Cùng quẫn vì huê hụi

Từ cuối năm 2012 đến nay, trên địa bàn TP. Nha Trang liên tiếp xảy ra 2 vụ vỡ hụi với số tiền gần chục tỷ đồng và hàng trăm chỉ vàng. Khi các cơ quan chức năng chưa vào cuộc,....

Từ cuối năm 2012 đến nay, trên địa bàn TP. Nha Trang liên tiếp xảy ra 2 vụ vỡ hụi với số tiền gần chục tỷ đồng và hàng trăm chỉ vàng. Khi các cơ quan chức năng chưa vào cuộc, các chủ hụi đã tẩu tán tài sản rồi nhanh chân bỏ trốn, để lại những món nợ lớn cho các hụi viên, khiến không ít gia đình lâm vào cảnh cùng quẫn.

Ảm đạm xóm chài

Từ cuối tháng 3, sau khi chủ hụi Nguyễn Thị Thanh (tổ 6 Hà Ra, phường Vĩnh Phước, TP. Nha Trang) bỏ trốn khỏi địa phương, không khí ảm đạm đã bao trùm cả khu dân cư Hà Ra vốn từng đông đúc huyên náo; cả khu chợ Hiền Nhi cũng trầm lắng. Bởi lẽ, chỉ riêng tổ 5 và tổ 6 Hà Ra đã có gần 50 người dân là hụi viên của bà Thanh, trong đó, có không ít người sinh sống bằng việc buôn thúng bán bưng ở khu chợ nhỏ này. Bà Hồ Thị Nhanh (tổ 5 Hà Ra) - tiểu thương chợ Hiền Nhi bức xúc: “Tôi làm nghề buôn bán cá ở chợ này đã nhiều năm. Do nhà bị dột nát nên từ tháng 7-2011, tôi chơi hụi của bà Thanh, định hè này sẽ hốt để sửa nhà. Vậy mà, tôi chưa kịp hốt thì bà ấy đã bỏ trốn, “xù” của tôi 221 triệu đồng và 15 chỉ vàng”. Ông Cao Văn Long (161/22 đường 2-4) cũng nói trong nghẹn ngào: “Hai vợ chồng già dựa vào cái quán nhỏ sinh sống, nuôi đứa con bị bệnh tâm thần. Nhà tôi trong diện sắp bị giải tỏa nên mấy năm nay, vợ chồng tích cóp tiền để xây nhà khi đến nơi ở mới. Do chưa dùng đến, toàn bộ số tiền tiết kiệm đã được vợ tôi mua vàng đóng hụi cho bà Thanh, tổng cộng 14 chỉ. Khi chủ hụi bỏ trốn, vợ tôi sốc quá nên bị tai biến mạch máu não nằm liệt giường. Hiện nay, một mình tôi phải chăm sóc cả vợ và con bệnh tật, đã thế còn phải mang nợ hơn 50 triệu đồng vay để chữa bệnh cho bà ấy”.

Việc giao nhận tiền hụi chủ yếu do con hụi ghi lại, không có chữ ký của chủ hụi.

Việc chủ hụi giật tiền đã đẩy gia đình nhiều con hụi vào cảnh cùng quẫn. Trong số những con hụi của bà Thanh mà chúng tôi gặp, đáng thương nhất là trường hợp chị Đỗ Thị Hà, ở tổ 6 Hà Ra. “Vợ chồng tôi đều không biết chữ nên dù kinh tế khó khăn vẫn quyết tâm nuôi 3 đứa con ăn học. Năm ngoái, chồng tôi đi biển gặp nạn, qua đời. Thấy tôi đi rửa chén thuê không đủ nuôi gia đình, đứa con thứ 2 đang học lớp 9 phải nghỉ học đi bán vé số để giúp mẹ. Tuy khó khăn nhưng tôi cũng ráng tiết kiệm để chơi hụi mong có tiền dành dụm sau này cho đứa lớn học đại học. Vậy mà bà Thanh nỡ “xù” của tôi 14 triệu đồng” - nói đến đây, chị Hà òa khóc.

Chị Đỗ Thị Hà òa khóc khi nói về việc bị bà Th. giật tiền hụi.

Ngày 16-5, gần 50 người dân thuộc tổ 5 và tổ 6 Hà Ra đã tụ tập tại hội trường khóm Hà Ra để cung cấp thông tin cho phóng viên, trong đó có cả ông Nguyễn Mười - Bí thư Chi bộ tổ 7 Hà Ra. Gia đình ông cũng trong tình cảnh tương tự. Ông Mười cho biết: “Toàn bộ khu dân cư khóm Hà Ra nằm trong diện giải tỏa để xây dựng bờ kè sông Cái. Người dân nơi đây kinh tế không được khá giả. Những người bị bà Thanh giật hụi đều có chung mục đích chơi hụi để tiết kiệm tiền chuẩn bị xây nhà khi tái định cư hoặc mua sắm, sửa sang ngư lưới cụ đi biển. Vì thế, sau khi bà Thanh giật hụi rồi bỏ trốn khỏi địa phương, những người bị mất tiền đều có tâm lý hoang mang, bức xúc, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và việc làm của họ. Vợ tôi cũng chơi hụi của bà Thanh với mục đích tiết kiệm để mai mốt xây nhà, bà ấy đã đóng cho bà Thanh tổng cộng 340 triệu đồng và 14 chỉ vàng. Nhưng chưa hốt được đồng nào thì chủ hụi đã bỏ trốn”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, bà Thanh làm chủ hụi đã nhiều năm. Trước đây, khi còn tổ chức những dây hụi nhỏ, bà Thanh chung chi cho các con hụi rất sòng phẳng, vì thế, đã tạo được lòng tin của nhiều người. Khoảng 2 năm nay, bà ấy bắt đầu tổ chức những dây hụi lớn với số tiền đóng lên đến cả triệu đồng hoặc 1 chỉ vàng/đầu hụi (mỗi tháng đóng 1 lần). Trong thời gian này, nhiều người muốn hốt nhưng chủ hụi cứ khất lần khất lượt nên không thể hốt được. Vì thế, nhiều người cho rằng, bà Thanh đã lập nên những dây hụi “ma” để lấy cớ lừa đảo chiếm đoạt tài sản của họ. Hiện tại, trong những người tố cáo bà Thanh lừa đảo chiếm đoạt tài sản, người nhiều nhất lên hơn 1 tỷ đồng, người ít cũng hơn chục triệu đồng. Theo đơn tố cáo của gần 50 người dân ở khóm Hà Ra, bà Thanh đã chiếm đoạt của họ tổng cộng hơn 4 tỷ đồng và 279 chỉ vàng.

