… xuống phố. Những phản hồi tích cực từ khán giả qua chương trình biểu diễn dịp Tết Nhân Thìn đã tạo động lực để tập thể diễn viên, nghệ sĩ của Nhà hát tiếp tục hướng đi này. Theo ông Vũ Tiến Thêm, trong kế hoạch hoạt động thời gian tới, được sự đồng ý của UBND tỉnh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Nhà hát sẽ biểu diễn NTTT đường phố mỗi tuần 2 buổi vào các tối Thứ bảy và Chủ nhật hàng tuần. Để từng bước hoàn thiện, Nhà hát sẽ dàn dựng thêm những tiết mục lẻ có nội dung, hình thức phù hợp hơn. Nhà hát cũng không quản ngại đến tận các đơn vị lữ hành, khách sạn để thông báo cho du khách biết và đến xem. Để tăng cường xã hội hóa cho hoạt động biểu diễn nghệ thuật đường phố, UBND tỉnh đã có văn bản đồng ý cho các đơn vị nghệ thuật được phép kêu gọi sự tài trợ của các tổ chức, doanh nghiệp. Nhà hát cũng đang hướng tới việc tìm kiếm đơn vị tài trợ cho chương trình biểu diễn đang thu hút sự quan tâm của rất nhiều người dân và du khách này.

Sau những thành công của Trường Cao đẳng Văn hóa - Nghệ thuật và Du lịch và Nhà hát NTTT tỉnh, đã khẳng định: Việc đưa các loại hình nghệ thuật… xuống phố của lãnh đạo tỉnh là chủ trương đúng, cần được nhân rộng. Đây cũng chính là một trong những biện pháp để xây dựng Nha Trang thực sự trở thành “thành phố sự kiện”.

NHÂN TÂM