Một thửa đất đã sử dụng ổn định gần 60 năm, tự dưng bị người khác khởi kiện tranh chấp. Nguyên nhân của sự "bất thường" này xuất phát từ việc chính quyền lấy đất cấp cho người khác mà người đang sử dụng không hề hay biết...
Một thửa đất đã sử dụng ổn định gần 60 năm, tự dưng bị người khác khởi kiện tranh chấp. Nguyên nhân của sự “bất thường” này xuất phát từ việc chính quyền lấy đất cấp cho người khác mà người đang sử dụng không hề hay biết...
Bỗng nhiên mất đất
Theo bà Nguyễn Thị Ngo (trú thôn Phú Vinh, xã Vĩnh Thạnh, TP. Nha Trang), năm 1958 gia đình bà có sang nhượng một thửa đất tọa lạc tại thôn Phú Vinh với diện tích 1 mẫu, 5 sào. Việc sang nhượng này được Hội đồng Hương chính xã Vĩnh Thạnh lúc bấy giờ chứng thực. Năm 1997, gia đình bà được cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho phần đất đang sử dụng. Tuy nhiên, do không để ý nên bà đã không hề hay biết, diện tích đất ghi trong GCN không đủ so với diện tích thực tế. Bên cạnh đó, mảnh đất này nằm gần bờ sông thời gian qua thường xuyên bị sạt lở nên diện tích đất thực tế hiện còn lại rất ít.
Sau khi được cấp GCNQSDĐ, gia đình bà Ngo rào lại toàn bộ diện tích đất để cải tạo thành đất trồng cây ăn quả. Năm 2009, ông Nguyễn Thành Đô (trú xã Vĩnh Ngọc, TP. Nha Trang) đến phá cây cối và hàng rào trên mảnh vườn của gia đình bà để đòi đất. Lúc này gia đình bà mới biết, một phần đất của gia đình bà đã được chính quyền cấp cho ông Bùi Văn Mây (người cùng địa phương) từ năm 1997. Sau đó ông Mây đã sang nhượng toàn bộ diện tích đất được cấp cho ông Đô.
Sử dụng đất gần 60 năm, nay đất lại bị cấp cho người khác khiến cho bà Ngo rất bức xúc. Anh Phan Văn Thuần (con trai bà Ngo) bất bình: “Từ năm 1958 đến nay, gia đình tôi là người trực tiếp quản lý sử dụng công khai toàn bộ diện tích đất, liên tục trồng cây và có công trình, giếng nước gắn liền. Toàn bộ diện tích đất này không bị thu hồi bởi bất cứ quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền. UBND xã Vĩnh Thạnh cũng xác nhận tôi là người quản lý sử dụng đất liên tục, ổn định. Mãi đến khi xảy ra tranh chấp, mẹ tôi mới phát hiện một phần diện tích đất của gia đình đã và đang sử dụng (555m2 thuộc thửa 387 tờ bản đồ số 2a) không hiểu sao lại được cấp cho ông Bùi Văn Mây, và bà Bùi Thị Thơm vào năm 1997. Trên thực tế, ông Mây, bà Thơm không sử dụng đất một ngày nào. Sau 10 năm được cấp GCN, ông Mây, bà Thơm lại ký chuyển nhượng cho ông Nguyễn Thành Đô. Từ năm 2008 đến nay, ông Đô, bà Nhân cũng chỉ là người sử dụng đất trên... giấy! Đây là điều hết sức vô lý”.
Cần phải giải quyết hành chính
Cán bộ UBND xã Vĩnh Thạnh khi được hỏi cũng cho biết đây là việc làm của những cán bộ khóa trước nên bây giờ không ai nắm rõ. Đã có khá nhiều cán bộ đương nhiệm không đồng tình với những việc làm liên quan đến đất đai của cán bộ những nhiệm kỳ trước. Có một điều khó hiểu, tuy ông Mây được cấp GCNQSDĐ nhưng chưa hề canh tác một ngày, 12 năm sau mới quay lại đòi đất? Bên cạnh đó, việc ông Mây sang nhượng cho ông Đô, chính quyền địa phương cũng không hề hay biết. Dù ông Đô hiện đã được UBND TP. Nha Trang cấp sổ, song tất cả các giấy tờ địa chính của địa phương lại không thể hiện điều này.
