Chuyện kỳ lạ quanh một gói thầu!

Công trình xây dựng bờ kè sông Trà Long ở TP. Cam Ranh có giá trị hơn 100 tỉ đồng, được mời thầu với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước.

Công trình xây dựng bờ kè sông Trà Long ở TP. Cam Ranh có giá trị hơn 100 tỉ đồng, được mời thầu với hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước. Tuy nhiên, khi thời điểm hồ sơ mời thầu được bán ra thì các doanh nghiệp (DN) muốn tham gia dự thầu đã gặp không ít khó khăn trong việc mua hồ sơ…

Những trở ngại đáng ngờ

Trong nhưng ngày bán hồ sơ mời thầu, Trụ sở Ban quản lý các công trình xây dựng TP. Cam Ranh luôn vắng tanh.

Khu vực cầu Trà Long (phường Ba Ngòi) là cửa ngõ quan trọng ở phía Nam trung tâm TP. Cam Ranh. Do đây là nơi có kết cấu địa chất yếu nên những năm qua luôn trong tình trạng có nguy cơ bị sạt lở. Nhằm bảo vệ dân cư sinh sống 2 bên bờ sông Trà Long và tăng cường khả năng chống lũ, góp phần ổn định sản xuất cũng như cuộc sống của người dân nên từ tháng 2-2009, UBND thị xã Cam Ranh (nay là TP. Cam Ranh) đã làm tờ trình gửi UBND tỉnh xin phép tiến hành đầu tư xây dựng Dự án công trình xây dựng bờ kè bảo vệ 2 bên bờ sông Trà Long. Xét thấy đây là một đề nghị cấp thiết và quan trọng, ngày 11-1-2010, UBND tỉnh đã ra Quyết định số 83/QĐ-UBND cho phép UBND TP. Cam Ranh làm chủ đầu tư xây dựng công trình này. Sau một thời gian dài bị gián đoạn, ngày 15-10-2011, thông tin mời thầu công trình này đã được đăng tải trên báo và các trang thông tin điện tử với hình thức đấu thầu rộng rãi trong cả nước. Theo đó, đây là công trình thực hiện bằng ngân sách Nhà nước, có dự toán khoảng 102 tỷ đồng, do Ban Quản lý các công trình xây dựng (BQLCCTXD) TP. Cam Ranh thực hiện việc mời thầu. Hồ sơ mời thầu được bán tại BQLCCTXD TP. Cam Ranh trong giờ làm việc, bắt đầu từ 7 giờ 30 sáng Thứ hai (ngày 24-10) đến trước 14 giờ ngày 8-11, giá 1 triệu đồng/bộ; các hồ sơ dự thầu sẽ được mở công khai lúc 14 giờ 30 ngày 8-11. Yêu cầu đảm bảo dự thầu bằng tiền mặt hoặc thư bảo lãnh là 2 tỷ đồng.

Đúng theo thời gian đã công bố, sáng 24-10, hàng chục DN xây dựng ở Khánh Hòa, Đắc Lắc, Lâm Đồng, Quảng Nam, TP. Hồ Chí Minh đã có mặt tại BQLCCTXD TP. Cam Ranh để mua hồ sơ. Tại nơi bán hồ sơ, các DN muốn dự thầu thấy bảng lịch công tác của BQLCCTXD ghi rõ “Sáng 24: bán hồ sơ; người thực hiện: Hương”. Vậy nhưng, không hiểu vì sao khi các DN hỏi mua hồ sơ mời thầu thì vẫn chưa có. Bà Lê Thị Xuân Hương (được phân công bán hồ sơ) cho biết, hồ sơ đang phải photo ở Nha Trang và bảo mọi người cứ về. 11 giờ cùng ngày, các DN quay lại nhưng không gặp được bà Hương.

Công ty Cổ phần Long Thành làm giấy giới thiệu đúng theo quy định nhưng cũng phải về không.

