Cần quan tâm phục tráng

Đàn cừu ở Cam Thịnh Đông đang thoái hoá vì hiện tượng đồng huyết.

Xã Cam Thịnh Đông (thị xã Cam Ranh) có điều kiện thuận lợi để phát triển đàn dê, cừu. Trải qua nhiều thăng trầm, tổng đàn dê, cừu ở đây luôn biến động; mặt khác, đàn cừu đang có nguy cơ thoái hóa giống do đồng huyết.

Ông Huỳnh Hữu Phụng, Trưởng thôn Hiệp Thanh đưa chúng tôi đến thăm trang trại nuôi cừu của anh Lê Đình Dũng (Hiệp Thanh) rộng hơn 4 ha. Tuy chăm sóc cả trăm con cừu nhưng trông anh Dũng vẫn thảnh thơi. Năm nay, đã gần hết mùa hè, nhưng bãi cỏ cho cừu ăn vẫn còn xanh nhờ có mưa thường xuyên. Anh Dũng cho biết, bình quân 1 năm, anh thu nhập từ nuôi cừu 30 - 40 triệu đồng. Nghề này khá thoải mái khi nhà có rẫy để trồng cỏ. Mùa mưa cày lên, bón phân nuôi cỏ, mùa nắng sẽ có sẵn cỏ cho cừu ăn. Khi trời mưa cho cừu ăn đồng gò, nắng đưa xuống đồng trũng. Nhờ luân phiên nên lúc nào cừu cũng có thức ăn xanh. Rẫy anh Dũng chỉ để trồng cỏ; nếu không có rẫy thì xem như “bí”, khó phát triển đàn dê, cừu và thu nhập cũng kém.

Tuy xã Cam Thịnh Đông là vùng đất khô nóng, khó canh tác các loại cây nông nghiệp, nhưng lại thích hợp cho việc chăn nuôi dê, cừu. Phong trào nuôi dê, cừu ở đây đã có từ lâu, tổng đàn lên tới hàng ngàn con. Trong xã, thôn nào cũng nuôi được dê, cừu. Nhiều nhất là thôn Hiệp Thanh và Hòa Diêm. Mỗi thôn có khoảng 1.000 con cừu, số lượng dê ít hơn. Nhờ có khí hậu nóng, khô nên đàn dê, cừu ở đây phát triển mạnh. Bên cạnh đó, địa hình bán sơn địa, với nhiều đồi núi, đất trống, đồi trọc thích hợp cho việc chăn nuôi dê, cừu.

Tuy nhiên, việc phát triển đàn dê, cừu ở đây rất thăng trầm, tổng đàn luôn biến động. Những năm trước, đàn dê phát triển mạnh, nhưng hiện nay đàn cừu lại vượt trội. Hiện nay, tổng đàn dê, cừu có hơn 3.000 con, trong đó đàn dê chỉ chiếm 40%. Lý giải cho việc này, nhiều người dân cho biết, trước đây, dê có giá nên tổng đàn tăng. Bây giờ, do tình trạng đồng cỏ thu hẹp, rừng cây bị phát dọn nhiều, thiếu thức ăn nên tổng đàn dê khó phát triển. Bên cạnh đó, dê lại phát sinh nhiều chứng bệnh như sán lá gan rất khó trị. Trái lại, nuôi cừu dễ hơn, bởi cừu có thể ăn được cỏ ngắn, ít bệnh tật.

Những năm qua, người nuôi dê, cừu khốn đốn bởi giá cả xuống quá thấp. Có lúc, giá dê giảm xuống chỉ còn 18 - 22 ngàn đồng/kg, giá cừu còn thấp hơn. Nhiều người bán “trụm” cả đàn để tránh thua lỗ. Tuy nhiên, khi “bán đổ, bán tháo”, bị tư thương chèn ép nên giá đã thấp lại càng thấp. Bán dê trọn bầy, thương lái chỉ tính 10.000 đồng/kg, cừu 8.000 đồng/kg, khiến người nuôi “dỡ khóc dỡ mếu”. Vì vậy, việc phát triển đàn dê, cừu bị ngưng trệ.

Hiện nay, giá dê, cừu đang có xu hướng tăng sau một thời gian dài “đóng băng”. Nhiều người đã phát triển chăn nuôi trở lại, nên ở Cam Thịnh Đông xuất hiện nhiều trại nuôi cả trăm con. Thời điểm này, giá thương lái mua tại chỗ 57 ngàn đồng/kg dê, 50 ngàn đồng/kg cừu. Giá mua này đang có lợi cho người nuôi. Bởi lẽ, dê đẻ 1 năm 2 lứa; nếu đẻ 2 dê đực trong 6 tháng, người nuôi thu hơn 1,1 triệu đồng (trọng lượng bình quân xuất bán 20kg/con). Đối với cừu, một năm rưỡi đẻ 2 lứa, giá thịt cừu đực 50 ngàn đồng/kg, cừu cái 40 ngàn đồng/kg nên người nuôi thu được ít nhất cũng 1 triệu đồng/con (trọng lượng xuất bán 25 - 30kg/con).

Tuy giá cả đã cao hơn nhưng người nuôi vẫn còn nỗi lo. Hiện nay, đàn cừu đang có chiều hướng thoái hóa. Một số người nuôi có kinh nghiệm cho biết, đàn cừu chậm lớn hơn và khó đạt tiêu chuẩn xuất bán. Trước đây, trọng lượng xuất bán 30 - 32kg/con, còn bây giờ chỉ đạt 27 - 28kg/con, dù thời gian nuôi như nhau. Không những vậy, đàn cừu lại còi cọc và “pê đê” (khó giao phối) nhiều hơn. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này là do việc giao phối cận huyết trong một thời gian dài đã dẫn đến hiện tượng đồng huyết gia tăng, làm chất lượng đàn cừu suy giảm, thoái hóa nghiêm trọng. Việc chăn nuôi khép kín, biệt lập, không có sự trao đổi với nguồn gen bên ngoài chính là nguyên nhân gây ra hiện tượng đồng huyết. Vấn đề này đang rất cần các ngành chức năng quan tâm, góp phần giúp Cam Thịnh Đông phục tráng chất lượng đàn cừu.

QUANG VIÊN