Suốt một đời cống hiến không mệt mỏi cho nghệ thuật sân khấu kịch hát bài chòi; được anh em trong nghề đánh giá là một trong những người đặt viên gạch đầu tiên xây dựng nên loại hình nghệ thuật này trên vùng đất Khánh Hòa,...
Suốt một đời cống hiến không mệt mỏi cho nghệ thuật sân khấu kịch hát bài chòi; được anh em trong nghề đánh giá là một trong những người đặt viên gạch đầu tiên xây dựng nên loại hình nghệ thuật này trên vùng đất Khánh Hòa, nghệ sĩ (NS) Nguyễn Đình Ảnh có quyền tự hào về những gì mình đã làm cho bộ môn nghệ thuật này.
Tiếp chúng tôi tại Khoa Ung bướu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa), NS Nguyễn Đình Ảnh vẫn ân cần, vui vẻ như thường. Ông say sưa với những câu chuyện về sân khấu kịch hát bài chòi, những vai diễn, vở diễn và niềm trăn trở nghề nghiệp mà ít khi đề cập đến căn bệnh ung thư phổi mình đang mắc phải. Nhìn vào mái tóc đã rụng nhiều, nước da kém sắc và những thoáng chau mày, chúng tôi đoán được phần nào nỗi đau đang hành hạ cơ thể ông.
 |
| Niềm vui của nghệ sĩ Nguyễn Đình Ảnh (trái) khi nhận được bằng khen của UBND tỉnh Khánh Hòa về những cống hiến của ông cho sân khấu kịch hát bài chòi. |
Là một diễn viên, trong suốt quãng thời gian ở các đoàn dân ca kịch khu Trung Trung bộ và Đoàn Dân ca kịch Khánh Hòa, NS Nguyễn Đình Ảnh đã tham gia hơn 40 vai diễn, trong đó chủ yếu là những vai phản diện. “Trên sân khấu, bấy lâu nay như có một mối duyên ngầm, vai diễn đầu tiên thường có tính quyết định đến cả nghiệp diễn của người diễn viên đó. Vai diễn đầu tiên của tôi là vai Tương Tử trong vở Thoại Khanh Châu Tuấn. Đây là một vai phản diện, có lẽ vì thế nên nghiệp diễn của tôi gắn bó với những vai đòi hỏi tính cách, cá tính mạnh mẽ và luôn phải có sự sáng tạo” - NS Nguyễn Đình Ảnh tâm sự. Những khán giả lớn tuổi bây giờ vẫn còn nhớ như in lối diễn thông minh, giàu sức biểu cảm của ông qua các vai diễn như: Võ Trắc (trong vở Một thời nghiệt ngã), Tương Tử (Thoại Khanh Châu Tuấn), Trần Ích Tắc (Tấm vóc đại hồng), Chúa đất (Ngưu Lang Chức Nữ)…
Năm 1988, NS Nguyễn Đình Ảnh tốt nghiệp lớp đạo diễn sân khấu ở Trường Sân khấu II TP. Hồ Chí Minh. Trở về đoàn trong vai trò một đạo diễn và Phó đoàn chỉ đạo nghệ thuật, ông đã tham gia dàn dựng 10 vở diễn cho các đoàn nghệ thuật trong và ngoài tỉnh. Vở diễn để đời của ông trong vai trò đạo diễn chính là vở Nỗi đau tình mẹ. Suốt những năm 90 của thế kỷ XX, vở diễn này đã nhận được sự yêu mến của đông đảo khán giả khu vực Nam Trung bộ. Những kỷ niệm về vở diễn này luôn được NS Nguyễn Đình Ảnh giữ bên mình. “Có những khán giả đã theo đoàn cả chục đêm để được xem đi xem lại vở diễn. Lại có khán giả tìm được sự đồng cảm từ vở diễn đã đến gặp đạo diễn mong tìm ra giải pháp cho cuộc sống của bản thân… Đó là những kỷ niệm không bao giờ phai mờ trong tôi” - NS Nguyễn Đình Ảnh chia sẻ. Ngoài vở Nỗi đau tình mẹ, ông còn đạo diễn nhiều vở khác như: Quyền uy tội ác, Tiếng hát người áo rách… Năm 1993, NS Nguyễn Đình Ảnh nhận nhiệm vụ Trưởng Đoàn Dân ca kịch Khánh Hòa. Đây là giai đoạn nghệ thuật truyền thống bắt đầu rơi vào thoái trào, khán giả không còn mặn mà với sân khấu dân tộc, nhất là thời kỳ từ nửa cuối thập niên 90 của thế kỷ XX. Trước thực trạng đó, ông đã đưa ra giải pháp với quan điểm gọn, nhỏ, lẻ. Theo đó, để đưa sân khấu truyền thống đến gần hơn với khán giả, nhất là khán giả trẻ, đoàn đã tiến hành diễn các trích đoạn đặc sắc, hát những bài hát lẻ trong các vở diễn. Đây là cách làm mang tính tình thế nhưng nó đã góp phần không nhỏ trong việc giữ gìn và phát huy giá trị của nghệ thuật truyền thống.
Từ năm 2003, NS Nguyễn Đình Ảnh về nghỉ chế độ nhưng dường như trái tim của người NS vẫn luôn thôi thúc ông tiếp tục đóng góp với nghề. Ông tham gia các lớp dạy diễn xuất cho các NS trẻ, đóng góp những hiểu biết vào công tác dàn dựng vở diễn. Điều trăn trở của NS Nguyễn Đình Ảnh bây giờ chính là việc khán giả ngày càng xa rời sân khấu truyền thống; điều kiện sống của anh em NS thấp hơn so với mặt bằng chung của xã hội; thiếu lớp NS trẻ kế cận. Từ những trăn trở đó, ông mong muốn có một sự đổi mới trong sân khấu truyền thống từ khâu biên kịch, chọn đề tài, công tác đào tạo diễn viên cũng như chế độ ưu đãi đối với các NS.
Những ngày này, NS Nguyễn Đình Ảnh đang phải đối mặt với căn bệnh ung thư phổi giai đoạn 3 do di chứng chất độc da cam. Nằm trên giường bệnh nhưng ông luôn nghĩ về nghệ thuật kịch hát bài chòi, như lời của Thạc sĩ - NS Ưu tú - đạo diễn Hoàng Minh Tâm: “NS Nguyễn Đình Ảnh là người tâm huyết với sân khấu bài chòi. Suốt đời ông đã cống hiến không biết mệt mỏi cho bộ môn nghệ thuật này”.
NHÂN TÂM