Sau nhiều ngày không mua được hồ sơ mời thầu, nhiều DN nhận thấy việc tham gia dự thầu đang bị cản trở nên đã điện thoại phản ánh với cơ quan báo chí về thực trạng này. Khi chúng tôi đến BQLCCTXD TP. Cam Ranh để gặp lãnh đạo và bà Hương thì cũng phải về không. Phản ánh vấn đề này đến lãnh đạo TP. Cam Ranh, chúng tôi được ông Đào Văn Hòa - Chủ tịch UBND TP. Cam Ranh cho biết sẽ kiểm tra để đảm bảo việc bán hồ sơ mời thầu minh bạch và công khai. Tuy nhiên sau đó mọi việc vẫn không có gì thay đổi, vì cho đến ngày 28-10, các DN vẫn chưa mua được hồ sơ bởi không thể nào gặp được bà Lê Thị Xuân Hương. Khi liên hệ qua điện thoại thì bà Hương nói vẫn đang photo hồ sơ, còn bản thân bà đang dự đám tang ở Nha Trang. Sau nhiều ngày không mua được hồ sơ mời thầu và cũng “tiên liệu” được tình hình, nhiều DN đã phải bỏ cuộc.

Các doanh nghiệp bức xúc

Việc bị gây khó dễ khi mua hồ sơ mời thầu đã khiến cho nhiều DN trong và ngoài tỉnh rất bức xúc. Ông Nguyễn Vĩnh Hải, đại diện Công ty Cổ phần Quản lý và xây dựng giao thông Khánh Hòa bày tỏ: “Theo đúng thời gian thông báo, sáng 24-10, tôi đã đến BQLCCTXD từ rất sớm để mua hồ sơ nhưng sau một ngày chầu chực vẫn không mua được. Sáng hôm sau (25-10), tôi và một số đại diện các DN khác lại đến BQLCCTXD, nhưng khi gặp thì bà Hương nói hết hồ sơ, đang photo ở Nha Trang, khi nào có sẽ điện báo vào mua. Tuy lúc này vẫn còn 2 bộ hồ sơ trên bàn nhưng bà Hương nói để lưu, không bán”. Ông Hải cho biết thêm, sau 2 lần đến mà không mua được hồ sơ, Công ty ông tiếp tục nhờ một người ở Cam Ranh túc trực sẵn để mua hồ sơ nhưng đến cuối tuần vẫn không có kết quả. Theo ông Hải, việc bán hồ sơ là chưa công khai rộng rãi. Mặt khác, ông cũng thắc mắc, hồ sơ photo không có gì phức tạp, tại sao phải ra Nha Trang để photo?

Tuy trong lịch công tác của Ban Quản lý các công trình xây dựng TP. Cam Ranh ghi rõ là bán hồ sơ mời thầu nhưng doanh nghiệp vẫn không thể mua được.

Bức xúc không kém, anh Phan Văn Nhơn, đại diện Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Phú Lâm (Bảo Lộc, Lâm Đồng) cho biết: “Sáng 24-10, tôi đến BQLCCTXD TP. Cam Ranh bà Hương nói hết hồ sơ, đang photo ở Nha Trang, chưa bán được, cứ về, khi nào có sẽ điện báo. Sáng 25-10, tôi lại đến nhưng bà Hương đi vắng, cán bộ BQLCCTXD hẹn 13 giờ 45. Đúng hẹn, tôi lại đến thì bà Hương vẫn vắng. Sáng 26-10, tôi may mắn gặp bà Hương tại BQLCCTXD, nhưng kết quả vẫn là điệp khúc “đang photo ở Nha Trang, có sẽ điện báo”. Khi tôi đề nghị được nộp tiền mua hồ sơ, lấy giấy biên nhận để ra Nha Trang lấy hồ sơ tại chỗ photo nhưng bà Hương không đồng ý vì còn phải đóng dấu của BQLCCTXD. Sau đó, tôi đề xuất bà Hương viết giấy hẹn để mua nhưng cũng bị từ chối và chỉ hứa gọi điện lại khi đã có hồ sơ. Tuy bà Hương nói sẽ gọi lại nhưng không hề lấy tên, địa chỉ, điện thoại liên lạc của các nhà thầu thì gọi cho ai…”.

Không biết do vô tình hay chủ ý, song việc các DN không thể mua được hồ sơ dự thầu bởi một lý do rất buồn cười đã khiến cho họ hoài nghi về việc đấu thầu công trình này. “Hồ sơ in trên giấy A4, chẵng lẽ cả thành phố này không có máy photocoppy mà phải ra tận Nha Trang (cách 60km)? Luật quy định đơn vị dự thầu phải nhận được hồ sơ mời thầu trước 10 ngày để đủ thời gian chuẩn bị, bây giờ chỉ còn vài ngày nữa mở thầu, có mua hồ sơ cũng không kịp…” - ông Nguyễn Vĩnh Hải ngao ngán.

