Quyền hưởng dụng tài sản

Hỏi: Cách đây 5 năm, tôi có làm giấy cho anh bạn thân được quyền chăm sóc và hưởng toàn bộ cây trái trên mảnh vườn gần 1ha của tôi (trồng xoài, cam, bưởi, mít và các loại rau khác) trong thời hạn 10 năm. Nay tôi được biết bạn tôi cho thuê lại mà không trực tiếp chăm sóc vườn cây. Tôi muốn đòi lại vườn cây mà không chờ đến hết thời hạn 10 năm liệu có được không?

Nguyễn Vũ N. (Thị xã Ninh Hòa)

Trả lời: Có thể trả lời ngay cho bạn rằng, bạn phải chờ hết thời hạn 10 năm (như đã thỏa thuận) thì mới thu hồi vườn cây của mình được.

Khác với quyền sử dụng tài sản của chủ sở hữu, đây là trường hợp “Quyền của người không phải là chủ sở hữu” trước đây, còn hiện nay là quy định “Quyền hưởng dụng” theo luật dân sự hiện hành. Điều 257 Bộ luật Dân sự 2015 quy định “Quyền hưởng dụng là quyền của chủ thể được khai thác công dụng và hưởng hoa lợi, lợi tức đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của chủ thể khác trong một thời gian nhất định”. Người hưởng dụng có quyền tự mình hoặc cho phép người khác khai thác, sử dụng, thu hoa lợi, lợi tức từ đối tượng của quyền hưởng dụng. Do đó, bạn thân của bạn có quyền cho người khác thuê lại để chăm sóc, hưởng lợi từ vườn cây trong thời hạn hai bên đã thỏa thuận mà không cần có sự đồng ý của bạn.

Cũng cần nói thêm rằng, thời hạn của quyền hưởng dụng (trong trường hợp không thỏa thuận về thời hạn) là hết cuộc đời của người hưởng dụng đầu tiên thì quyền hưởng dụng tài sản mới chấm dứt. Ví dụ: Viết di chúc để lại nhà đất cho con (nhưng con còn nhỏ) nên giao “Quyền hưởng dụng” cho cô ruột đến hết đời để quản lý nhà cửa cho con. Trường hợp bạn nêu hai bên đã tự nguyện thỏa thuận thời hạn hưởng dụng là 10 năm đối với vườn cây, nếu không có thỏa thuận nào khác về thời hạn thì bạn đành phải chờ thêm cho thời gian đủ 10 năm vậy!

Tiến sĩ - Luật gia Lê Xuân Thân