Khi tranh chấp xảy ra, gia đình bà Ngo đã liên tiếp gửi đơn khiếu nại lên nhiều cấp để đề nghị hủy GCNSDĐ của vợ chồng ông Mây, bà Thơm. Hiện gia đình bà Ngo đã gửi đơn tới Thanh tra tỉnh để được xem xét vụ việc. Ông Nguyễn Văn Độ - Trưởng phòng Tiếp công dân và xử lý đơn - Thanh tra tỉnh cho biết: “Chúng tôi đã nhận được đơn của ông Phan Văn Thuần. Sau khi xem xét, Thanh tra tỉnh đã chuyển đơn này đến Chủ tịch UBND TP. Nha Trang để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật. Nếu UBND TP. Nha Trang không giải quyết dứt điểm, Thanh tra tỉnh sẽ vào cuộc để làm rõ vấn đề này”. Vậy nhưng trong khi giải quyết hành chính chưa dứt điểm, ông Nguyễn Thành Đô đã gửi đơn khởi kiện tranh chấp QSDĐ tới Tòa án nhân dân (TAND) TP. Nha Trang.
 |
| Phần đất đang xảy ra tranh chấp, khiếu nại. |
Xét thấy việc ông Mây, bà Thơm được cấp GCN không có căn cứ vì đất của gia đình bà Ngo là đất có chủ quyền hợp lệ và đang sử dụng, Nhà nước không có quyết định thu hồi để giao cho người khác. Do đó, gia đình bà Ngo đã làm đơn đề nghị TAND TP. Nha Trang ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ kiện dân sự nói trên để chờ kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính có liên quan đế việc cấp GCNQSDSDĐ trái pháp luật cho bị đơn và người liên quan.
Xung quanh vụ việc trên, luật sư Nguyễn Hồng Hà - Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Khánh Hòa cho biết: “Trong vụ kiện này, bị đơn vừa có đơn yêu cầu Tòa án giải quyết việc hủy quyết định trái pháp luật, đồng thời cũng có đơn khiếu nại, tố cáo đối việc cấp GCN trái pháp luật. Để không chồng chéo về thẩm quyền khiếu nại và khởi kiện cùng về một vụ việc, Thông tư liên tịch 01/2014 của TAND Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao và Bộ Tư pháp đã quy định người dân được quyền lựa chọn hình thức giải quyết. Theo đó, bị đơn tiếp tục con đường khiếu nại hành chính mà việc giải quyến khiếu nại, tố cáo này có ảnh hưởng trực tiếp đến việc giải quyết vụ việc dân sự Tòa án đang xem xét, Tòa án sẽ căn cứ khoản 4 Điều 189 Bộ Luật Tố tụng dân sự để ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ việc dân sự; chờ kết quả giải quyết khiếu nại hoặc kết quả giải quyết vụ án hành chính đối với quyết định cá biệt đó”.
Đình Lâm
Đương sự có thể khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính
Ngày 6-1-2014, Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng Kiểm sát nhân dân Tối cao, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư liên tịch số 01/2014 hướng dẫn thi hành Điều 32a Bộ Luật Tố tụng dân sự (có hiệu lực kể từ ngày 3-3-2014). Trong quá trình giải quyết vụ kiện dân sự, có đương sự (nguyên đơn, bị đơn hoặc người có quyền lợi liên quan) phát hiện việc cấp GCN quyền sở hữu nhà ở và QSDĐ trái pháp luật cho người khác, xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp của mình (cấp không đúng thẩm quyền, cấp không đúng đối tượng, việc đăng ký cấp chứng nhận do việc đăng ký, cung cấp di chúc giả, biên bản thừa kế thiếu người thừa kế...), đương sự có quyền yêu cầu khiếu nại hoặc khởi kiện vụ án hành chính. Theo đó, yêu cầu hủy GCN, hoặc yêu cầu Tòa án xem xét giải quyết hủy GCN được cấp trái pháp luật trong cùng vụ kiện dân sự. Tòa án dân sự được quyền hủy quyết định trái luật mà không áp dụng quy định thời hiệu trong tố tụng hành chính; đương sự không phải nộp tạm ứng án phí và cũng không phải chịu án phí đối với yêu cầu hủy quyết định cá biệt rõ ràng trái pháp luật đó.
P.V
