Vụ án 6 đối tượng ở xã Ninh Thượng, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) cưỡng đoạt tài sản sẽ chẳng đáng nói nếu 1 đối tượng không bị quy kết bỏ trốn và trở thành yếu tố khiến bị cáo này không được hưởng án treo.
Vụ án 6 đối tượng ở xã Ninh Thượng, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa) cưỡng đoạt tài sản sẽ chẳng đáng nói nếu 1 đối tượng không bị quy kết bỏ trốn và trở thành yếu tố khiến bị cáo này không được hưởng án treo.
Cùng đi siết nợ, kẻ giúp sức lãnh án giam
Vợ chồng ông bà N.T.N.N - N.T.H vay 4 triệu đồng của Võ Thành Nam (sinh năm - SN 1985). Tối 3-2-2016, trong khi nhậu tất niên, Nam rủ 6 bạn cùng thôn là Trần Kiếm Hiệp (SN 1991), Lê Quốc Tín (SN 1989), Bùi Văn Lành (SN 1993), Lê Minh Kha (SN 1993) và Bùi Văn Trọng (SN 1987) đi đòi nợ. Khi cả nhóm đến nơi đòi, bà N. chưa có tiền trả nên khất, hẹn để chồng về giải quyết. Tuy nhiên, Nam không đồng ý và chửi bới, đe dọa dọn hết tài sản trong nhà bà này. Sau đó, Nam được cả nhóm giúp sức ngăn cản mẹ con bà N. để lấy đi 1 ti vi và 1 xe máy (tổng giá trị gần 21 triệu đồng). Sau khi cả nhóm ra về, mẹ của Nam biết chuyện nên đã sai người lập tức mang trả lại tài sản cho ông bà N. - H.
Ngày 22-11-2016, Tòa án nhân dân (TAND) thị xã Ninh Hòa tuyên án 5 bị cáo: Nam, Kha, Hiệp, Tín, Lành về tội cưỡng đoạt tài sản. Theo đó, cả 5 bị cáo đều được hưởng án treo (Nam, Kha cùng mức 1 năm tù treo, 3 bị cáo còn lại cùng mức 9 tháng tù treo). Án đã có hiệu lực pháp luật. Riêng Trọng, bản án nêu rõ, trong giai đoạn truy tố, Trọng đã bỏ trốn nên Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) thị xã Ninh Hòa đã ra quyết định tạm đình chỉ vụ án đối với Trọng, khi nào bắt được sẽ xử lý sau.
Ngày 9-12-2016, TAND thị xã Ninh Hòa xét xử bị cáo Trọng về tội cưỡng đoạt tài sản và nhận định: Trong quá trình truy tố, bị cáo đã bỏ trốn, gây khó khăn cho cơ quan tiến hành tố tụng, do đó cần xử phạt bị cáo mức án nghiêm khắc tương xứng với hành vi phạm tội của bị cáo, cụ thể là 9 tháng tù giam. Bị cáo Trọng đã kháng cáo xin hưởng án treo.
Không có căn cứ xác định bỏ trốn
Sáng 10-3, tại phiên tòa xét xử phúc thẩm, đại diện VKSND tỉnh phân tích, cấp sơ thẩm nhận định Trọng bỏ trốn là không đúng, bởi ngày 29-9-2016, khi VKSND thị xã Ninh Hòa gửi giấy triệu tập Trọng đến nhận cáo trạng, Trọng đang đi biển. Ngày 30-9-2016, Trọng không tới nhận cáo trạng như yêu cầu, cơ quan này đã xuống địa phương xác minh. Hồ sơ thể hiện có xác nhận của địa phương là Trọng đang đi biển. Tuy nhiên, cũng trong ngày 30-9-2016, VKSND thị xã Ninh Hòa đã yêu cầu và ngay ngày này, cơ quan điều tra ra quyết định truy nã. Điều này không đúng quy định của pháp luật. Việc tòa cấp sơ thẩm áp dụng tình tiết bị can bỏ trốn, bị truy nã trong trường hợp này là không đúng, gây bất lợi cho Trọng. Ngoài ra, bị cáo phạm tội lần đầu; có nơi ở rõ ràng; gia đình có công với cách mạng; hoàn cảnh khó khăn, là lao động chính trong nhà; vai trò của Trọng trong vụ án này chỉ là giúp sức… Vì vậy, đề nghị cấp phúc thẩm chấp nhận kháng cáo, cho bị cáo được hưởng án treo.
Luật sư bào chữa cho bị cáo Trọng cũng đồng tình với quan điểm của đại diện VKSND tỉnh và nhấn mạnh: Theo Điều 161 Bộ luật Tố tụng hình sự, khi bị can trốn hoặc không biết bị can đang ở đâu thì cơ quan điều tra phải ra quyết định truy nã bị can. Tuy nhiên, biên bản xác minh của Công an xã Ninh Thượng ngày 30-9-2016 đã nêu rõ: Hiện nay, bị can không có mặt tại địa phương, đang đi biển đánh bắt cá, không liên lạc được. Ngoài ra, tất cả kết luận điều tra, cáo trạng đều xác định nghề nghiệp của Trọng là làm biển. Giấy triệu tập của VKSND thị xã Ninh Hòa ngày 29-9-2016 yêu cầu Trọng phải có mặt đúng 8 giờ ngày 30-9-2016 để nhận cáo trạng. Như vậy, nhiều nhất Trọng chỉ có 24 giờ để đến nhận cáo trạng và điều này không phù hợp với một người đang đi biển. Cấp sơ thẩm đã nhận định, Trọng có vai trò hỗ trợ, giúp sức Nam để thực hiện hành vi uy hiếp về tinh thần nhằm chiếm đoạt tài sản của ông bà N. - H., nhưng trong khi cả 5 bị cáo, gồm cả chủ mưu, đều được hưởng án treo, thì Trọng lại lãnh án tù giam, chỉ vì xác định Trọng bỏ trốn, bị truy nã.
Tòa cấp phúc thẩm nhận định, việc xác định Trọng bỏ trốn là không có căn cứ nên chấp nhận kháng cáo, cho Trọng hưởng 9 tháng tù treo. Đây là phán quyết vừa có lý, vừa có tình. Có thể nói, ở vụ án này, may mắn là Trọng đã kháng cáo, để cấp phúc thẩm có thể xem xét. Bởi thực tế, vụ án này không có kháng nghị, người bị hại cũng không kháng cáo. Như vậy, nếu bị cáo Trọng cũng không kháng cáo, theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự, bản án sơ thẩm xét xử Trọng sẽ có hiệu lực pháp luật khi hết thời hạn kháng cáo, Trọng sẽ phải chấp hành án tù giam. Và có lẽ vụ án chỉ được xem xét qua công tác kiểm tra việc xét xử án ở cấp huyện theo định kỳ của TAND tỉnh. Khi đó, Trọng đã phải chấp hành án tù giam. Vụ án này cần được rút kinh nghiệm.
N.V
