Sau nhiều thời gian chờ đợi, đến cuối năm 2010, Khánh Hòa cũng có 3 người đầu tiên ở huyện Khánh Sơn được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam công nhận là Nghệ nhân dân gian...
Sau nhiều thời gian chờ đợi, đến cuối năm 2010, Khánh Hòa cũng có 3 người đầu tiên ở huyện Khánh Sơn được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam (VNDGVN) công nhận là Nghệ nhân dân gian (NNDG). Điều này không chỉ có ý nghĩa xóa bỏ “vùng trắng” của tỉnh trong “bản đồ NNDG Việt Nam”, mà còn là cơ sở để các ngành quan tâm nhiều hơn đến việc lập hồ sơ đề nghị phong tặng danh hiệu NNDG cho nhiều cá nhân khác. Tuy nhiên, thực tế việc làm này lâu nay vẫn chậm và mấu chốt của vấn đề chính là sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương.
Qua tiếp xúc với một số người còn lưu giữ những giá trị nghệ thuật truyền thống (NTTT) như ông Lê Bộc (huyện Vạn Ninh), bà Nguyễn Thị Tý (TP. Nha Trang)… chúng tôi được biết, điều trăn trở lớn nhất của họ chính là sự thờ ơ của lớp trẻ đối với những loại hình NTTT. Nỗi lo không có người tiếp tục phát huy những giá trị này hiện hữu trong mỗi người khi sức khỏe của bản thân họ đang giảm sút theo thời gian. Sau bao nhiêu năm sống cùng với NTTT, niềm mong mỏi của họ chính là nhận được tấm bằng công nhận NNDG để họ tiếp tục có những cống hiến nhằm phát huy những giá trị NTTT vào đời sống hiện tại.
 |
| Sau nhiều năm chờ đợi, Khánh Hòa cũng có 3 người đầu tiên được công nhận Nghệ nhân dân gian. |
Khánh Hòa là vùng đất có sự hiện hữu đa dạng của các loại hình NTTT như hát chầu văn, múa bóng, hát xà, hát mộc, trình diễn bài chòi, hát tuồng… Cùng với đó là sự xuất hiện của những người nắm giữ được bài bản, cách thức, làn điệu của những loại hình nghệ thuật đó một cách am tường. Theo thời gian, số người này ngày càng thưa vắng, chỉ còn đếm được trên đầu ngón tay và tuổi tác cũng đã ngoài thất thập, bát thập, sức khỏe giảm sút nhiều. Trước thực tế đó, việc lập hồ sơ để xét tặng danh hiệu NNDG cho những người đã một đời vì NTTT càng trở nên cấp bách.
Nhìn vào tiêu chuẩn để được công nhận NNDG, có thể thấy có 2 vế rõ ràng, đó là người được xét tặng phải nắm giữ được các giá trị truyền thống và có khả năng truyền nghề. Ở tiêu chí đầu tiên, có nhiều người đáp ứng được. Nhưng cái khó là ở tiêu chí thứ 2. Khó ở đây không phải là họ không muốn truyền nghề, không biết cách truyền nghề, bởi việc này họ đã từng làm từ rất nhiều năm trước; mà là khó thực hiện được bởi lớp trẻ bây giờ không mấy người mặn mà với các loại hình NTTTù. Không có người học thì biết truyền nghề cho ai? Để giải quyết vấn đề này, nhất thiết phải có sự vào cuộc của các cấp chính quyền. “Trong quá trình tìm hiểu, chúng tôi phát hiện có nhiều người nắm giữ những giá trị đặc sắc của các loại hình NTTT. Nhưng khi lập hồ sơ thì đều không thuyết phục vì thiếu những hình ảnh, tư liệu thể hiện sự truyền nghề của người đó. Theo kinh nghiệm của chúng tôi, ở địa phương nào có sự quan tâm của chính quyền thì ở đó việc công nhận NNDG sẽ thuận lợi hơn”, ông Ngô Văn Ban - Chi hội trưởng Chi hội VNDGVN Khánh Hòa cho biết. Như vậy, việc công nhận NNDG ngoài vai trò tìm kiếm, phát hiện của các nhà sưu tầm văn hóa dân gian; tài năng của chính những cá nhân nắm giữ giá trị NTTT thì sự quan tâm của các cấp chính quyền trong thời điểm hiện tại đóng vai trò quyết định. Để tạo điều kiện truyền dạy, nên chăng các địa phương cần tổ chức các lớp học NTTT cho lớp trẻ, như cách làm của huyện Khánh Sơn. Hoặc có thể tiến hành đưa các loại hình NTTT vào giảng dạy ở các trường học thành một môn học ngoại khóa…. Những sự quan tâm như thế rất cần thiết trong việc phát huy giá trị NTTT vào cuộc sống.
NHÂN TÂM
