Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 đã sửa đổi tên gọi Điều 88 BLHS năm 1999 quy định về "Tội tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam" thành "Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam" (Điều 117).
Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 đã sửa đổi tên gọi Điều 88 BLHS năm 1999 quy định về “Tội tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” thành “Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” (Điều 117).
Để bảo đảm tính khoa học và chặt chẽ về nội dung điều luật, áp dụng thống nhất, tránh bỏ sót hành vi phạm tội, BLHS năm 2015 đã sửa tên điều Điều 88 BLHS năm 1999 thành “Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” (Điều 117 BLHS năm 2015).
Việc điều tra, xử lý số đối tượng phạm tội tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam đã góp phần bảo vệ Nhà nước, nhân dân và chế độ, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
Vẫn còn bất cập
Thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” theo quy định tại Điều 88 BLHS năm 1999 đã gặp nhiều khó khăn, bất cập. Ngoài hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước, các đối tượng có hành vi chống Nhà nước còn có hành vi chống Đảng Cộng sản Việt Nam. Việc tuyên truyền chống Đảng Cộng sản Việt Nam chính là hành vi làm mất uy tín, làm suy yếu lực lượng lãnh đạo Nhà nước, làm mất lòng tin của nhân dân đối với Đảng; tuyên truyền với nội dung chống Đảng Cộng sản Việt Nam.
Đã có ý kiến cho rằng, Điều 88 BLHS năm 1999 và Điều 117 BLHS năm 2015 chỉ quy định về hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam mà chưa quy định về hành vi tuyên truyền chống Đảng Cộng sản Việt Nam là chưa đầy đủ. Vấn đề này gây khó khăn cho công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm an ninh quốc gia.
Chuẩn bị phạm tội bị xử lý hình sự
BLHS năm 2015 đã bổ sung quy định về trường hợp chuẩn bị phạm tội “Người chuẩn bị phạm tội này thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm” (Khoản 3 Điều 117).
Theo Điều 88 BLHS năm 1999 hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm này là tuyên truyền, làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hóa phẩm có nội dung chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam, nay theo Điều 117 BLHS năm 2015, hành vi thuộc mặt khách quan của tội phạm này là làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam (xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân; bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân; gây chiến tranh tâm lý). Khoản 1 Điều 117 BLHS năm 2015 quy định hình phạt tù từ 5 năm đến 12 năm.
Khoản 2 Điều 117 quy định “phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm”. Tuy nhiên, thế nào là “phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng”, cho đến nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào hướng dẫn, gây khó khăn cho thực tiễn áp dụng pháp luật.
Việc sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch của điều luật, quy định đầy đủ hơn loại hành vi phạm tội xảy ra trên thực tế là cần thiết, không để các thế lực thù địch lợi dụng chống Đảng và Nhà nước, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm an ninh quốc gia.
Quốc hội hiện nay đang thảo luận, xem xét đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015. Để khắc phục những hạn chế, bất cập của điều luật trên, chúng tôi đề nghị bổ sung khoản 1 và khoản 2 Điều 117, cần bổ sung hoặc giải thích rõ hành vi tuyên truyền chống Đảng Cộng sản Việt Nam là cấu thành tội này? Cần quy định cụ thể thế nào là “phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng”.
Trong trường hợp Luật sửa đổi bổ sung BLHS năm 2015 vẫn giữ nguyên Điều 117, thiết nghĩ Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao cần kịp thời ban hành văn bản giải thích, hướng dẫn việc áp dụng pháp luật thống nhất theo quy định tại Khoản 2, Điều 74 của Hiến pháp năm 2013 và Điểm b, Khoản 2, Điều 22 Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014.
ĐẠI HƯNG
“Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam” (Điều 117 BLHS năm 2015)
1. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam, thì bị phạt tù từ 5 năm đến 12 năm:
a) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;
b) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân;
c) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý.
2. Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