Nhiều điều phải bàn

Bởi những lý do rất “ngô nghê” (hết hồ sơ, đi vắng, đang photo…), cuối cùng đến ngày 8-11 (ngày mở thầu) có rất nhiều DN cả trong và ngoài tỉnh đều không mua được hồ sơ. Sau ngày mở thầu, chúng tôi nhiều lần đăng ký làm việc với lãnh đạo TP. Cam Ranh và BQLCCTXD để làm rõ vấn đề này song vẫn không thể gặp được bởi “lãnh đạo bận họp”. Đến ngày 17-11, sau nhiều cố gắng, chúng tôi cũng liên lạc được với ông Phạm Thế Nhật - Giám đốc BQLCCTXD TP. Cam Ranh. Trao đổi với chúng tôi, ông Nhật cho biết, việc các DN bị gây khó khăn trong quá trình mua hồ sơ dự thầu như phản ảnh đã được lãnh đạo TP. Cam Ranh họp bàn. Trong cuộc họp ngày 16-11, ông Đào Văn Hòa - Chủ tịch UBND TP. Cam Ranh đã chỉ đạo Thanh tra thành phố phải thanh tra lại những vấn đề các DN phản ánh. Ông Nhật cho biết thêm, đến thời điểm đóng thầu, có 13 bộ hồ sơ dự thầu được bán ra. Tuy nhiên, có một điều làm chúng tôi thắc mắc, trong số 13 bộ hồ sơ bán ra chỉ có 3 đơn vị tham gia thầu nộp lại hồ sơ - một con số vừa đủ để đảm bảo điều kiện mở thầu (!?). Vậy 10 DN còn lại vì lý do gì đã tự loại mình khỏi “cuộc chơi”, trong khi trước đó không ít DN muốn mua hồ sơ dự thầu cũng không được.

Mục tiêu của đấu thầu là lựa chọn những nhà thầu đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu, để thực hiện gói thầu trên cơ sở đảm bảo tính cạnh tranh công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Một trong những yếu tố liên quan đến tính hiệu quả của đấu thầu là thu hút được càng nhiều nhà thầu tham gia đấu thầu càng tốt. Việc BQLCCTXD TP. Cam Ranh thông báo mời thầu rộng rãi trên các phương tiên thông tin đại chúng đã phần nào đáp ứng mục tiêu này. Tuy nhiên, trong quá trình bán hồ sơ mời thầu, đơn vị này chưa thật sự tạo điều kiện cho người tham gia dự thầu. Việc mua hồ sơ mời thầu có liên quan rất lớn đến việc thành bại cho việc đấu thầu. Vậy nhưng thời gian chuẩn bị dự thầu tính từ khi mua hồ sơ đến khi mở thầu (ngày 24-10 đến 8-11) là rất ngắn; các DN chỉ có 15 ngày chuẩn bị (thời gian tối thiểu theo quy định tại khoản 3 Điều 31, Luật Đấu thầu). Cho đến ngày 3-11, vẫn còn nhiều DN chưa thể mua được hồ sơ mời thầu. Nếu tính ra, các DN có rất ít thời gian để chuẩn bị tham gia đấu thầu. Trong khi đó, để có thể tham gia dự thầu, các DN phải lên phương án, lập dự toán để bảo đảm yêu cầu thiết kế, đồng thời tính toán điều phối các đơn vị thi công… cũng như tính toán cân nhắc giá cả cạnh tranh để dự thầu. Mặt khác, trước khi tham gia dự thầu, các DN cũng cần huy động vốn (2 tỷ đồng) để bảo đảm theo quy định của phía chủ đầu tư. Vì vậy, nếu thời gian mua hồ sơ chỉ có 15 ngày (trong đó có 4 ngày nghỉ và những ngày đầu chưa photo được hồ sơ) thì DN sẽ rất bị động khi tham gia dự thầu. Chính việc gặp khó khăn trong việc mua hồ sơ dự thầu công trình xây dựng bờ kè sông Trà Long đã khiến cho nhiều đơn vị tham gia dự thầu cảm thấy bức xúc và nghi vấn về công tác đấu thầu.

Đề nghị UBND TP. Cam Ranh kiểm tra vấn đề trên để đảm bảo việc bỏ thầu đúng theo quy định pháp luật.

TỔ PHÓNG VIÊN ĐIỀU TRA