Định hướng cho nghề nuôi cá nước ngọt

Với địa hình nhiều sông suối, đồi dốc, huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) có nhiều tiềm năng mặt nước để nuôi cá nước ngọt. Tuy nhiên, những năm qua, do hạn chế về vốn, tập quán, nhận thức và trình độ, đặc biệt là với các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, nên phong trào còn hạn chế,......

Với địa hình nhiều sông suối, đồi dốc, huyện Khánh Sơn (Khánh Hòa) có nhiều tiềm năng mặt nước để nuôi cá nước ngọt. Tuy nhiên, những năm qua, do hạn chế về vốn, tập quán, nhận thức và trình độ, đặc biệt là với các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, nên phong trào còn hạn chế, nuôi cá nhằm cung cấp thực phẩm là chính, chưa tính đến trao đổi thị trường. Huyện đang có những đề xuất mới nhằm phát triển phong trào.

. Cung cấp thực phẩm là chính

Phong trào nuôi cá ở Khánh Sơn hiện tập trung chủ yếu ở một số nơi có địa hình thuận lợi về nguồn nước. Một số người dân tự đào ao nuôi cá nhằm cải thiện bữa ăn hàng ngày. Những người nuôi cá bài bản ở Khánh Sơn hiện nay là người dân tộc Kinh, có kinh nghiệm nuôi từ trước. Ông Vũ Thanh Sơn, một hộ gia đình người Kinh từ miền Bắc đến Liên Hòa (xã Sơn Bình) ngụ cư đã nhiều năm nay cho biết, ông đã quen với nghề nuôi cá từ hồi còn trẻ ở quê nhà. Vào đây vài năm, thấy nguồn nước thích hợp cho việc nuôi cá, ông đào 2 ao, tổng diện tích hơn 4.000m2. Các loài cá ông Sơn nuôi rất quen thuộc như: cá trắm, chép, mè, trôi, rô phi… và gần đây có cả cá chim (nuôi riêng). Hàng ngày, ông Sơn tận dụng một số nông sản và phụ phẩm tại chỗ để làm thức ăn cho cá (rau, cỏ, khoai mì…), bổ sung thêm cám công nghiệp. Tận dụng thức ăn thừa để nuôi nhưng thu nhập từ nuôi cá của ông Sơn cũng khá: nếu tính tất cả sản lượng thành phẩm cải thiện cho cả gia đình 4-5 hộ (cả con, cháu) có thể lên đến 50 triệu đồng/năm. Ông Sơn cho rằng, nghề nuôi cá ở Khánh Sơn rất thích hợp nhưng số lượng người nuôi còn hạn chế bởi thiếu nhiều thứ: vốn, tập quán, kinh nghiệm, thị trường… Theo ông, nếu bà con ở đây có vốn, biết kỹ thuật để tăng thu nhập kinh tế hộ thì nuôi cá rất tốt, bởi nuôi cá hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với nuôi heo, gà, lại nhẹ nhàng, không tốn nhiều công chăm sóc, phòng dịch. Cũng theo ông Sơn, đối với địa bàn miền núi, thực phẩm từ biển trong bữa ăn hàng ngày không bảo đảm độ tươi, bởi phải vận chuyển đường xa, nếu bảo quản không kỹ còn mất chất lượng, chi bằng tự sản xuất, tự cung cấp và nếu nhiều có thể tiêu thụ ngay tại các chợ miền núi.

Việc nuôi cá nước ngọt ở Khánh Sơn hiện mới ở mức cung cấp thực phẩm.

Đáng nói, đồng bào dân tộc thiểu số có nhu cầu cao về thực phẩm, nhất là thủy sản, trong bữa ăn hàng ngày, nhưng lại rất hạn chế về trình độ sản xuất, trong đó có nuôi cá. Một lý do nữa làm nhiều cán bộ khuyến ngư nản lòng là tập quán sinh hoạt của đồng bào. Cá nuôi trong ao chưa lớn, đồng bào đã bắt ăn, dẫn đến cạn kiệt nguồn giống, không còn cá giống để tái tạo.

. Định hướng mới

Nhận thấy tiềm năng và lợi ích to lớn của nghề nuôi cá nước ngọt ở địa bàn miền núi, Khánh Sơn đang cố gắng vực dậy nghề nuôi và có định hướng lâu dài, góp phần phát triển kinh tế hộ gia đình và phấn đấu sau năm 2015, nuôi cá trở thành ngành sản xuất hàng hóa cho địa bàn miền núi này. Hiện Trạm Khuyến nông huyện đang đề xuất và triển khai 3 mô hình nuôi cá nước ngọt, được cho là khả thi nhất. Công thức nuôi: rô phi 30%, trắm cỏ 70%, bố trí 1.000m2/mô hình; sử dụng thức ăn tự chế theo 2 hình thức: cám gạo 80%, bột cá 20% hoặc cám gạo 50%, bột bắp 30%, bột cá 20%. Hộ được chọn yêu cầu ký cam kết trách nhiệm với Trạm và thực hiện nghiêm chỉnh quy trình kỹ thuật mà Trạm đưa ra và hộ được tập huấn kỹ thuật. Dự kiến kinh phí hỗ trợ cho 3 mô hình gần 35 triệu đồng, trong đó giống và vật tư gần 26 triệu đồng, còn lại là kinh phí hội thảo, tập huấn. Theo tính toán của Trạm Khuyến nông huyện, lợi nhuận thu được của một mô hình sau 1 năm gần 50 triệu đồng, trong đó cá rô phi sau 5 tháng, doanh thu hơn 5 triệu đồng; cá trắm cỏ sau 1 năm, doanh thu gần 59 triệu đồng. Theo ông Lê Bá Sương, Trưởng Trạm Khuyến nông huyện, đây là mô hình thí điểm được xem là khả thi sau nhiều nghiên cứu, rút kinh nghiệm, trong đó có tính đến trở ngại lớn nhất là tập quán của bà con người dân tộc thiểu số. Mô hình sẽ lựa chọn 2 hộ người Kinh và 1 hộ người dân tộc thiểu số. Sau thời gian triển khai có kết quả sẽ nhân rộng.

Việc triển khai mô hình điểm nói trên là hướng đi đúng, nhất là khi đồng bào dân tộc thiểu số chưa có kinh nghiệm trong nuôi cá. Khánh Sơn cũng cần khuyến khích, tạo thuận lợi cho những dự án vay vốn nuôi thủy sản để tạo “sức bật” mới cho nghề nuôi còn mới mẻ này ở địa phương. Có như vậy, nghề nuôi mới bền vững và phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương.

QUANG VIÊN