Tôi nghe nói việc thừa kế tài sản của người chết để lại phải theo các hàng thừa kế. Xin cho biết hàng thừa kế là thế nào và cách thức phân chia ra sao?
- Hỏi: Tôi nghe nói việc thừa kế tài sản của người chết để lại phải theo các hàng thừa kế. Xin cho biết hàng thừa kế là thế nào và cách thức phân chia ra sao?
Phạm Đình Khôi (Suối Cát, Cam Lâm, Khánh Hòa)
- Ý kiến tư vấn: Nói chung, khi người chết mà không có di chúc định đoạt tài sản của mình thì tài sản được để lại cho người thừa kế theo pháp luật.
Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo một thứ tự, gọi là các hàng thừa kế, cụ thể:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: Cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Về nguyên tắc hưởng thừa kế: Những người thừa kế trong cùng một hàng thừa kế thì được hưởng phần di sản bằng nhau. Khi có người thừa kế ở hàng thứ nhất thì chỉ những người này được hưởng thừa kế. Trong trường hợp không có người thừa kế ở hàng thứ nhất thì những người hàng thứ hai được hưởng; nếu hàng thứ nhất và thứ hai đều không có thì mới đến hàng thứ ba. Nói “không có người thừa kế” ở một hàng nào đó, được hiểu là những người thừa kế này đã chết hoặc họ không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản theo quy định của pháp luật hoặc họ từ chối nhận di sản.
Ngoài việc người chết không để lại di chúc, thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng khi có di chúc, nhưng thuộc vào các trường hợp sau:
a) Di chúc không hợp pháp.
b) Những người thừa kế theo di chúc đều chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế.
c) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản theo quy định của pháp luật hoặc từ chối quyền nhận di sản.
Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản không được định đoạt trong di chúc; phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật; phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối quyền nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; phần di sản có liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng cơ quan, tổ chức này đã không còn vào thời điểm mở thừa kế.
Luật sư Nguyễn Thiện Hùng
