09:07, 05/07/2016

Không thể buộc thi hành án thay cho người khác

Cách đây hơn 3 năm, Báo Khánh  Hòa có đăng bài "Kết thúc vụ tranh chấp hợp đồng đặt cọc bán nhà 21 Nguyễn Thiện Thuật - Nha Trang: Sẽ khó khăn trong việc thi hành án" phản ánh vụ kiện dân sự kéo dài 4 năm (từ năm 2008 đến 2012)

Cách đây hơn 3 năm, Báo Khánh  Hòa có đăng bài “Kết thúc vụ tranh chấp hợp đồng đặt cọc bán nhà 21 Nguyễn Thiện Thuật - Nha Trang: Sẽ khó khăn trong việc thi hành án” phản ánh vụ kiện dân sự kéo dài 4 năm (từ năm 2008 đến 2012), qua 8 lần xét xử mới kết thúc, nhiều khả năng cho thấy việc thi hành án sẽ rất khó khăn, tiếp tục kéo dài. (http://www.baokhanhhoa.com.vn/phap-luat/201208/ket-thuc-vu-an-tranh-chap-hop-dong-dat-coc-ban-nha-21-nguyen-thien-thuat-nha-trang-se-kho-khan-trong-viec-thi-hanh-an-2175605)
 
Đúng như nội dung bài báo nêu. Từ ngày có bản án phúc thẩm đến nay  đã 4 năm, việc thi hành án vẫn chưa kết thúc. Trong đó, có liên quan đến việc thi hành nghĩa vụ liên đới gặp nhiều vướng mắc, bất cập từ giai đoạn xét xử đến giai đoạn thi hành án. Cơ quan thi hành án dân sự phải yêu cầu tòa án giải thích bản án để có căn cứ gỡ… rối!
 
Rối nghĩa vụ liên đới !
 
Mới đây, TAND tỉnh có văn bản trả lời Chi cục Thi hành án dân sự TP. Nha Trang về việc giải thích bản án phúc thẩm. Theo tòa, trường hợp 5 người con ông Hải phải thực hiện nghĩa vụ người chết để lại trong phạm vi di sản do người chết để lại theo quy định tại Điều 637 Bộ luật Dân sự. Như vậy, 5 người con ông Hải không phải có nghĩa vụ liên đới thanh toán các khoản tiền vàng mà người khác có nghĩa vụ thi hành. 
Theo đơn khởi kiện của ông Quách Đình Lực: Ngày 31-8-1998, ông Lực và các ông, bà: Vương Đình Hải, Vương Thị Tỵ, Vương Thị Nhung, Vương Thị Ngọ thỏa thuận với nhau về việc mua bán nhà 21 Nguyễn Thiện Thuật với số tiền đặt cọc 50 lượng vàng 99,99%. Khi đặt cọc, hai bên thống nhất đợi đến khi tòa án giải quyết xong vụ kiện tranh chấp di sản thừa kế căn nhà nói trên thì bên bán có trách nhiệm báo cho bên mua làm thủ tục mua bán. Do ông Hải đã chết (Tòa tuyên cho các con ông Hải được quyền sở hữu căn nhà này) nên bên bán không thể thực hiện việc bán nhà theo thỏa thuận. Ông Lực yêu cầu bà Tỵ, bà Ngọ và bà Nhung phải hoàn lại 50 lượng vàng đặt cọc. Tháng 2-2008, Tòa án nhân dân (TAND) TP. Nha Trang thụ lý vụ kiện này.
 
Các bị đơn đều đồng ý trả lại vàng đã nhận cho nguyên đơn. Nhưng do số vàng đặt cọc đã được phân chia cho bà Tỵ 10,5 lượng, bà Ngọ 5 lượng, ông Hải 34,5 lượng nên các bị đơn đề nghị giải quyết theo hướng ai nhận bao nhiêu thì trả bấy nhiêu; ông Hải chết, các con của ông Hải có nghĩa vụ phải trả thay.
 
