Sau thời gian anh trai qua đời, chị dâu tôi kết hôn với người khác. Nay các cháu phân chia tài sản của người cha (ông không có di chúc). Có người nói mẹ các cháu cũng được hưởng một phần. Xin cho biết việc này đúng, sai thế nào?
Hỏi: Sau thời gian anh trai qua đời, chị dâu tôi kết hôn với người khác. Nay các cháu phân chia tài sản của người cha (ông không có di chúc). Có người nói mẹ các cháu cũng được hưởng một phần. Xin cho biết việc này đúng, sai thế nào?
Nguyệt Nhật (xã Diên Lâm, huyện Diên Khánh)
Trả lời: Với quy định pháp luật về thừa kế (thể hiện trong Bộ luật Dân sự), người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. (Trường hợp tòa án tuyên bố một người là đã chết thì thời điểm mở thừa kế là ngày được tòa án xác định).
Với trường hợp bạn đề cập, tại thời điểm anh của bạn chết (thời điểm mở thừa kế) thì chị dâu đang là vợ của anh ấy. Do đó chị ấy được xác định là người thừa kế, cùng với những người thừa kế cùng hàng thừa kế thứ nhất, là cha, mẹ và các con của anh ấy (kể cả cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi nếu có). Pháp luật thừa kế cũng ghi nhận: Người đang là vợ hoặc chồng của một người tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản.
Pháp luật quy định trường hợp người không được quyền hưởng di sản, gồm:
a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Những người này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.
Luật sư Nguyễn Thiện Hùng
