Giá sữa sẽ bớt “nóng”?

Ngày 1-10-2010, Thông tư số 122 do Bộ Tài chính ban hành sẽ chính thức có hiệu lực, trong đó có nội dung nhằm “siết” lại thị trường sữa vốn có nhiều bất ổn hiện nay.

Ngày 1-10-2010, Thông tư số 122 do Bộ Tài chính ban hành sẽ chính thức có hiệu lực, trong đó có nội dung nhằm “siết” lại thị trường sữa vốn có nhiều bất ổn hiện nay. Theo đó, các mặt hàng sữa bột nhập khẩu cho trẻ em dưới 6 tuổi phải đăng ký kê khai với cơ quan quản lý về giá trước khi các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh bán mặt hàng này ra thị trường lần đầu và trước mỗi đợt điều chỉnh giá bán. Quy định này được kỳ vọng sẽ góp phần bảo đảm quyền được mua sữa với giá hợp lý của người tiêu dùng (NTD), song vẫn còn không ít những băn khoăn.

. “Méo mặt” vì giá sữa ngoại

Sữa và các sản phẩm từ sữa là mặt hàng nằm trong danh mục bình ổn giá, song những cố gắng của các cơ quan quản lý, kiểm soát vẫn không “ăn thua” so với những chiêu lách luật để tăng giá của các đơn vị kinh doanh. Từ đầu năm đến nay, mặt hàng sữa bột nhập khẩu đã chứng kiến liên tiếp những “cuộc đua” về giá, mỗi lần tăng từ 4 - 10%. Tháng 1, các đại lý kinh doanh sữa ngoại tăng giá từ 4 - 9% trên mỗi sản phẩm. Tháng 3, sữa bột nhập khẩu lại tiếp tục tăng giá từ 4 - 5% do thuế nhập khẩu sữa tươi tăng cao. Tiếp đó, 17 nhãn sữa bột của hãng Dumex tăng giá thêm 10%, sữa XO (Hàn Quốc) tăng 2,5%, sản phẩm sữa nước, sữa đặc của Cô gái Hà Lan tăng 7% trong tháng 7. Tháng 8, đến lượt Abbott điều chỉnh tăng 7% đối với các sản phẩm Similac Eye-Q Plus, Similac Gain Eye-Q Plus và Gain Plus Eye-Q Plus. Sát với thời điểm Thông tư 122 có hiệu lực, từ đầu tháng 9 đến nay, nhiều mặt hàng sữa ngoại lại thêm 2 lần tăng giá: sữa dành cho phụ nữ mang thai Anmum (New Zealand) tăng 10%, một số nhãn hiệu của Abbott như Ensure Gold, Pediasure điều chỉnh giá bán lên 10%. Với việc các nhãn sữa thay phiên nhau tăng giá chóng mặt, NTD phải “méo mặt” chi thêm khoảng 30 - 70 ngàn đồng cho mỗi hộp sữa. Chẳng hạn, một hộp Anmum 400g trên thị trường bán lẻ có giá khoảng 130.000 đồng đã tăng lên 145.000 đồng, hộp 900g từ 220.000 đồng tăng lên 250.000 đồng, hộp 900g của dòng Ensure từ 440.000 đồng lên 480.000 đồng... Các đại lý sữa cho biết, nhà cung cấp gửi thông báo tăng giá thì đại lý “dù không muốn cũng phải tăng”. Còn nhà cung cấp thì vin vào tỷ giá đồng đô la và giá nguyên liệu đầu vào trên thế giới tăng cao để đua nhau “té nước theo mưa” gây bất ổn thị trường sữa. Thông tư 104 quy định “thời gian tối thiểu 15 ngày liên tục, giá bán lẻ sữa tăng từ 20% trở lên mới bị kiểm soát” đã không đủ sức bình ổn thị trường sữa, vì các hãng sữa “ung dung” điều chỉnh giá sữa chỉ tăng khoảng 5 - 10%, nhưng lại tăng nhiều lần trong thời gian ngắn để lách luật.

Nhiều nhãn sữa ngoại đang mặc sức “thao túng” thị trường sữa hiện nay.

. Quyền lựa chọn trong tay người tiêu dùng

Sữa ngoại giá cao gấp 2 - 3 lần sữa nội có đồng nghĩa với chất lượng tốt hơn? Tại một hội thảo về tư vấn chọn sữa diễn ra tại TP. Nha Trang, Tiến sĩ Hồ Tất Thắng - Phó Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ NTD Việt Nam đã chỉ ra rằng: Thực tế, nhiều sản phẩm sữa ngoại và sữa nội có chất lượng tương đương do đều sử dụng cùng một nguồn nguyên liệu ngoại nhập. Thế nhưng, NTD mua sữa ngoại với giá cao là do sữa ngoại phải chịu thêm nhiều chi phí như phí vận chuyển, phí lưu kho, thuế nhập khẩu thành phẩm, chi phí nhân công lao động tại nước ngoài, sự trượt giá của đồng tiền Việt Nam và đồng ngoại tệ, chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại… Kết quả thanh tra tại nhiều doanh nghiệp cho thấy, không ít đơn vị đã chi các khoản phí bán hàng (đặc biệt là chi hoa hồng, quảng cáo, khuyến mãi…) vượt quá quy định của Bộ Tài chính. Nội dung quảng cáo của một số nhãn sữa ngoại lại đánh vào tâm lý NTD về những tác dụng của các vi chất dinh dưỡng, các chất bổ sung làm tăng trí thông minh, tăng chiều cao, tăng khả năng đề kháng, trong khi những thông tin này chưa được các cơ quan chức năng của nước ta kiểm chứng. Ông Nguyễn Minh Sô - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh cho biết: “Qua kiểm tra, kiểm soát thị trường sữa hiện nay, hầu hết các đơn vị đều chấp hành các quy định trong kinh doanh, có niêm yết giá và bán theo giá niêm yết. Còn việc giá sữa tăng cao là bất khả kháng. Thông tư 122 của Bộ Tài chính có hiệu lực thi hành từ ngày 1-10 tới hy vọng sẽ góp phần bình ổn giá sữa. Theo đó, các doanh nghiệp kinh doanh sữa bột dùng cho trẻ dưới 6 tuổi phải đăng ký giá bán với các cơ quan quản lý giá”. Đây là một nỗ lực lớn của các cơ quan chức năng trong bình ổn giá sữa. Tuy nhiên, mặt hàng sữa nước, sữa bột dành cho người gầy, người già, người bệnh, hoặc nhóm sữa dành cho bà mẹ mang thai chiếm thị phần không nhỏ lại không thuộc phạm vi điều chỉnh của Thông tư, nghĩa là không thuộc diện phải đăng ký và kê khai giá. Như vậy, liệu giá sữa thời gian tới có thực sự “hạ nhiệt”?

Trong khi các cơ quan chức năng vẫn đang lúng túng trong quản lý giá sữa, thì quyền lựa chọn sữa nội hay sữa ngoại phụ thuộc vào sự quyết định của NTD. Đặc biệt, NTD có quyền được thông tin đầy đủ về các sản phẩm sữa để lựa chọn sữa thực sự chất lượng và có giá hợp lý.

VIỆT ANH