Nhiều người buôn bán nhỏ ở chợ Hiền Nhi cũng bị bà Th. “xù” tiền hụi.

Chủ hụi tiền tỷ làm nghề… mò ốc

Trong khi chủ hụi Nguyễn Thị Thanh có nhà cửa đàng hoàng, làm ăn buôn bán và uy tín nhiều năm, thì ngược lại, chủ hụi Nguyễn Thị Kim Tuyền (phường Phước Long, TP. Nha Trang) không có nhà cửa, chỉ kiếm sống bằng nghề mò cua bắt ốc. Thế nhưng, chỉ trong thời gian ngắn, bà Tuyền cũng thu của hàng chục con hụi tổng cộng mấy tỷ đồng, rồi “bốc hơi” khỏi địa phương. Vợ chồng bà Tuyền làm nghề đào phi (một loại sò biển) bán làm thức ăn cho tôm hùm. Không có nhà, 2 năm trước, vợ chồng bà Tuyền được một hộ dân ở đường Phước Long cho ở nhờ trong căn nhà bỏ không. Bỗng chốc, bà  này trở thành chủ hụi. Và cũng không hiểu bằng cách nào, bà này đã tạo được lòng tin để hàng chục người dân địa phương đóng cho mình hàng tỷ đồng. Ngay cả chủ nhà cho ở nhờ cũng bị bà Tuyền xù hơn 600 triệu đồng.

Theo đơn tố cáo của 10 người dân ở phường Phước Long và Vĩnh Trường, trước khi bỏ trốn khỏi địa phương vào cuối năm 2012, với thủ đoạn lập ra nhiều dây hụi “ma”, bà Tuyền đã thu của họ tổng cộng trên dưới 3 tỷ đồng. Dù đã có đơn tố cáo lên cơ quan chức năng, nhưng khi chúng tôi tiếp xúc, tất cả những người đứng tên trong đơn tố cáo đều không dám ra mặt. Vì trước khi bỏ trốn, bà Tuyền và người em trai nghiện ma túy đã thách thức và đe dọa sẽ trả thù những người bị giật tiền nếu tố cáo lên cơ quan chức năng.

Hàng chục người dân đến hội trường khóm Hà Ra để cung cấp thông tin cho phóng viên

Cơ quan nào giải quyết?

Một số người dân trong đường dây hụi của Nguyễn Thị Kim Tuyền cho biết, sau khi bà Tuyền bỏ trốn, họ đã có đơn tố cáo hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bà Tuyền đến cơ quan Công an từ phường đến tỉnh. Ban đầu, họ được Công an TP. Nha Trang hướng dẫn gửi đơn lên Công an tỉnh để giải quyết. Tuy nhiên, sau đó, Công an tỉnh đã có văn bản trả lời, vụ việc mang tính tranh chấp dân sự, đồng thời hướng dẫn họ gửi đơn đến Tòa án nhân dân TP. Nha Trang. Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có cơ quan nào thụ lý giải quyết vụ việc này. Thậm chí, khi phát hiện bà Tuyền đang sinh sống tại tỉnh Gia Lai, một số người dân đã gửi đơn đến Công an tỉnh này nhờ can thiệp, nhưng được Thanh tra của Công an tỉnh Gia Lai trả lời: vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Công an tỉnh Khánh Hòa.

Nhiều người dân ở khóm Hà Ra cho biết, họ cũng đã tố cáo hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bà Nguyễn Thị Thanh lên Công an các cấp của tỉnh. Tuy nhiên đến nay, vẫn chưa có cơ quan nào trả lời về việc giải quyết vụ việc trên.

Trung tá Nguyễn Hồng Kỳ - Phó Trưởng Công an TP. Nha Trang cho biết: “Chúng tôi có nhận được đơn tố cáo của một số người dân về việc bị bà Tuyền chiếm đoạt tài sản. Qua xem xét đơn, chúng tôi đã hướng dẫn họ gửi đơn lên Công an tỉnh để được giải quyết theo thẩm quyền”. Sáng 14-5, trao đổi với Đại tá Trần Ngọc Khánh - Giám đốc Công an tỉnh về 2 vụ giật hụi nói trên, ông Khánh cho biết, cơ quan vẫn chưa nhận được đơn tố cáo của người dân.

 Từ lâu, hụi được người dân tổ chức như là một hình thức đoàn kết tương trợ. Nhưng hiện nay, nó đang bị biến tướng, lợi dụng như một hình thức huy động tín dụng đen. Trong đó, đã có không ít vụ chủ hụi bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi lừa đảo hay lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Những vụ bể hụi vừa được đề cập có dấu hiệu tội phạm hay quan hệ dân sự? Người dân đang mong các cơ quan chức năng sớm vào cuộc xác minh, làm rõ.

NAM ANH