Từ năm 2008 đến năm 2010, TAND TP. Nha Trang đã 3 lần xét xử sơ thẩm nhưng đều bị TAND tỉnh xử phúc thẩm hủy án do có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng (không đưa những người thừa kế của ông Hải cùng thực hiện nghĩa vụ trả vàng đặt cọc) để xem xét trách nhiệm liên đới của họ trong phạm vi tài sản mà họ được hưởng từ ông Hải.  
 
Đến tháng 7-2012, vụ kiện mới kết thúc bằng bản án phúc thẩm lần thứ tư, đã quyết định: Buộc các ông, bà: Tỵ, Ngọ, Nhung và 5 người con ông Hải là: Vương Đình Hiển, Vương Thị Thùy Trang, Vương Đình Bảo Trâm, Vương Đình Quốc Thái, Vương Đình Quốc Bảo phải có nghĩa vụ liên đới hoàn trả cho ông Quách Đình Lực 50 lượng vàng 99.99%. Cụ thể: bà Vương Thị Tỵ phải trả cho ông Lực 18,22 lượng vàng; bà Vương Thị Nhung phải hoàn trả cho ông Lực 12,72 lượng; 5 con ông Vương Đình Hải có tên trên, mỗi người phải hoàn trả cho ông Lực 2 lượng 2,7 chỉ vàng. Án phúc thẩm nhận định về nghĩa vụ của 5 người con ông Hải như sau: “Theo quy định tại Điều 637 Bộ luật Dân sự thì các con của ông Hải phải thực hiện nghĩa vụ dân sự của ông Hải để lại tương ứng với phần tài sản được nhận là 193 triệu đồng tương đương 11 lượng vàng 3 chỉ 4 phân vàng 99.9%, nên 5 người con ông Hải mỗi người phải thanh toán cho ông Lực là 2 lượng 2,7 chỉ vàng 99.9%”.
 
Không phải thi hành thay cho người khác
 
Quá trình thi hành án, 5 người con ông Hải đã thanh toán xong phần nghĩa vụ cụ thể của mình theo bản án. Tổng số vàng còn lại các bà: Tỵ, Ngọ, Nhung chưa thi hành, phải tiếp tục thi hành án là 23 lượng 5,4 chỉ vàng. Thi hành án dân sự chưa có quyết định kết thúc thi hành án đối với 5 người con ông Hải vì có vướng mắc về nghĩa vụ liên đới. Chi cục Thi hành án dân sự TP. Nha Trang yêu cầu TAND tỉnh giải thích nội dung nghĩa vụ liên đới của các con ông Hải với các bà Tỵ, Ngọ, Nhung. Yêu cầu giải thích những người con ông Hải có còn phải liên đới thanh toán số vàng còn trên 23 lượng vàng cho ông Lực hay không?
 
Thực tiễn có nhiều trường hợp người phải thi hành đã thi hành xong nghĩa vụ cụ thể của mình, nhưng cơ quan thi hành án dân sự buộc phải thi hành thay cho nghĩa vụ liên đới của người khác với lý do thực hiện theo khoản 3 Điều 5 Thông tư liên tịch số 14/2010/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 26-7-2010. Việc buộc phải thi hành án thay cho nghĩa vụ của người khác đã dẫn đến khiếu nại gay gắt trong thi hành án. Đến nay, Luật Thi hành án dân sự 2014 và Nghị định 62/2015 đã có hiệu lực không quy định cụ thể và vẫn chưa có văn bản hướng dẫn chính thức của cơ quan có thẩm quyền về thi hành nghĩa vụ liên  đới.
 

“Trích Khoản 3 điều 5 Thông tư 14

Thi hành án đối với nghĩa vụ liên đới
 
“3. Nếu người có nghĩa vụ liên đới không có điều kiện thi hành án, thì cơ quan thi hành án yêu cầu những người có điều kiện thi hành án thực hiện thay phần nghĩa vụ của người đó. Người đã thực hiện thay phần nghĩa vụ thi hành án có quyền yêu cầu người có nghĩa vụ liên đới khác thanh toán lại phần nghĩa vụ mà người đó đã thực hiện thay cho họ theo quy định tại Điều 298 của Bộ luật Dân sự”.

 
ĐẠI HƯNG