Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa vừa xét xử vụ án hành chính liên quan đến nhà đất tại 25-26 Nguyễn Đình Chiểu (TP. Nha Trang). Phán quyết đã được đưa ra, nhưng về mặt pháp lý, vẫn còn những băn khoăn…
Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Khánh Hòa vừa xét xử vụ án hành chính liên quan đến nhà đất tại 25-26 Nguyễn Đình Chiểu (TP. Nha Trang). Phán quyết đã được đưa ra, nhưng về mặt pháp lý, vẫn còn những băn khoăn…
Vụ việc có thể tóm tắt như sau: Trước đây, vợ chồng bà Phan Thị Len và ông Phạm Xuân Thắng làm việc tại Công ty 18-4 Phú Khánh. Do khó khăn về chỗ ở nên ngày 1-12-1986, gia đình bà Len, ông Thắng được Công ty bố trí ở tại phòng số 1 thuộc khu nhà 25-26 Nguyễn Đình Chiểu. Đến tháng 7-2005, ông bà Len - Thắng có đơn xin giao nhà, đồng thời xin hóa giá nhà theo Nghị định 61/CP. Tháng 11-2005, đơn của ông bà được UBND tỉnh chấp nhận. Theo Quyết định (QĐ) 2534/QĐ-UBND ngày 14-12-2005, bà Len, ông Thắng được mua lại căn nhà 25-26 Nguyễn Đình Chiểu với diện tích xây dựng 132,24m2 trên phần đất 216.76m2 với giá bán hơn 600 triệu đồng. Tuy nhiên, do hoàn cảnh khó khăn nên ông bà Len - Thắng đã làm đơn xin giảm và được UBND tỉnh đồng ý với mức 340 triệu đồng. Hai ông bà đã nộp đủ tiền và tháng 1-2006, được UBND TP. Nha Trang cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (SDĐ) đối với lô đất trên. Năm 2007, ông bà Len - Thắng xây dựng nhà ở. Trong quá trình SDĐ, ông bà đã bán bớt một lô đất hơn 30m2 cho người khác.
Nhưng tháng 6-2008, UBND tỉnh đã ra QĐ 1561/QĐ-UBND hủy QĐ 2534/QĐ-UBND ngày 14-12-2005 về việc đồng ý hóa giá nhà cho bà Len, ông Thắng; đồng thời, Nhà nước sẽ hoàn trả số tiền đã thu của ông bà để lấy lại phần nhà đất đã hóa giá.
Không đồng ý với QĐ này, bà Len, ông Thắng đã kiện ra Tòa. Tại phiên tòa hành chính, Hội đồng xét xử nhận định, vào năm 2001, UBND tỉnh đã sáp nhập Công ty 18-4 và Công ty Khách sạn Hoàng Gia thành Công ty Du lịch Long Phú, trực thuộc Tổng Công ty Khánh Việt. Năm 2003, Tổng Công ty Khánh Việt xin thành lập dự án xây dựng khu chung cư, siêu thị ở 25-26 Nguyễn Đình Chiểu và tháng 2-2005, đã được UBND tỉnh đồng ý. Như vậy, tại thời điểm mà bà Len xin hóa giá nhà, UBND tỉnh đã đồng ý cho Tổng Công ty Khánh Việt lập dự án. Vì thế, việc UBND tỉnh ra QĐ 2534/QĐ-UBND ngày 14-12-2005 là không đúng. Sau này, khi Tổng Công ty Khánh Việt có yêu cầu, UBND tỉnh đã xem xét lại vụ việc và nhận thấy, tại thời điểm năm 2005, phần nhà đất trên đã thuộc quyền quản lý và sử dụng của Công ty Du lịch Long Phú và được UBND tỉnh cho phép lập dự án; nhưng do Sở Xây dựng không lấy ý kiến của cơ quan quản lý và nghiên cứu đầy đủ hồ sơ liên quan, nên đã tham mưu sai cho UBND tỉnh. Do đó, việc UBND tỉnh QĐ hủy QĐ hóa giá nhà đối với ông bà Len - Thắng là đúng pháp luật. Vì thế, Hội đồng xét xử đã bác yêu cầu của bà Len, ông Thắng về việc hủy QĐ 1561/QĐ-UBND của UBND tỉnh.
Theo phán quyết này, yêu cầu của bà Len, ông Thắng bị bác đồng nghĩa với việc Nhà nước sẽ trả lại tiền cho ông bà để lấy lại phần nhà đất trên. Bản thân nội dung bản án không có vấn đề gì. Tuy nhiên, qua vụ việc này nảy sinh vấn đề khác liên quan đến khía cạnh pháp lý. Đúng là UBND tỉnh có quyền ra QĐ hủy bỏ QĐ chưa đúng của mình. Tuy nhiên, hậu quả phát sinh từ QĐ hành chính cần được điều chỉnh bằng luật nào? Như trong vụ việc trên, việc ra QĐ hóa giá nhà đã làm phát sinh quyền sở hữu nhà và quyền SDĐ cho bà Len, ông Thắng. Vấn đề này thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Dân sự. Khi QĐ hành chính bị hủy, quyền sở hữu nhà và quyền SDĐ lại đương nhiên bị mất đi theo quan hệ pháp luật hành chính. Tương tự, khi cơ quan hành chính ra QĐ đề bạt cán bộ, cá nhân đó sẽ được giữ một chức vụ, nhưng khi cho rằng QĐ hành chính đó sai thì việc hủy QĐ đề bạt có đồng nghĩa với miễn chức cán bộ hay phải giải quyết bằng Luật Cán bộ công chức, Luật Tổ chức HĐND và UBND các cấp…? Trường hợp cơ quan hành chính ra QĐ đưa một đối tượng vào trường giáo dưỡng, nếu sau này thấy QĐ sai, việc hủy QĐ đó có đồng nghĩa với việc người đó được tự do ngay lập tức? Và thời gian bị giáo dưỡng trái luật đó giải quyết ra sao? Hoặc cơ quan hành chính cấp giấy chứng nhận đăng ký kết hôn, sau này phát hiện cấp không đúng, nếu hủy giấy đăng ký kết hôn thì có chấm dứt quan hệ hôn nhân không hay phải giải quyết theo Luật Hôn nhân và gia đình?
Khi một QĐ hành chính được đưa ra, hệ quả của nó có thể thuộc những lĩnh vực khác nhau, mỗi lĩnh vực đó lại được điều chỉnh bởi những ngành luật khác nhau. Vậy, khi phát hiện QĐ hành chính ban đầu sai thì việc giải quyết các hệ quả phát sinh sẽ bằng pháp luật hành chính hay pháp luật điều chỉnh lĩnh vực liên quan?
LÊ MINH
